نویسنده: دکتر شیخ محمد العیسی
دبیرکل اتحادیۀ جهان اسلام و رئیس هیئت علمای مسلمان
تاریخ انتشار: ۴جولای ۲۰۲۳
منبع: CNN
عصر ایران؛ مترجم لیلا احمدی - در ژانویۀ ۲۰۲۰ در رأس هیئتی اسلامی (متشکل از ۶۰ مسلمان برجستۀ عرب از جمله ۲۵ رهبر مذهبی) بودم تا به دیدار بخشی پرهول از تاریخ جهان بروم.
میزبانان یهودی ما این واقعه را دیداری "پیش‌گامانه" از اردوگاه‌های مخوفِ مرگ، موسوم به آشویتس-بیرکناو، قلمداد کردند. هیئت ما عالی‌رتبه‌ترین هیئت اسلامی بود که در طول تاریخِ اندوهناکِ این مکان از آن دیدن می‌کرد.
گذر از دروازه‌های ننگینِ اردوگاه، تجربه‌ای عصبی و جدالی عاطفی بود که توانست مرا به گذشته ببرد و مشامم را به آینده تیز کند. آخر همین‌جا بود که ۱.۱ میلیون نفر که اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها یهودی بودند، در جریان هولوکاست به قتل رسیدند. همین‌جا دیگر بار برای مبارزه با حیاتی رقت‌بار و طاقت‌فرسا با خود عهد بستم.
آشویتس
این دیدار عهد اخلاقی ما بود و نشان از همبستگیِ دیرهنگام ما با برادران و خواهران یهودی داشت؛ همبستگی برای مقابله با ستم و عداوت در سراسر جهان.
همۀ ادیان اصلی جهان - مسیحی، یهودی، هندو، بودایی و اسلامی - در هستۀ کانونیِ خود متعهد به صلح و عدالت‌اند و این تعهد با به رسمیت شناختنِ مبارزات همسفرانمان آغاز می‌شود.
اکنون که در آستانۀ هفتاد و هشتمین سالگرد آزادسازی مایدانک (اولین اردوگاه نازیِ آزادشده - به همت متفقین - که در سال ۱۹۴۱در نزدیکی شهر لوبلین ساخته شد و بیش از ۷۸ هزار یهودی در آن به قتل رسیدند) برابر با ۲۳-۲۲ ژوئیه ۱۹۴۴ هستیم، از خود بپرسیم که آیا حقیقت هولوکاست کماکان قلب و ذهنمان را از جهالت و هراس و تعصب می‌رهاند؟
پاسخ صادقانه این است که برداشت مسلمانان از هولوکاست برای برقراری صلح پایدار در سرزمین‌های مقدس اهمیت دارد، اما ناآگاهی و انکار هولوکاست روندی نگران‌کننده است که با گذشت زمان سخت‌تر می‌شود.
به خوبی می‌دانیم که بی‌اهمیت جلوه دادنِ هولوکاست، راه به انکار واقعه و یهودستیزی می‌گشاید که بی‌شک هنوز در جهان وجود دارد. اما حقیقت آن است که هولوکاست پدید‌ه‌ای فرافرهنگی، فراقومی، فراملی و فرامذهبی است.
اوایل سال ۲۰۲۱ نظرسنجی جالبی توسط کمیتۀ یهودیان آمریکا انجام شد و با کمال تعجب نشان داد فقط ۵۳ درصد از آمریکایی‌های بالای ۱۸سال به درستی پاسخ داده‌اند که تقریباً شش میلیون یهودی در هولوکاست کشته شده‌اند.
دو کورۀ آدم‌سوزی در آشویتس
20 درصد به صراحت گفتند که در این‌باره مطمئن نیستند. ۲درصد گفتند کمتر از یک میلیون، ۱۳درصد گفتند تقریباً سه میلیون و ۱۱درصد پاسخ دادند که بیش از 12 میلیون نفر در جریان هولوکاست کشته شده‌اند.
باید توجه کنیم دانستن حقیقت می‌تواند ما را آزاد کند و حقیقت هولوکاست باید دیدگانمان را به ظلمتی که بشر قادر به ایجاد آن است بگشاید و ما را به حقیقت بشریت و سرنوشت مشترکمان رهنمون سازد.
باید حقیقتِ برآمده از دانش تاریخی را هر روز زندگی کنیم، باید تمرین کنیم، بیاموزیم و یاد بدهیم تا سایۀ کریه دروغ و جهالت بار دیگر بر جهان ما چیره نشود.
می‌توانیم این کار را از طریق آموزش و گفتگوی بین ادیان انجام دهیم. باشگاه‌ها و سازمان‌های بین‌ادیانیِ زیادی وجود دارند که در جوامع و بسترهای دانشگاهی رشد می‌کنند، از جمله آزمایشگاه جدید تحقیقاتِ بین‌ادیانی در دانشگاه کلمبیا که اخیرا با کاردینال تیموتی دولان و خاخام آرتور اشنایر به گشایش آن کمک کرده‌ام.
همچنین می‌توانیم برای ایجاد پل‌های صلح و آشتی بین مردمان مختلف جهان بکوشیم و مبنایی برای نوعی دیپلماسی ایمانی مهیا سازیم که تلاش‌های سنتیِ دولت‌ها برای دستیابی به صلح را تحقق بخشد.
این ایده هم‌اینک به ثمر نشسته است. سال گذشته، اتحادیۀ جهانی مسلمانان به همراه مسیحیان، یهودیان، شینتوها و دیگر شرکای خود در اجلاس سران کشورهای گروه ۲۰ در بالی، اندونزی به عنوان "R20" (مذهب ۲۰)، گروهی تعاملی تشکیل داد. هدف این گروه بهره‌مندی از قدرت ادیان جهان برای مقابله با چالش‌های جهانی بود.
همین ماه گذشته نیز میزبان اجلاسی بین‌ادیانی و عالی‌رتبه متشکل از رهبران مذهبی و دیپلمات‌ها در مقر سازمان ملل در نیویورک بودیم که هدف آن کاهش تنش‌های فزاینده بین شرق و غرب بود. این‌ها تلاش‌هایی ساده‌انگارانه نیستند و معانی مهمی در بطنشان نهفته است.
در این‌جا می‌خواهم به دو واقعیت تاریخی اشاره کنم. با رجوع به حافظۀ تاریخی‌مان به یاد می‌آوریم که ارتش سرخ شوروی در آن مقطع تاریخیِ سرنوشت‌ساز با آمریکا و غرب متحد شد تا آشویتس-بیرکناو و همچنین مایدانک را در دهۀ ۱۹۴۰ آزاد کند و همین‌طور به خاطر داریم که تعداد زیادی از قربانیان وحشی‌گریِ نازی‌ها یهودی بودند، اما در میان کشته‌شدگانِ آشویتس ده‌ها مسلمان نیز حضور داشتند. درسی که این واقعیت‌ها به ما می‌آموزند، روشن است.
جدال آدم‌ها ضروری نیست. خیر می‌تواند شر را از پا درآورد و نفرت آتشی است که همه را با هم می‌سوزاند. ما همه با هم به اهتزاز درمی‌آییم و در کنار هم بر خاک می‌افتیم. اکنون آزادی مایدانک را به یاد می‌آوریم و می‌دانیم که این حقیقت ما را آزاد خواهد کرد.