عصر ایران - درمانگری از طریق صدا یک رشته رو به رشد طب جایگزین است که هزاران سال مورد استفاده بوده است. موسیقی در تمام ادوار تاریخ برای ایجاد تاثیرات مثبت بر خلق و خوی ما و به عنوان نوعی متد درمانی با هدف التیام بدن، ذهن و روح کاربرد داشته است. در واقع بسیاری از مردم دریافته اند که پس از تمرین تکنیک های شفابخش صدا، افزایش انرژی، بهبود وضوح ذهنی، سطوح بالاتر خلاقیت و بهبود روابط شخصی خود را تجربه می کنند. مهمتر از همه، این تکنیک ایمن، مقرون به صرفه و در عین حال موثر است. هرچند روش های متعددی برای تمرین صدا درمانی وجود دارد، ابتدا باید بدانیم که این درمان چگونه موثر واقع می شود و چه انتظاراتی می توانیم از آن داشته باشیم.
بر اساس مقاله ای که از طریق وب سایت مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، صدا درمانگری استفاده از ابزارهای خاص، موسیقی، آهنگ ها و سایر ارتعاشات صوتی برای ایجاد تعادل و التیام بدن، ذهن و روح است. این تکنیک شامل استفاده از فرکانس های صوتی تخصصی برای ایجاد یک فضای درمانی به منظور قرار گیری در حالت استراحت عمیق، تعادل مجدد سیستم عصبی و همچنین تجربه رهایی احساسی است. در حالت ایده آل، وضعیتی مشابه هیپنوتیزم، مدیتیشن یا امواج مغزی تتا ایجاد می شود که امکان دسترسی به سطوح عمیق تر خرد درونی و شفا را فراهم می کند.
درمان از طریق صوت با استفاده از موسیقی های مخصوص یا اصوات دیگری که در حالت دراز کشیدن یا نشستن راحت به آنها گوش می دهیم انجام می شود؛ همچون صدای امواج دریا، ریزش باران یا هر صوت آرامش بخش دیگری. تمرکز روی این ارتعاشات آرامش بخش به ما کمک می کند تا استرس، اضطراب و تنش را رها کنیم. صوت درمانگری همچنین تنفس عمیق را تشویق می کند و ممکن است گاها با مدیتیشن و تمرین های تجسمی نیز همراه شود.
بسیاری از فرهنگ ها از زمان های قدیم از موسیقی و آواز برای شفای جسم و روح استفاده کرده اند و هنوز هم می کنند. برای نمونه مصریان باستان معتقد بودند که موسیقی همچون طلسمی ویژه می تواند راهی موثر برای درمان انواع بیماری ها باشد. قبایل بومی آمریکا نیز بر این با‌ور اند که یک سری اصوات خاص دارای قدرت شفابخشی هستند. در تمرین نادا یوگا هند باستان، یوگی ها از ارتعاشات صوتی برای آرام کردن ذهن و رهایی از استرس استفاده می کنند.
فیثاغورس فیلسوف یونان باستان که به نام "پدر موسیقی" شناخته می شود، نه تنها فواصل موسیقی را کشف کرد، بلکه اولین کسی بود که از موسیقی به عنوان دارو بهره برد. وی بررسی کرد که چگونه فرکانس های هارمونیک می توانند برای شفا استفاده شوند. به همین ترتیب در سال 1896 پزشکان آمریکایی کشف کردند که موسیقی می تواند جریان خون و فرآیندهای شناختی مغز را بهبود ببخشد.
صدا درمانگری هزاران سال است که در سراسر جهان برای درمان بیماری های روحی و جسمی مورد استفاده قرار می گیرد. این متد یک شکل بسیار موثر از طب جایگزین به شمار می رود زیرا مستقیما بر میدان انرژی و چاکراهای بدن اثر می گذارد تا خود بدن. زمانی که سیستم انرژی بدن سالم و متعادل باشد، توانایی های شفابخشی طبیعی کالبد جسمانی نیز ارتقا می یابد.
با استناد به مقالات منتشر شده توسط مجله روانشناسی امروز، وقتی استرس، بیماری، آسیب یا ضربه روحی را تجربه می کنیم، بدن ظریف ما از انرژی حیاتی نیروی زندگی تهی می شود. بدین ترتیب سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و ما را مستعد ابتلا به بیماری های مختلف می کند. در نتیجه توانایی خود را برای درمان طبیعی از دست می دهیم. صوت درمانی از قدرت صدا برای بازگرداندن تعادل به میدان های انرژی بدن استفاده می کند. اما این روش کمک درمانی دقیقا چه مزایایی برای بدن به همراه دارد؟
- آرامش عمیق
زمانی که به اصوات آرامش بخش گوش می دهید، بدنتان اندورفین، سروتونین، دوپامین، اکسی توسین و نوراپی نفرین ترشح می کند. این مواد شیمیایی به ما احساس خوبی می دهند، باعث احساس خوشحال می شوند و به ما کمک می کنند تا از وضعیت واکنش های اضطرابی خارج شویم. آنها همچنین فشار خون و ضربان قلب را کاهش می دهند و باعث ایجاد حالات عمیق آرامش می شوند.
- خواب بهتر
گوش دادن به اصوات آرام بخش قبل از خواب باعث خواب آلودگی ما شده و کیفیت خواب را بهبود می دهد. این موضوع به این دلیل است که واکنش آرامش توسط امواج آهسته مغزی، مانند امواجی که توسط مدیتیشن عمیق ایجاد می شوند، تحریک خواهد شد. در نتیجه گوش دادن به موسیقی یا صوت مورد استفاده در صدا درمانی قبل از خواب می تواند به فرد کمک کند سریعتر بخوابد و مدت طولانی تری در وضعیت خواب عمیق باقی بماند. همچنین از آنجایی که صدا درمانی استرس را کاهش می دهد، باعث القای احساس سرزندگی پس از بیداری می شود.
- تسکین درد
زمانی که از درد فیزیکی رنج می بریم، تولید برخی هورمون ها افزایش و برخی دیگر کاهش می یابد. از آنجایی که یک سری از هورمون های مورد نظر باعث التهاب در بدن می شوند، در واقع می توانند درد را تشدید کنند. در مقابل استفاده از تکنیک های صدا درمانگری باعث خواهد شد تا مغز اندورفین ترشح و اثرات هورمون های التهابی را مسدود کند. این فرآیند در نهایت به تسکین درد کمک می کند.
شماری از تکنیک های صدا درمانی با کمک وسایل مخصوصی انجام می شوند که هر یک از آنها کارایی متفاوتی دارند.
در این میان انواع مختلفی از سازها وجود دارند که در زمینه شفابخشی از طریق صدا به خوبی کار می کنند، اما سازهایی که بهترین عملکرد ممکن را دارند از شیوه های مراقبه شرقی سرچشمه می گیرند. برخی از رایج ترین آنها عبارت اند از:
- کاسه‌های آواز تبتی
این ابزارها کاسه های فلزی چکش کاری دستی هستند که می‌توان با وارد کردن ضربه به آنها صدایی زنگ مانند ایجاد کرد و یا با استفاده از یک تکه چوب دور لبه آنها کشید تا صدای هارمونیک طولانی تری شنیده شود. هرچه کاسه بزرگتر و ضخیم تر باشد، تولید صدا آسان تر خواهد بود. آنهایی که کوچکتر و سبکتر هستند قیمت کمتری خواهند داشت اما ممکن است به اندازه کاسه های بزرگ صدای دلپذیری نداشته باشند. هر کدام از کاسه ها با توجه به اندازه و فلز مورد استفاده در روند ساخت خود، صدای متفاوتی تولید می کنند.
- کاسه های آواز کریستالی
این کاسه ها از کریستال کوارتز ساخته شده اند و نواختن آنها به مراتب راحت تر از کاسه های تبتی است. در صورت ضربه زدن یا کشیدن روی کاسه های مذکور، صدای بسیار شفافی تولید می شود.
- تامبورا
یک ساز سنتی هندی با چهار سیم است که صدای هارمونیک غنی و پرطنینی تولید می کند. این ساز انتخاب خوبی برای ایجاد صوت متمرکز و ضد استرس است.
- بامبو و فلوت بومیان آمریکا
این وسیله برای ایجاد ملودی های آرامش بخش و جذاب استفاده می شود.
- گونگ
گونگ ها نوعی ساز موسیقی کوبه ای و در واقع صفحات فلزی و بزرگی هستند که صدایی بلند و طنین دار تولید می کنند. آنها معمولا ابزاری قوی برای نواختن طی جلسات صدا درمانی به شمار می روند زیرا انرژی، لرزش، عمق و قدرت زیادی را به تجربه یک جلسه خارق العاده اضافه می کنند.
- چیم
از مجموعه ای از میله های تنظیم شده تشکیل می شود که هنگام ضربه زدن به صدا در می آیند. آنها برای شروع و پایان جلسات عالی هستند.
- رین استیک
آلات موسیقی خاصی هستند که وقتی به یک طرف خم می شوند صدای ملایم و خاصی مشابه باراش باران تولید می کنند. آنها برای آرام کردن ذهن و کاهش در صدا درمانی به کار می روند.