عصر ایران - دو 100 متر یکی از پر طرفدارترین مسابقات المپیک تابستانی است. مسابقات مردان در این رشته از زمان آغاز بازی های مدرن در آتن در سال 1896 برگزار می شود. مسابقه دو 100 متر بانوان نیز در المپیک 1928 آمستردام اضافه شد.
کشور آمریکا با کسب 16 مدال طلا از 29 مدال طلای مردان تاکنون و 9 مدال از 22 مدال طلای زنان، موفق ترین کشور در مسابقه دو 100 متر المپیک بوده است.
یوسین بولت دونده مشهور جامائیکایی دارنده رکورد المپیک (9.63 ثانیه در سال 2012) و همچنین رکورد جهان (9.58 ثانیه در سال 2009) در بخش مردان است. وی با کسب سه مدال طلا در المپیک های 2008 پکن، 2012 لندن و 2016 ریو، موفق ترین دونده تاریخ در مسابقات المپیک در این رشته محسوب می شود. بعد از او، کارل لوئیس دونده آمریکایی با دو مدال طلا قرار دارد.
عنوان سریع ترین مرد المپیک 2024 پاریس را نیز نوا لایلز از آمریکا به خود اختصاص داد.
ویدیو زیر به بررسی سیر تکامل دو سرعت و دستاوردهای 100 سال نوآوری علوم ورزشی و تمرینات در این رشته پرداخته است.
کفش های ورزشکاران یکی از عوامل کلیدی در سریع تر شدن دوندگان دو 100 متر است. بر اساس آنچه در این ویدیو نمایش داده می شود، دوندگان در المپیک 1924 پاریس از کفش هایی با رویه پوست بز استفاده می کردند که تنفس پذیر نبوده و داغی پا را موجب می شد. کفی کفش نیز از جنس چرم و فاقد قابلیت بازگشت انرژی بود. در زیر کفش نیز از میخ های آهنی سنگین استفاده می شد.
در مقابل، کفش های مدرن دارای رویه پارچه ای تنفس پذیر هستند. کفی کفش از فوم حرفه ای با قابلیت بازگشت انرژی ساخته می شود. زیره کفش نیز از جنس کربن و نایلون است که در عین سفت و محکم بودن، سبک نیز است.
پیست مسابقات نیز طی 100 سال گذشته شاهد پیشرفت های قابل توجهی بوده است. در سال 1924 پیست مسابقات دو سرعت از سیندر (ترکیبی از خاکستر، خاک رس، سنگ) ساخته می شد. از ویژگی های این پیست می توان به ناهموار بودن، کشش و گیرش ضعیف و عدم بازگشت انرژی اشاره کرد.
اما در پیست های دو امروزی از موندو (لاستیک ولکانیده پیش ساخته) استفاده می شود که از ویژگی هایی آن می توان به بازگشت انرژی و مقاوم بودن در برابر لیز خوردن اشاره کرد. پیست های مدرن برای کسب بیشینه سرعت طراحی شده اند.
تخته استارت یکی دیگر از عوامل موثر در سریع تر شدن ورزشکاران دو 100 متر است. در سال 1924 چیزی به اسم تخته استارت وجود نداشت و ورزشکاران با دست دو حفره در پیست ایجاد می کردند. آغاز مسابقه در دو 100 متر، جایی که حتی هزارم ثانیه ها می تواند ارزشمند باشد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تخته های استارت مدرن سطح سختی را پشت پای دونده ایجاد می کنند که می توان از آن برای اعمال فشار و آغاز سریع حرکت استفاده کرد.
از دیگر مواردی که در کاهش زمان رکوردهای دو 100 متر موثر بوده اند می توان به پیشرفت تمرینات ورزشی و مبتنی بر داده های علمی بودن آنها، خواب بهتر، تغذیه بهتر، ریکاوری بهتر، و لباس های ورزشی بهتر ورزشکاران و بهره مندی آنها از داده هایی بهتر اشاره کرد.
اما اختلاف رکورد قهرمانان دو 100 متر المپیک طی یک قرن گذشته چقدر است؟
هارولد آبراهامز، دونده بریتانیایی در المپیک 1924 پاریس رکورد 10.6 ثانیه را ثبت کرد. نوا لایلز در المپیک 2024 پاریس رکورد 9.79 را ثبت کرد. پس از 100 سال، اختلاف زمان بین دو قهرمان 0.81 ثانیه بوده است.