پزشکیان و دو پوست خربزه: قیمت بنزین و خدمات پزشکان/ چه گفت تا نلغزد/ صدای آفرین،‌آفرینِ‌ کارشناس به جای انتقاد

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- دربارۀ اولین میزگرد اقتصادی مسعود پزشکیان به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری می‌توان گفت از این آزمون، موفق بیرون آمد. اگر هم کسی با این گزاره موافق نباشد بعید است نسبت به وقتی که صرف شد احساس اتلاف داشته باشد.
 
شکل این برنامه تلویزیونی بدین گونه است که نامزد اجازه دارد دو کارشناس/مشاور را همراه خود داشته باشد تا هم به او مشاوره دهند و هم پاسخ بگویند و هم مردم را با فضای فکری و دیدگاه کاندیدا آشنا کنند و مشخص باشد تیم او را چه کسانی تشکیل می‌دهند. در مقابل هم سه کارشناس می‌نشینند که در این میزگرد دست‌کم دو تن از آنان کاملا شناخته شده بودند.

  دو سوی مسعود پزشکیان، این دو چهرهٔ مشهور اقتصادی نشسته بودند: حسین عبده تبریزی رییس سابق بورس تهران در روزهای رونق و مدیر مسؤول روزنامۀ اقتصادی و توقیف شدهٔ سرمایه که معاون مطبوعاتی دولت احمدی‌نژاد (‌محمد علی رامین‌) در نخستین روزهای استقرار در وزارت ارشاد و در گرماگرم اعترضاات سال 88 برای توقیف آن کوشید و به نتیجه رسید در حالی که سردبیر آن - سعید لیلاز- و برخی از خبرنگاران ارشد روزنامه همچون بهمن احمدی امویی را هم به زندان انداخته بودند.

  دیگری احمد میدری بود با سابقۀ نمایندگی آبادان در مجلس شورای اسلامی و معاون سابق وزارت کار و با تخصص پژوهش درباره خط فقر و نظام یارانه.

  یکی نماد دفاع از اقتصاد آزاد اما نه مانند غنی‌نژاد شهره به لیبرالیسم بی حد و مرز و دیگری تا اندازه‌ای با گرایش به چپ و بی هیچ تضادی بر سر این که حق مردم را باید ادا کرد به هم رسیدند و دو سوی پزشکیان نشستند.

  اتفاق اصلی اما آن سو بود چرا که یحیی آل‌اسحاق و داوود دانش جعفری به عنوان کارشناس رو به روی این سه نشستند در حالی که هر دو مداراجو و تا حد زیادی با برنامه‌های پزشکیان موافق بودند و حتی گاه صدای آفرین، آفرینِ آل‌اسحاق (‌رییس پیشین اتاق تهران و نایب رییس اتاق بازرگانی ایران) هم شنیده می‌شد!

 از مجموع ۶ چهره حاضر در استودیو (بدون احتساب خانم مجری) سه نفر سابقه وزارت داشتند و همین سطح بحث را بالا برده بود. 

  اگر پزشکیان در دولت خاتمی وزیر بهداشت بوده آل‌اسحاق هم در دولت هاشمی رفسنجانی وزیر بازرگانی بوده و دانش‌جعفری نیز در دولت اول احمدی‌نژاد وزیر اقتصاد. یکی قبل از پزشکیان جامه وزارت پوشید و دیگری بعد از او.  دانش‌جعفری البته پیوند خود با احمدی‌نژاد را زود گسست.

   از این رو گزاف نیست و نویسنده منتقد صدا و سیما را کسی به حمایت متهم نخواهد کرد اگر گفته شود بخت هم از حیث چینش پنل کارشناسان با نامزد جبهۀ اصلاحات یار بود زیرا تصور می‌شد دو جوان نورس امام صادقی و تازه فارغ‌التحصیل شده را رویاروی این سه بنشانند. کارشناس سوم البته با پزشکیان و تیم او هم‌دلی نداشت و در دو جا به نظر می‌رسید حتی قصد دارد پوست خربزه هم زیر پای او بگذارد تا بلغزد اگرچه مدام تکرار می‌کرد اینها سؤالات مردم است و ما نظرات آنان را منتقل می‌کنیم.

بار اول وقتی که حجت الاسلام حسین زاده بحرینی  می‌خواست از زیر زبان پزشکیان، موافقت با افزایش قیمت بنزین را بیرون بکشد تا لابد رسانه ها تیتر بزنند و او را هوا کنند و نوبت بعدی و جای دیگر وقتی تصور شد ناچار است در مخالفت با پزشکانی سخن بگوید که بیماران را به آزمایش‌های مختلف ارجاع می دهند.

کاندیدای ریاست جمهوری اما از هر دو جَست اگرچه نویسنده این سطور نمی خواهد قطع به یقین طرح کننده سوال را متهم کند ولی دو کارشناس دیگر نیز ادامه ندادند.   در مجموع به نظر می‌رسید اعتماد به نفس پزشکیان بالا رفته و به انتقادات بعد از برنامۀ اول توجه نشان داده است.

از سوی دیگر در حالی به تلویزیون رفت که عصر امروز هم در مسجد نور سید محمد خاتمی را دید که او را در آغوش کشید و هم ساعتی بعدتر به دیدار رهبر جبهۀ اصلاحات رفت و حمایت رسمی او اعلام شد. 

اوج پزشکیان در میزگرد اقتصادی جایی بود که در یک دقیقه به سه زبان سخن گفت! در پاسخ به پرسش حجت الاسلامِ اقتصاددان و بعد از چند اصطلاح تخصصی پزشکی در جراحی قلب به زبان انگلیسی، ناگهان مثل همیشه تعابیری از نهج‌البلاغه را به عربی خواند و سپس طبعا به فارسی سخن گفت و کم مانده بود با ضرب‌المثلی ترکی به چهار هم برساند! احتمالا اگر مجری ترک بود قطعا با او به ترکی سخن می‌گفت چندان که از دوران وزارت بهداشت او در سال های ۸۰ تا ۸۴ این گونه یاد می‌کنند.

جاهایی هم که آمرانه به مشاوران می‌گفت: بگو و بپرس هم نشان می‌داد در عین صمیمیت، قاطع است.

این روایت کامل نیست اگر گفته نشود خانم مجری هم مؤدب و شیرین بود با چهره‌ای آرامش‌بخش و متین و بی‌شک بخشی از موفقیت برنامه به خاطر نوع اجرای اوست و تازه در مباحث اقتصادی به خاطر اعداد و ارقام طراوت برنامه‌های سیاسی و فرهنگی را نباید انتظار داشت.

در فضای مجازی بعد از برنامه شاهد دو نوع واکنش بودیم. نخست توجه به عبده تبریزی به عنوان یک برند و یکی نوشت: تفاوت در این دوست: عبده تبریزی یا عبدالملکی. منتقدین اما به طعنه نوشتند پاسخ‌های تخصصی را به کارشناسان ارجاع می‌داد و خود طفره می‌رفت و برخی نگران بودند ۵ نامزد دیگر نیز همین شیوه را پیشه کنند ولی باید دید آنان نیز دو مشاور همراه در طراز عبده و میدری می‌آورند یا نه.  

نکته قابل توجه این که پزشکیان زیرکانه و ماهرانه نقش سیاست خارجی و بهبود روابط در اقتصاد را با تعابیر و تمثیل های متعدد یادآور می‌شد و این تنها موردی بود که خانم مجری مستقلا یا با هدایت از بیرون می‌کوشید مداخله کند اما کاندیدا زیر بار نمی‌رفت چون از دو منظر برگ برندهٔ اوست. هم حمایت جواد ظریف از پزشکیان و هم این که به همگان ثابت شده سیاست خارجی تا چه حد بر اقتصاد ایران اثر دارد و کسی این جملهٔ مرحوم رییس جمهور فقید را یادآور نشد که بارها گفته بود اقتصادمان را به برجام گره نزدیم چرا که آمار عبده تبریزی نشان می‌داد نرخ تورم در دولت سه ساله و ناتمام او و به رغم وعده تک‌نرخی کردن در قیاس با میانگین هر چهار دولت هاشمی و خاتمی و احمدی‌نژاد و روحانی بیشتر بوده است.