بسیاری از ما فکر می‌کنیم شادبودن به هر روشی ما را خوشبخت‌تر و سلامتی روحی و جسمی ما را تضمین می‌کند؛ این در حالی است که دانشمندان کشف کرده‌اند نوع شادمانی می‌تواند تعیین‌کننده تأثیرات مثبت یا منفی آن باشد. نتیجه این تحقیقات پرده از اثر مثبت شادمانی‌های اجتماعی برداشته است.
به گزارش هفته نامه جامعه پویا، بر اساس تحقیقات و مطالعه‌هایی که در نشریه آکادمی علوم ایالات‌متحده منتشر شده است، درواقع شادی‌ای که شما از ارضای فوری و لذت سریع دریافت می‌کنید (مانند خوردن یک غذای خوشمزه که دوستش دارید یا خریدن یک‌جفت کفش مورد علاقه‌تان)
تأثیراتی فیزیکی روی ژن‌های شما می‌گذارد، اما این تأثیرات مشابه آن چیزی است که احساساتی مانند افسردگی یا استرس روی آنها می‌گذارد.
باربارا فردریکسون، مدیر تحقیقات، دراین‌باره توضیح می‌گوید: «من روی تأثیرات فیزیکی و روانی احساس‌های مثبت 20 سال مطالعه کردم و هماهنگی الگوی نتایج با این مطالعه من را کاملا شگفت‌زده کرد».
فردریکسون، استاد روانشناسی و محقق اصلی این تحقیق در دانشگاه کارولینای شمالی است. او می‌گوید: «ما دریافته‌ایم احساسات مثبت، ما را در سطح سلولی تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما نتایج آزمایش و تحقیقات به ما نشان داد، تفاوتی واقعی در نوع شادی‌ای که ما احساس می‌کنیم و تبعات بلندمدت آن وجود دارد».
کارشناسان، لذت و شادی را به دو نوع مختلف تقسیم می‌کنند؛ شادی هدونیک hedonic و شادی یودیمانیک eudaimonic این دو واژه در توصیف شادی به‌وجودآمده از دو منبع متفاوت به کار می‌رود.
شادی هدونیک، از پیروی و تکرار تجربه‌هایی به دست می‌آید که شخص به‌واسطه آنها لذت را کسب کرده است. مانند تجارب مثبت بسیاری که از خوردن مواد غذایی عالی یا بو کردن گل‌های زیبا به دست می‌آید. این دست از شادی‌ها به‌واسطه برآورده‌شدن تمایلات فردی بروز پیدا می‌کند.
شادی یودیمانیک، نوعی از شادی است که از مصرف چیزی به دست نمی‌آید بلکه از یک تلاش مداوم در راستای به‌دست‌آوردن نتیجه‌ای بزرگ‌تر و مهم‌تر به دست می‌آید؛ یعنی همان شادی‌ای که در جهت تلاش برای معنادادن به زندگی به دست می‌آوریم، مانند فعالیت‌های اجتماعی و کارهای خیری که برای بهترشدن زندگی خود یا دیگران انجام می‌دهیم. در مطالعات فوق، دانشمندان در علوم مختلف تلاش کرده‌اند تأثیرات رفتارهای اجتماعی را روی سلامت روانی و فیزیکی افراد ارزیابی کنند.
محققان این پژوهش علمی می‌گویند نکته جالب، تأثیر احساسات برآمده از فعالیت‌های اجتماعی روی ژن‌ها و سلول‌ها است که مثلا می‌توان تأثیر تخریبی استرس، افسردگی و غم را به شکل پایین‌آمدن سطح التهاب ژن‌ها و ناتوان‌شدن سلول‌های سفید دید.
پایین‌آمدن سطح التهاب ژن‌ها، پاسخ و عکس‌العمل ضدویروسی آنها را کاهش می‌دهد و می‌تواند باعث خستگی شود. همچنین این تغییرات در ژن‌ها خطر ابتلای فرد به سرطان، بیماری قلبی و آلزایمر را افزایش می‌دهد و می‌تواند به بافت‌های مختلف به‌واسطه ملتهب‌شدن سلول‌های سفید، آسیب برساند.
نوع شادمانی می‌تواند تعیین‌کننده تأثیرات مثبت یا منفی آن باشد
نکته جالب در این پژوهش‌ها، عملکرد منفی شادی‌های زودگذر بر ژن‌ها بوده است. دانشمندان در این تحقیق دریافتند که عادت به شادبودن به‌واسطه رسیدن به اهداف فردی و کوچک، به اندازه تأثیر مخرب افسردگی، روی ژن‌ها تأثیر دارد.
درواقع افرادی که برای اهدافی بزرگ‌تر در جامعه و به‌صورت جمعی تلاش می‌کنند و به دنبال شادی‌های بزرگ‌تری هستند، سطح پایین‌تری از التهاب و سطح بالایی از مقاومت علیه ویروس‌ها را نشان می‌دادند.
درواقع نوعی از شادی که از تلاش برای فعالیت‌های اجتماعی، خوب‌بودن در جمع و داشتن اهداف متعالی می‌آید، تأثیر ژنتیکی بسیار مثبت‌تری دارد. ازاین‌روست که فردریکسون، سرپرست تحقیقات می‌گوید باید بدانید این‌که امروز چه احساسی داشته باشید، آن‌هم در چه سطح و وسعتی، در سطح سلول‌های شما و سلامتی‌تان مؤثر خواهد بود.
اما چرا کسانی که به دنبال شادی در جمع و ایجاد شادمانی و خرسندی در جامعه هستند، زندگی بهتر و جسمی سالم‌تر دارند؟ نظریه پژوهشگران این است که احتمالا کسانی که تلاش خودخواهانه دارند، یعنی فقط به فکر شادکردن خودشان هستند، با کوچک‌ترین اتفاقی و به‌راحتی تمام منابع کسب لذت و شادی خود را از دست می‌دهند؛ ازاین‌رو دائما در تلاش برای تغذیه شادی‌های کوتاه‌مدت خود هستند.
اما افرادی که برای نوع‌دوستی تلاش می‌کنند و در همکاری و هم‌یاری دیگری و در کنار افراد دیگر شادی خود را جست‌و‌جو می‌کنند، می‌دانند آنچه برایش تلاش کرده‌اند، به‌راحتی از بین نمی‌رود و نتیجه تلاششان را در وسعتی بزرگ‌تر می‌بینند.
با داشتن شادی‌های متعالی، شما حتی اگر آسیب ببینید، بیمار شوید یا عزیزی را از دست بدهید و رنج بکشید، جامعه‌ای که برایش سخت کارکرده‌اید، از طریق قدردانی به شما کمک خواهد کرد.