روز پنجم/ اگر رونالدو دوباره به جام برسد...

عصر ایران؛ اهورا جهانیان - در پنجمین روز جام ملت‌های اروپا، در گروه ششم مسابقات، تیم‌های ترکیه و پرتغال موفق شدند گرجستان و جمهوری چک را شکست دهند.  

ترکیه در یک دیدار تماشایی 3 بر 1 از سد گرجستان گذشت. مرت مولدور در دقیقۀ 25 با یک شوت زیبا ترکیه را پیش انداخت ولی گئورگ میکائوتادزه در دقیقۀ 32 بازی را به تساوی کشاند. گل دوم ترکیه را آردا گولر در دقیقۀ 65 به ثمر رساند و سومین گل این تیم نیز در وقت‌های تلف شدۀ بازی، با ضد حملۀ کرم آکتورکوغلو به ثمر رسید.

در بازی ترکیه و گرجستان اگرچه برتری با ترک‌ها بود ولی گرجی‌ها در اواخر نیمۀ دوم خطرات متعددی روی دروازۀ ترکیه ایجاد کردند و اگر کمی خوش‌شانس بودند، با تساوی از زمین خارج می‌شدند.

اما جدا از نتیجۀ حاصله، تیم ترکیه نشان داد مثل اکثر مواقع قدرتمند و باانگیزه است و شانس زیادی برای صعود از گروه ششم مسابقات دارد. علاوه بر این، در بازی دیروز معلوم شد که تیم ترکیه بازیکنان شوتزن قهاری دارد و چه بسا با این ویژگی بتواند در مواقعی که جنگ تاکتیکی را به حریفان قدرتر خود باخته، نتیجۀ بازی را به سود خود تغییر دهد.

در دیگر دیدار مهم گروه ششم، پرتغال برتری آشکاری نسبت به جمهوری چک داشت ولی گل اول بازی را در دقیقۀ 62 با شوت زیبای لوکاس پرو وود دریافت کرد. در دقیقۀ 69 راناک، مدافع چک، با یک گل‌به‌خودی بازی را به تساوی کشاند و سرانجام در وقت‌های تلف شدۀ مسابقه، فرانسیسکو کونسیسائو موفق شد گل دوم پرتغال را به ثمر برساند.

اگرچه فوتبال شگفتی زیاد دارد ولی پیروزی بر چک تقریبا راه صعود پرتغال از گروه F را هموار کرد. در بازی دیشب بسیاری از فوتبالدوستان اروپا و جهان مشتاق تماشای کریس رونالدو بودند. کاپیتان پرتغال هم نشان داد هنوز از آمادگی بالایی برخوردار است و با انگیزۀ زیاد در پی فتح دوبارۀ جام ملت‌های اروپا است.

با توجه به آمادگی بدنی و انگیزۀ بالای کریس رونالدو، احتمال حضور او در جام جهانی 2026 قابل توجه است ولی شانس قهرمانی پرتغال در جام جهانی، معمولا چندان بالا نبوده و تصور قهرمانی پرتغال در جام جهانی آتی نیز کمی دشوار است.

بنابراین این دوره از مسابقات جام ملت‌های اروپا برای رونالدو اهمیتی ویژه دارد. او هم می‌داند که نمی‌تواند به فتح جام جهانی امید زیادی داشته باشد. اما اگر رونالدو بتواند دوباره پرتغال را قهرمان اروپا کند، می‌توان گفت که فقدان احتمالی جام جهانی در کارنامه‌اش را باید جبران شده دانست.

پرتغال در تاریخ جام ملت‌های اروپا دست کم تا پایان قرن بیستم کارنامۀ چندان درخشانی ندارد. پرتغالی‌ها یکبار در سال 2004 در خانۀ خودشان در بازی فینال مغلوب شدند و یکبار هم در سال 2016 فرانسه را در بازی فینال در پاریس مغلوب کردند.

کریس رونالدو در هر دو فینال اروپایی پرتغال حضور داشته. او در سال 2004 نوزده ساله بود و اکنون 39 ساله است. تا همین جا هم او تنها بازیکن تاریخ فوتبال پرتغال است که دو بار در فینال جام ملت‌های اروپا بازی کرده.

اگر رونالدو در سن 39 سالگی دوباره پرتغال را قهرمان اروپا کند، جایگاهش در تاریخ فوتبال اروپا به مراتب ارتقا خواهد یافت. جایگاه نقد هر بازیکن تا حد زیادی تحت تاثیر فضای دوران حضور او در میادین فوتبال است. اما جایگاه تاریخی ستاره‌های فوتبال را نباید از روی قیل و قال دوران درخششان در میادین فوتبال تعیین کرد.

رونالدو به خوبی واقف است که با این تیم آماده و پرستاره شانس قابل توجهی برای قهرمانی در یورو 2024 دارد. فتح دوبارۀ جام ملت‌های اروپا، کاری است که بزرگانی چون بکن‌بائر و پلاتینی و زیدان هم از عهده‌اش برنیامده‌اند. فقط نسل ژاوی و اینیستا و کاسیاس در اسپانیا موفق شده‌اند دو بار فاتح جام ملت‌های اروپا شوند.

بازیکن بزرگی مثل یوهان کرایف حتی نتوانسته یکبار هم فاتح این جام شود. هلندی‌های شگفت‌انگیزی مثل گولیت و فان‌باستن هم با اینکه شانس زیادی برای دو بار قهرمانی در این جام داشتند، در سال 1992 نتوانستند موفقیت 1988 را تکرار کنند. بنابراین رونالدو اگر بتواند کاپ قهرمانی یورو 2024 را مثل سال 2016 بالای سر ببرد، در بین بزرگان فوتبال اروپا سرآمدی ویژه‌ای نصیبش می‌شود.

او در تیم فعلی پرتغال در کنار رافائل لیائو، ستارۀ جوان میلان، در خط حمله قرار دارد. در پشت سر رونالدو و لیائو، پنج هافبک قرار دارند که از راست به چپ عبارتند از: زائو کانسلو، برناردو سیلوا، برونو فرناندز، ویتینیا، نونو مندز. در خط دفاعی پرتغال هم از راست به چپ دیوگو دالو، پپه و روبن دیاز بازی می‌کنند. دیوگو کاستا هم که در دروازه قرار دارد.

سیستم 2-5-3 پرتغال که هنگام دفاع کردن به شکل 2-3-5 درمی‌آید و حتی قابلیت تبدیل به سیستم 1-4-5 را دارد، مبتنی است بر جنگندگی و دفاع همه‌جانبه. وقتی که پرتغال فقط با یک مهاجم مشغول دفاع کردن است، آن مهاجم طبیعتا رونالدوی 39 ساله است که باید انرژی‌اش را برای نود دقیقه ذخیره کند.

با این حال نقطه ضعف سیستم 2-5-3 ضد حملۀ تیم حریف است. کانسلو و مندز در گوش راست و چپ تیم پرتغال، در واقع بیشتر در تهاجم شرکت دارند. یعنی در اصل برای دفاع کردن راهی میدان مسابقه نمی‌شوند. بنابراین همیشه این خطر وجود دارد که در یکی از حملات و بخصوص ضد حملات تیم حریف، دالو و پپه و دیاز در خط دفاعی از کمک هافبک‌های میانی و کناری بی‌بهره بمانند و یا فضای کافی برای شوت زدن در اختیار مهاجمان تیم حریف قرار گیرد.

بنابراین می‌توان انتظار داشت که پرتغال در هر بازی دست کم یک گل بخورد. در این صورت رونالدو و سایر بازیکنان هجومی پرتغال غالبا باید در هر بازی دو گل بزنند تا تیمشان برنده از زمین خارج شود (مثل بازی دیشب پرتغال و چک) و یا کارشان به وقت اضافی و ضربات پنالتی نکشد.

با این حساب در این جام باید منتظر باشیم که تعداد گل‌های رونالدو در جام ملت‌های اروپا افزایش داشته باشد. چه بسا در حد سه گل. رونالدو همین الان هم بهترین گلزن در تاریخ جام ملت‌های اروپا است. او تا به حال 14 گل در این مسابقات زده و پس از او میشل پلاتینی با 9 گل در رتبۀ دوم قرار دارد.

اگرچه رونالدو در 5 دورۀ این مسابقات 14 گل زده ولی پلاتینی در یک دوره (1984) 9 گل زده است. در واقع رونالدو هر بار که در جام ملت‌های اروپا بازی کرده، تقریبا 3 گل زده. و احتمالا در این دوره نیز بین 2 تا 4 گل می‌زند.

رونالدو در تیم ملی پرتغال، برخلاف بازی‌های باشگاهی، غالبا برای تیم بازی می‌کند نه برای خودش. یعنی بیشتر او در خدمت تیم است نه تیم در خدمت او. او در مسابقات یورو فقط به قهرمانی فکر می‌کند و اهدافی مثل افزایش تعداد گل‌های ملی‌ برایش اهمیت ثانوی دارند؛ چراکه می‌داند دو بار قهرمانی در جام ملت‌های اروپا، خلأ کوتاه ماندن احتمالی دستش از جام جهانی را پر می‌کند و در اوج افتخار به تاریخ می‌پیوندد.

خوزه مورینیو پرتغال را شانس اول قهرمانی در یورو 2024 می‌داند. این حرف آن قدرها هم از سر تعصب ملی نیست؛ چراکه تکرار قهرمانی برای ایتالیا کار آسانی نیست؛ آلمان در سال‌های اخیر افت آشکاری داشته؛ فرانسه هم ممکن است بدون امباپه جام را ادامه دهد و حتی اگر امباپه بتواند به مسابقات برگردد، به نظر نمی‌رسد فرانسه شکست‌ناپذیر باشد.

مهم‌ترین موانع پیش روی پرتغال و رونالدو برای فتح دوبارۀ جام ملت‌های اروپا، احتمالا اسپانیا و انگلیس هستند. اما در هر صورت غلبه بر آلمان و ایتالیا و فرانسه و هلند هم کار دشواری است. آیا کریس رونالدو می‌تواند در آخرین حضورش در جام ملت‌های اروپا، شادی و افتخار ابدی را برای خودش به ارمغان بیاورد؟ باید دید.