منبع: گاردین
تاریخ انتشار: ۱۰ نوامبر ۲۰۲۳
نویسنده: سیمون تیسدال
مترجم: لیلا احمدی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
دربارۀ نویسنده: سیمون تیسدال تحلیل‌گرِ سیاست خارجی است. او نویسنده، ستون‌نویس و سردبیر آمریکایی گاردین و آبزرور بوده است
توضیح عصر ایران: مقاله طبعا از نگاه گاردین است که منتقد عملیات حماس هم هست.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
عصر ایران- هرکه با زیستن در جهانِ قرن بیست‌و‌یکمی به شیوۀ رهبر چین آشنا باشد، شکی به رویکرد خودمحورانه و دوچهرگی به سیاق پکن در قبال جنگ اسرائیل و حماس ندارد.
رییس‌جمهور شی‌جین‌پینگ با ادعای بیطرفی و مشی بی‌غرضانه از آتش‌بس حمایت می‌کند؛ بااین‌حال از محکوم‌کردن حماس به‌خاطر هفتم اکتبر امتناع می‌ورزد و اسرائیل را به باد انتقاد می‌گیرد. او می‌داند که آتش‌بس به نفع حماس خواهد بود، اما واقعیت این است که این رخداد برای آن‌ها که در کشورهای جنوبیِ جهان به سر می‌برند خوشایندتر است.
آنچه واقعاً شی‌جین‌پینگ می‌خواهد، این است که ببیند حملات بی‌امانِ اسراییل به غزه، چگونه این متحد آمریکا را در برابر دیدگان جهان خوار و گناهکار جلوه می‌دهد، دموکراسی‌های غربی را از هم جدا می‌کند، کشورهای عربی را متفرق می‌سازد و نظمِ مبتنی بر قوانین بین‌المللی را -که امید دارد با نظم نوین او جایگزین شود-، بی‌اعتبار می‌کند.
اولویت شی، نجات جان غیرنظامیان نیست. او سودای فلسطین آزاد، اسرائیل امن و صلح پایدار در سر ندارد. آنچه می‌خواهد بهره‌برداری از این بحران برای پیشبرد برتریِ جهانی چین است.
مایکل شومان، تحلیلگر چینی می‌گوید: «موضع شی در قبال جنگ غزه و اوکراین یکسان است. پکن در اوکراین نیز مواضع بی‌طرفانۀ خود را اعلام کرده و حتی مأموریت صلح را در دستور کار قرار داده است؛ اما درعین‌حال روابط با روسیه و ولادیمیر پوتین را تعمیق می‌بخشد. پکن به دنبال بهره‌برداری از هر دوی این بحران‌ها به‌منظور تضعیف ایالات متحده و پیشبرد رهبریِ جهانی خود است".
چین پیش از شروع جنگ، در چمن خاورمیانۀ آمریکا مصرانه سرگرم شکار غیرقانونی بود. شی در ماه آوریل پیشنهاد داد میانجی‌ِ اسرائیل و فلسطین باشد. او پس از میانجی‌گریِ موفق بین ایران و عربستان، اقدامات محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین را در پکن ستود. اما از ۷ اکتبر، عقب نشسته، کمک چندانی نکرده و در پی فرصت مناسب برای بهره‌برداری از شرایط است.
مشارکت چین در مباحث سازمان ملل با محوریت آتش‌بس، در درجه اول با هدف منزوی کردن واشنگتن صورت می‌گیرد.
در‌حالی‌که جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، رهبران اروپایی و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده، به منطقه هجوم آوردند، شی و وزیر امور خارجه‌اش بیرون از گود نشستند. مشارکت چین در بحث‌های سازمان ملل درباره آتش‌بس عمدتاً با هدف منزوی کردن واشنگتن صورت گرفته است.
در این ماه جلساتی به ریاست شورای امنیت تشکیل خواهد شد و باید انتظار تکاپوی بیشتری از چین داشته باشیم. به نظر می‌رسد در راستای پیمانِ «دوستی بدون محدودیت»، شی با پوتین هماهنگ باشد. روسیه نیز از اقدامات نامنظم غرب در قبال جنگ سوء‌استفاده می‌کند و هوچی‌گرانه ادعا می‌کند استانداردهایی دوگانه دارد. طبق ادعای سازمان ملل، ایالات متحده از تلفات غیرنظامیان در اوکراین ابراز تأسف می‌کند، اما از کشتار مردم بی‌دفاعِ فلسطین خم به ابرو نمی‌آورد.
روسیه نیز مدعی بیطرفی است و با این حال، ماه گذشته هیأت ارشد حماس را در مسکو به حضور پذیرفت. ظاهراً گفتوگو دربارۀ گروگان‌ها بود. این ملاقات حماس را دلگرم کرد. این گروه پس از دیدار با پوتین اعلام کرد "برای موقعیت پوتین و تلاش‌های دیپلماتیکِ روسیه ارزش فراوانی قائل است".
روسیه متحد ایران و خیرخواهِ حماس است. ایران به حماس، حزب‌الله لبنان و روسیه (برای مقابله با اوکراین) تسلیحات می‌دهد. [عصر‌ایران: ایران ادعای کمک‌های تسلیحاتی به روسیه را رد کرده ولی کمک به جبهه مقاومت در کلیت آن مورد انکار جمهوری اسلامی نیست].
وحشت‌آفرینی در شام از دید مسکو، چرخشی خوشایند از آن باتلاق فاجعه‌بار است. آنچه جناح راست «محور شرارت» جدید یعنی "چین، روسیه و ایران" می‌نامد، تبدیل نبرد غزه به جنگ جهانی آنلاین است که به مدد رسانه‌های دولتی و شبکه‌های اجتماعی برای تقویت حماس و تحقیر اسرائیل و آمریکا صوت می‌گیرد. بنا به گزارش نیویورک تایمز و به نقل از مقامات و پژوهشگران مستقل، سیل تبلیغات آنلاین و اطلاعات کذب اکنون بسیار بیشتر از گذشته است.
اجماع کنونی غرب بر سر اینکه شی علی‌رغم مشکلات شدید اقتصادی در داخل (در‌حالی‌که ایالات متحده درگیر اسرائیل و اوکراین است)، هیچ اقدامی در مورد تایوان انجام نمی‌دهد، کمی خودخواهانه به نظر می‌رسد. توجیه انفعال چین می‌تواند این باشد که ارتش چین هنوز آمادۀ انجام چنین عملیاتی نیست. احتمال درگیری‌های تصادفی و عمدی، به‌ویژه بر سر نقاط اشتعال دریای چین جنوبی، بسیار زیاد است.
اواخر ماه قبل، بایدن به شی هشدار داد چنانچه به فیلیپین حمله کند، ایالات متحده بنا به معاهده، متعهد به پاسخ نظامی خواهد بود. تقریباً در همان زمان، یک جت جنگندۀ چینی به فاصلۀ سه متری از یک بمب افکن آمریکایی B-52 با قابلیت حمل سلاح اتمی به گشت‌زنی در منطقه مشغول شد.
شی می‌گوید: تقدیر چین این است که «آینده‌ای مشترک برای بشریت» بسازد، اما تلاش‌های آشکار او برای تحریک غزه، توسعه تهاجم منطقه‌ای و حمایت از روسیه در قبال اوکراین، حکایت از پیشبردِ «ابتکار امنیت جهانی» (GSI) و طرح اولیۀ او برای "نظم جهانی به رهبری چین" دارد.
در طرح GSI او "احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی همۀ کشورها" و "حل‌و‌فصلِ مسالمت‌آمیز اختلافات از طریق گفتوگو" گنجانده شده است.
شی به‌زودی فرصتِ توضیح و شفاف‌سازی خواهد داشت. چنانچه انتظار می‌رود او در نشست آسیا و اقیانوسیۀ این هفته در سانفرانسیسکو با بایدن ملاقات خواهد کرد. روابطِ همیشه ملتهبِ ایالات متحده و چین پس از خشم ناشی از بالون جاسوسی و تشدید تحریم‌ها در حال تخریب است. جدال ابرقدرت‌هایِ درحال‌توسعه بر سر اینکه چه کسی برای غزه، خاورمیانه و نظم جهانی بهتر است، پس‌زمینۀ پرتنشِ این مذاکرات را تشکیل می‌دهد.
گروهی از سیاست‌مداران غربی در ماه‌های اخیر در پکن گیر افتاده‌اند و تلاش می‌کنند از لغزش به دام رویارویی جلوگیری کنند. بحث بر سر این است که چین با درنظرگرفتنِ اولویت‌های تجاری، بهداشتی و آب‌و‌هواییِ مشترک چه حکمی دارد؟ رقیب است، تهدید است یا دشمن آشکار؟
هنوز مشخص نیست که شی با شخصیت منزوی، دیکتاتورمآب، استالین وار و خرس‌گریزلی‌تر از وینی‌د‌پو به کدام سمت می‌پرد.
جیمز پالمر از تحلیل‌گرانِ فارین‌پالیسی می‌نویسد: «مشکل اساسی شی این است که برای احیای اقتصادِ روبه‌رشد و بازیابی ثروت ملی پس از چندین سال آشفتگی و دستپاچگی، به رابطۀ پایدارتری با جهان غرب نیاز دارد» و بااین‌حال با افزایش نارضایتی و خشم داخلی، به یک قربانی برای توجیه همۀ مشکلات نیاز دارد. از دید شی مقصر همۀ مشکلات ایالات متحده است.
شومان می‌گوید: وقتی نوبت به کشف مقصر درخصوص جنگ اسراییل و حماس می‌رسد، «چین طبق معمول آمریکا را نشانه می‌گیرد». پکن خوش دارد مسئولیت درگیری اسراییل و فلسطین را به دوش واشنگتن بیندازد و نشان دهد از توان ایالات متحده و اروپا برای حفظ نظم جهانی کاسته شده است.»