ویم هاف (Wim Hof) یک ورزشکار و سخنران انگیزشی است که به «مرد یخی» نیز معروف است؛ او شیوه‌های درمانی و ورزشی منحصربه فردی را پیشنهاد می‌کند و طرفدارانش به فواید جسمی و روحی این شیوه‌ها ایمان دارند، خواه فرورفتن در وان یخ باشد و خواه چند نفس کوتاه پیش از حبس نفس. مطالعات جدید نشان می‌دهد این روشها واقعاً ممکن است سطح التهاب در بدن را کاهش دهند، اما کارشناسان تاکید کرده‌اند که این روشها بدون خطر نیستند.
به گزارش فرادید، هاف یک ورزشکار هلندی است که بیشتر به خاطر رکوردشکنی‌هایی مانند شنا کردن زیر یخ و دویدن با پای برهنه روی یخ و برف شهرت دارد. اخیراً، او پیرامون تکنیک‌هایی که استفاده می‌کند، یک امپراتوری تجاری ایجاد کرده است. آموزش‌های او روی تسلط بر تنفس آگاهانه و قرار گرفتن در معرض سرما متمرکز هستند.
در مطالعات قبلی تلاش شد تأثیر فیزیولوژیکی و روانی این تکنیک‌ها ارزیابی شود، اما این مطالعات برای نتیجه‌گیری قاطع کافی نبودند. بنابراین، دکتر عمر المهاینی و دکتر لوسی هاموند از دانشگاه وارویک به طور سیستماتیک داده‌های هشت آزمایش منتشرشده را بررسی کردند تا شاید بتوانند روندهای ثابت را شناسایی کنند.
بر اساس یافته‌های آن‌ها که در مجله PLOS ONE منتشر شد، برجسته‌ترین تغییرات در افرادی که روش ویم هاف را انجام داده بودند، افزایش هورمون استرس آدرنالین و مواد شیمیایی ضدالتهابی به نام سیتوکین‌ها و کاهش سیتوکین‌های پیش‌التهابی است.
تأثیر تمرینات هاف بر عملکرد ورزشی زیاد واضح نبود، برخی مطالعات بهبودهایی را مثلاً در شدت تنفس نشان می‌دادند و برخی دیگر تفاوت معناداری پیدا نکرده بودند.
المهاینی و هاموند گفتند این مطالعه «بینش‌های ارزشمندی در مورد پتانسیل [روش هاف] به عنوان یک رویکرد مکمل به سلامتی ارائه می‌کند». با این حال، آن‌ها افزودند که در مورد اثرات آن بر استرس، التهاب و سلامت کلی باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
دکتر ماتیجس کوکس، ایمنی‌شناس بخش مراقبت‌های ویژه مرکز پزشکی دانشگاه رادبود هلند، گفته است: «به عقیده من، هنوز زود است در مورد این روش و کارهایی که می‌تواند یا نمی‌تواند انجام دهد یک قضاوت علمی متعادل کنیم، اما تا آنجا که به التهاب مربوط میشود، فکر کنم حالا شواهد کاملاً قانع‌کننده‌ای داریم که نشان می‌دهد این روش توانایی کاهش التهاب در شرایط شدید ولی زودگذر را دارد.»
تحقیقات او نشان داده که تکنیک‌های تنفسی هاف موجب ترشح مقادیر زیادی آدرنالین میشود (یکی از اجزای کلیدی واکنش جنگ یا گریز) و از آنجا که آدرنالین التهاب را کاهش می‌دهد، او معتقدست مکانیسم دخیل شاید همین باشد. کوکس دریافته که تمرین غوطه‌ور شدن در آب سرد و تمرینات تنفسی نیز ممکن است آستانه درد افراد را افزایش دهند.
«فکر کنم گام بعدی باید آزمایش روش ویم هاف در یک آزمایش تصادفی کنترل شده شامل بیماران مبتلا به یک بیماری التهابی مزمن مانند آرتریت روماتوئید باشد تا ببینیم برای آن‌ها فایده‌ای دارد یا نه.»
با این حال، پروفسور مایک تیپتون هشدار داده که مطالعات بررسی‌شده عموماً تأثیر تمرین روش ویم هاف را در برابر انجام ندادن هیچ کاری، مقایسه می‌کنند: «معلوم است بین گروهی که هیچ کاری انجام نمی‌دهند و گروهی که هشت هفته یا دو ساعت در چهار روز تمرین می‌کنند، فرق است.»
«این رویکرد روش‌شناختی در مورد مزایای نسبی این روش در برابر سایر روشها مانند یوگا، شنا در استخر سرپوشیده، ۳۰ دقیقه پیاده‌روی در روز یا فوتبال چیزی به ما نمی‌گوید. در نظر گرفتن این مسائل مهم است چون روش ویم هاف بدون خطر نیست. اگر بتوان به مزایای ادعاشده با فعالیتی که ریسک کمتری دارد دست یافت، آن وقت میتوان آن را توصیه کرد.»
پروفسور تیپتون افزود که این فرض که روش ویم هاف برای همه ایمن است نیز چالش‌برانگیز است: «برای مثال، ایستادن در برف به مدت ۳۰ دقیقه با پای برهنه خطر آسیب‌دیدگی ناشی از سرما را افزایش می‌دهد. غوطه‌ور شدن در آب سرد خطر غرق شدن و مشکلات قلبی عروقی را به همراه دارد.»
تیپتون تاکید می‌کند هرکسی که قصد امتحان کردن چنین روش‌هایی را دارد ابتدا باید با یک پزشک عمومی مشورت کند و برای اطمینان از ایمنی خود اقدامات بیشتری انجام دهد، از جمله خارج شدن از آب سرد قبل از احساس بی‌حسی، درد یا لرز!