عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - اگر روزی انسان و حیوان بتوانند به راحتی باهم صحبت کنند و حرف یکدیگر را بفهمند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ قطعا دیگر دنیا، دنیای فعلی نخواهد بود و تفاوت های اساسی و ریشه ای زیادی به وجود خواهد آمد. تفاوت هایی که زندگی انسانی را زیرو رو خواهد کرد. همان گونه که کشف آتش و اختراع خط، انسان را وارد فصلی تازه و کاملا متفاوت از گذشته کرد. چیزی چند برابر تغییرات ناشی از اختراع چاپ و اینترنت و موبایل.
در خبرها آمده بود به تازگی دانشمندان توانسته اند با یک نهنگ مکالمه داشته باشند. آنها ابتدا صداهایی از تعدادی از نهنگ ها را ضبط کردند و سپس این صدها را به صورت برنامه ریزی شده و آگاهانه، برای یک نهنگ پخش کردند. با پخش هر صدا، نهنگ هم پاسخ می داد. دانشمندان این ارتباط را مکالمه ای با موضوع سلام و احوالپرسی میان انسان و حیوان تشخیص دادند.
به نوشته یورونیوز، پژوهشگران در بنیاد نهنگ آلاسکا، دانشگاه کالیفرنیا دیویس و موسسه «جستجو برای هوش فرازمینی» (SETI) توانسته‌اند با انجام یک آزمایش تحقیقاتی، با یک نهنگ گوژپشت وارد نوعی «گفتگو» شوند و از او پاسخ دریافت کنند.
پژوهشگران برای این کار ابتدا زمانی که در سواحل آلاسکا در یک قایق تحقیقاتی مشغول مطالعه بودند، با گروهی متشکل از ۹ نهنگ گوژپشت برخورد کردند. آنها تماس‌ها و اصوات زیرآبی میان این چند نهنگ را، که گمان می‌کردند نوعی مکالمه باشد، ضبط کردند و سپس روی آنها به مطالعه پرداختند. به تصور آنان تماس‌های صوتی ضبط شده از جنس تماس‌های هشدار برای یافتن غذا و پرهیز از خطر نبود، بلکه اصواتی برای برقراری تماس اجتماعی میان نهنگ‌ها محسوب می‌شدند و تعدادشان ۲۰ تا ۲۵ صدا برآورد می‌شد.
پژوهشگران می‌گویند وقتی با این صداها به اقیانوس بازگشتند و صدای به اصطلاح «سلام» را روی یک بلندگوی زیر آب پخش کردند، یک نهنگ گوژپشت ماده ۳۸ ساله به نام «تواین» با سلام خود پاسخ داد و به سمت قایق آنها آمد و دور آن چرخید. گروه سپس به پخش تماس‌های بیشتری با این نهنگ ادامه داد و او نیز با اصواتی به آنها پاسخ داد. به گفته محققان در طول مدت ۲۰ دقیقه در مجموع ۳۸ تماس با گوژپشت پخش شد که او به ۳۶ تماس پاسخ داد.
برندا مک کوان، نویسنده اصلی این مقاله، گفت: «ما معتقدیم این اولین تبادل ارتباطی بین انسان‌ها و نهنگ‌های گوژپشت به زبان آنها است.»
این اتفاق، به عنوان یک مکالمه میان انسان و حیوان ثبت و مشخص شد. این نقطه عطفی در مسیر رسیدن انسان به توانایی کامل مکالمه با حیوان است یعنی تحقق یکی از آرزوهای دیرینه بشر.
سوالات زیادی درباره حرف زدن حیوانات، وجود دارد. آیا حیوانات هم زبان دارند و مثل انسان ها صحبت می کنند؟ آیا آنها باهم صحبت و مکالمه می کنند یا صرفا نشانه های صوتی و حرکتی برای یکدیگر می فرستند؟ یا صداهای نامفهومی از خود دارند که واکنشی است به موقعیت مثبت و منفی خودشان؟ حیوانات مثل انسان های بالغ، حرف می زنند یا مثل نوزادان در برابر شرایط گوناگون منفی و مثبت، گریه و خنده می کنند؟
همیشه حرف زدن یعنی مکالمه حیوانات با یکدیگر یا مکالمه آدم - حیوان، ذهن انسان را درگیر خود کرده است. مثلا می توان به انبوه داستان ها و افسانه ها و شعرهایی اشاره کرد که حیوانات مختلف باهم یا با انسان حرف می زنند. اتفاقا بخشی از زیباترین داستان ها و افسانه ها مربوط به همین قالب است. تا جایی که این تمثیل ها در ذهن کودکان دیروز و بزرگسالان امروز به واقعیت مسلم تبدیل شده.
از کلیله ودمنه و شعر مولوی تا تام و جری و مدرسه موش ها همه آثاری هستند که با کمک تخیل و بر پایه حرف زدن انسان وار حیوانات شکل گرفته اند. نشانه تمایل انسان به صحبت کردن با حیوانات که در این آثار هنری تخیلی بروز یافته است.
گرچه امروزه هم ارتباط و نوعی مکالمه عاطفی – کاری میان برخی حیوانات مثل سگ و گربه و دولفین و انسان های متولی آنها وجود دارد اما هم دایره این مکالمه بسیار محدود است و هم تنها افراد معدودی قادر به چنین ارتباطی هستند. ضمن اینکه این قابلیت فقط برای تعداد کمی از حیوانات امکان پذیر است.
اما حالا تصور کنید امکانی فراهم شود همه انسان ها و همه حیوانات بتوانند به آسانی و کامل، باهم صحبت کنند. درباره همه چیز و در هر زمان و مکان. در این صورت چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
فرض کنیم یک دستگاه یا برنامه موبایلی، صدای حیوان را دریافت و به صدای انسان ترجمه می کند. چیزی شبیه برنامه های موبایلی ترجمه که حالا علاوه بر زبان های انسانی، زبان حیوانات مختلف را هم در خود دارد و می تواند زبان هر حیوانی را به هر زبان انسانی ترجمه و پخش کند. در این صورت چگونه دنیایی خواهیم داشت؟ در این صورت، حیوانات، همچنان خارج از دایره انسان قرار می گیرند؟ آیا همچنان انسان ها می توانند رفتارهای خارج از قاعده علیه حیوانات داشته باشند؟
"زبان بسته" یکی از توصیفات برای حیوانات است. به آنها زبان بسته می گویند چون از نگاه انسان، نمی توانند صحبت کنند. یعنی بی زبان هستند. حال آنکه هم اکنون دانشمندان متوجه شده اند برخی حیوانات، می توانند با یکدیگر صحبت کنند اما این انسان است که نمی تواند صحبت آنها را متوجه شود مثل برخی زبان ها که ما معنی آنها را متوجه نمی شویم اما اصل زبان وجود دارد.
دیر یا زود به کمک فناوری های پیشرفته و در راس آنها، هوش مصنوعی، انسان به قدرت مکالمه با حیوانات و درک زبان و سخن آنها می رسد. همانگونه که به امکان پرواز و سفر به فضا و دیگر سیاره ها رسید. همانگونه که به قدرت انتقال صدا و تصویر در فاصله هزاران کیلومتر دست یافت.
اگر روزی روزگاری به امکانی برسیم که بتوانیم معنی صحبت کردن حیوانات را بفهمیم ؛ یعنی بتوانیم با آنها صحبت کنیم؛ در این صورت، جهان و زندگی امروزی ما دستخوش تغییرات بزرگی و اساسی خواهد شد.
نخستین و مهمترین تغییر نیز در نوع رفتار امروزی انسان ها در برابر حیوانات خواهد بود. آیا انسان می تواند به مانند گذشته برخی حیوانات را با اهداف مشخص از جمله تهیه غذا و خوراک برای خود یا سرگرمی یا آزمایش های پزشکی، تحت شرایط سخت و محدودیت های گسترده، قرار دهد؟ آیا می تواند همچنان به کشتار و خوردن حیوانات ادامه بدهد در حالی که مکالمه میان دو طرف برقرار است؟
آیا حیوانات سخنگو، موجی از اعتراضات انسانی را در برابر نادیده گرفتن حقوق خود به پا نخواهند کرد؟ آیا این منابع غذایی ارزان قیمت و تقریبا راحت برای انسان ها، دوام خواهند داشت؟ یا انسان به سمت منابع غذایی شبیه و جایگزین خواهد رفت؟
آیا انسان در سایه حیوانات سخنگو، می تواند همچنان با حیوانات رفتاری غیرانسانی داشته باشد و حق و حقوق آنها را نادیده بگیرد یا اصلا برای آنها حق و حقوقی قائل نباشند؟ پاسخ این سوالات را باید منتظر ماند و مشاهده کرد آنچه در عصر آینده رخ می دهد چگونه است. عصری که انسان می تواند معنی سخن حیوانات را بفهمد و با آنان سخن بگوید. در این شرایط، دیگر انسان ها نمی توانند دست به هر رفتاری علیه حیوانات بزنند. حیوانات نیز با دریافت سخنان انسان ها احتمالا تغییر خواهند کرد. احتمالا اطلاعات آنها افزایش خواهد یافت. رفتار و گفتار آنها متفاوت و هوشمند خواهد شد.
زمانه ای را تصور کنید که بتوان با وارد کردن تراشه ای مملو از اطلاعات در مغز حیوانات، آنان نیز از امکانات ذخیره سازی و پردازش سطح بالای اطلاعات و سخن گفتن برخوردار شوند حتی به زبان آدمی.
حیوانات آینده با حیوانات فعلی متفاوت خواهند شد و درنتیجه انسان نیز مجبور خواهد شد رفتار خود را در برابر حیوانات تغییر دهد. چنین دنیای متفاوتی، شاهد تغییرات اساسی در همه بخش های زندگی و رفتاری انسان ها خواهد بود. امیدوارم همه چنین دنیای را به زودی شاهد باشیم.