سفر به برخی مقاصد خارجی برای گردشگران ایرانی، نیاز به دریافت ویزا ندارد و ایرانیان می‌توانند تنها با پاسپورت خود به بازدید از این مقاصد بروند.
سفر به کشورهای خارجی در لیست آرزوهای افراد بسیاری قرار دارد. برای سفر به این مقاصد باید در ابتدا پاسپورت بگیرید و سپس بررسی کنید که آیا نیاز به دریافت ویزا دارید یا خیر. برخی کشورها به‌دلیل روابط سیاسی و انعقاد قراردادهای سفر بدون ویزای شهروندان، این امکان را برای افراد مهیا کرده‌اند که بتوانند بدون نیاز به ویزا به مقصد موردنظر خود سفر کنند.
در سال ۲۰۲۳، شهروندان ایرانی می‌توانند به ۱۱ کشور در سراسر جهان بدون دریافت ویزا سفر کنند؛ البته امکان سفر به ۴۱ مقصد دیگر با دریافت ویزای فرودگاهی و ویزای الکترونیک نیز برای آن‌ها وجود دارد. سفر به سایر مقاصد خارجی مستلزم دریافت ویزا از سفارت آن کشورها است. در ادامه با کجارو همراه باشید تا بدانید بدون ویزا کجا می‌توانیم برویم.
ویزا به سندی معتبر گفته می‌شود که برای ورود به سایر کشورها از آن استفاده می‌کنند؛ سندی که پس از پاسپورت یا گذرنامه مهم‌ترین مدرک در سفرهای خارجی به شمار می‌آید و افراد متقاضی باید آن را از سفارتخانه کشور مقصد سفر خود دریافت کنند. در ویزا اطلاعاتی نظیر مدت زمان اجازه حضور در کشور خارجی مربوطه و تعداد دفعات مجاز ورود به آن کشور ثبت می‌شود.
از انواع ویزاها می‌توان به ویزاهای توریستی، تحصیلی، کاری، تعطیلات کاری، پزشکی و درمانی، دیدار با خانواده، سرمایه‌گذاری، ورزشی، مطبوعاتی و ترانزیت اشاره کرد. ویزاهای گردشگری پرکاربردترین روادیدها در سراسر جهان هستند؛ ویزاهایی که به دو شکل کوتاه مدت با امکان ورود یک یا چند بار به کشور مقصد یا بلند مدت با مجوز چند بار ورود به کشور مورد نظر صادر می‌شوند.
با دریافت ویزای توریستی، افراد می‌توانند به شهرهای مختلف کشور مربوطه سفر و از جاهای دیدنی آن بازدید کنند؛ البته باید بدانید که این مجوز قطعی نیست و پلیس مهاجرت در مبادی ورودی کشورها ممکن است در مواردی، با وجود ویزای مورد نیاز گردشگران و مسافران، به‌دلایل مختلف از ورود به کشور یا ادامه سفر آن‌ها ممانعت به عمل آورد.
از انواع روش صدور ویزا می‌توان از صدور در سفارت یا کنسلوگری کشور مقصد در کشور محل سکونت، صدور آنلاین ویزا، صدور فرودگاهی و صدور ویزا در کشور ثانی نام برد.
به‌طور کلی مجوز ویزا به‌صورت مهر، برچسب، سند مکتوب یا الکترونیکی به پاسپورت ضمیمه می‌شود. نام، شماره گذرنامه، محل تولد و تاریخ انقضا از جمله اطلاعاتی هستند که در ویزاهای مکتوب، به چشم می‌خورند؛ در حالی که در ویزای فرودگاهی تنها تاریخ انقضا و نوع روادید نوشته شده است.
ویزای شنگن، از محبوب‌ترین روادید گردشگری و از معتبرترین مجوزهای بین‌المللی است که با دریافت آن می‌توان از ۲۶ کشور از ۴۴ کشور اروپا و برخی از دیگر کشورهای خارج از قاره اروپا بازدید کرد.
عقد قرارداد بین دولت‌ها منجر به تردد بین برخی کشورها بدون نیاز به ویزا برای شهروندان دو کشور می‌شود. این توافق بین کشورها وابسته به روابط سیاسی و فرهنگی آن‌ها است.
شهروندان ایرانی در سال ۲۰۲۳ میلادی بر اساس آمار سایت پاسپورت ایندکس می‌توانند بدون اخذ ویزا به ۱۱ کشور و بر اساس آمار سایت ویزا ایندکس به ۱۲ کشور در سراسر جهان سفر کنند؛ اگرچه باید بدانید که امکان دریافت ویزاهای الکترونیک و فرودگاهی سفر به بسیاری از کشورها را نسبت به گذشته برای افراد ساده کرده است.
کشورهای ارمنستان (۹۰ روز اقامت)، عراق (۳۰ روز اقامت)، مالزی (۱۴ روز اقامت) و قزاقستان (۱۴ روز اقامت) در قاره آسیا، ترکیه (۹۰ روز اقامت) و گرجستان (۴۵ روز اقامت) در قاره اروپا، دومنیکا (۲۱ روز اقامت)، هائیتی (۹۰ روز اقامت)، ونزوئلا (۱۵ روز اقامت) و جمهوری سورینام (۹۰ روز اقامت) در قاره آمریکا و جزایر میکرونزی (روز اقامت) در قاره اقیانوسیه از کشورهای بدون ویزا برای ایرانیان هستند. امکان سفر بدون ویزا به جزایر کوک (cook islands) در قاره اقیانوسیه نیز طبق آمار سایت ویزا ایندکس فراهم است.
در نظر داشته باشید که با وجود عدم نیاز به دریافت ویزا از کشورهای ذکرشده، ضمانتی برای ورود حتمی گردشگران ایرانی به هریک از این کشورها وجود ندارد و پلیس فرودگاه می‌تواند با توجه به سیاست‌های داخلی هر کشور از ورود برخی گردشگران ممانعت به عمل آورد. اخراج گردشگران در هر زمانی از اقامت افراد در صورت عدم رعایت قوانین جاری نیز رخ می‌دهد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید سفر به برخی از مناطق جهان نیازی به دریافت ویزا برای گردشگران سراسر جهان از جمله ایرانیان ندارد؛ از جمله این مقاصد می‌توان از مجمع‌الجزایر سوالبارد (svalbard) در اقیانوس منجمد شمالی (بین نروژ و قطب شمال)، مجمع‌الجزایر پیت‌کرن در جنوب اقیانوس آرام و قطب جنوب نام برد. متاسفانه دسترسی به این مقاصد چندان ساده نیست و شهروندان ایرانی به‌دلیل پرواز غیر‌مستقیم باید ویزای ترانزیت کشورهای واسطه را دریافت کنند.
شاخص‌های متعددی در رتبه‌بندی پاسپورت کشورهای مختلف به کار گرفته می‌شوند؛ یکی از مهم‌ترین آن‌ها، میزان دسترسی شهروندان یک کشور با پاسپورت خود به دیگر نقاط جهان است. به این شاخص که در جهان اعتبار بین‌المللی دارد، شاخص «هنلی» می‌گویند.
در سال ۲۰۲۳ میلادی، طبق آمار سایت پاسپورت ایندکس، ایرانیان اجازه سفر به ۵۲ کشور بدون ویزا یا با ویزاهای فرودگاهی و الکترونیکی را دارند؛ در حالی که ایرانیان برای سفر به ۱۴۶ کشور جهان باید ویزا بگیرند. این آمار در سایت ویزا ایندکس، اجازه سفر به ۷۵ کشور بدون ویزا یا با ویزاهای فرودگاهی و الکترونیکی است؛ در مقابل ایرانیان برای ورود به ۱۵۴ کشور باید ویزا دریافت کنند.
رتبه پاسپورت ایران با توجه به تفاوت بین تعداد کشورهای بدون ویزا و ملزم به دریافت ویزا برای شهروندان ایرانی، در رنکینگ جهانی پایین است. این رتبه بر اساس آمار سال ۲۰۲۳ میلادی در فهرست ویزا ایندکس (visaindex)، ۹۶ است. ایران در این فهرست هم‌ردیف با کشورهای اریتره، اتیوپی و سودان جنوبی قرار دارد. رتبه پاسپورت ایران در فهرست پاسپورت ایندکس (passportindex) نیز در سال ۲۰۲۳ میلادی در جایگاه ۸۸ واقع شده است.
در سال ۲۰۲۳ میلادی، کشور امارات متحده عربی با فراهم آوردن امکان سفر بدون ویزا به ۱۷۵ کشور برای شهروندانش، قوی‌ترین پاسپورت جهان و کشور افغانستان با فراهم آوردن امکان سفر به ۳۰ کشور برای شهروندان خود، ضعیف‌ترین پاسپورت جهان را دارند.