عصر ایران- به لیمو با نام علمی Aloysia citrodora، گیاهی است که به واسطه رایحه تسکین دهنده و طعم متمایز خود شناخته می شود و معمولا در چای و به عنوان اسانس کاربرد دارد. به لیمو حاوی انواع ترکیبات گیاهی است که فواید بی نظیری برای سلامتی دارند. این گیاه صدها سال است که در سیستم های طب سنتی برای درمان بیماری های تنفسی، مشکلات گوارشی و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه اشکال مختلف این گیاه را می توان از عطاری های سراسر کشور تهیه کرد.
پیش از مصرف هر گونه محصول گیاهی یا داروی شیمیایی با پزشک و داروساز مشورت کنید.
گفتنی است که تمامی نکات ارائه شده در خصوص این گیاه شگفت انگیز با استناد به اطلاعات منتشر شده توسط موسسه ملی سلامت آمریکا جمع آوری شده اند:
به لیمو که در جامعه علمی با نام های Aloysia citriodora و Aloysia triphylla نیز شناخته می شود، یک گیاه دارویی محبوب و بومی آمریکای جنوبی است. این گیاه حاوی چندین ترکیب گیاهی از جمله ترپنوئیدها و ترکیبات فنلی است که دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی هستند. به عنوان مثال، برگ ها و عصاره به لیمو سرشار از یک ترکیب پلی فنلی به نام ورباسکوزید است. طبق مطالعات قدیمی و جدیدتر، این ترکیب دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قوی است.
در واقع هم مطالعات حیوانی و هم آزمایشگاهی نشان داده اند که ورباسکوزید می تواند از آسیب سلولی پیشگیری کند و دفاع آنتی اکسیدانی بدن را بهبود ببخشد. علاوه بر ورباسکوزید، به لیمو حاوی چندین ترکیب گیاهی دیگر با خواص آنتی اکسیدانی از جمله لوتئولین و لیمونن است.
از آنجایی که دمنوش و دیگر اشکال به لیمو سرشار از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات ضد التهابی هستند، ممکن است به کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو در بدن ما کمک کنند. استرس اکسیداتیو با عدم تعادل میان دفاع آنتی اکسیدانی بدن و تولید رادیکال های آزاد مضر مشخص می شود. این وضعیت می تواند منجر به آسیب سلولی و افزایش خطر بیماری شود.
در یک مطالعه مربوط به سال 2014، 30 نفر مبتلا به ام اس پیشرونده ثانویه یک دارونما یا 600 میلی گرم عصاره به لیمو با 10 درصد ورباسکوزید به مدت 28 روز دریافت کردند. مصرف به لیمو در نهایت منتج به کاهش قابل توجه یک نوع نشانگر التهابی به نام CRP شد.
علاوه بر این، مطالعه ای جدید روی 60 بزرگسال سالم نشان داد که مصرف 400 میلی گرم عصاره به لیمو به مدت 10 روز قبل و حین تست های تمرینی خسته کننده، سطح ادراری نشانگر استرس اکسیداتیو به نام 8-OHdG را در مقایسه با دارونما کاهش می دهد.
به لیمو حاوی ترکیبات فراوانی است که از سلول های ما در برابر آسیب محافظت می کنند. این عملکرد می تواند به ویژه برای ورزشکاران مفید باشد، زیرا تمرین سنگین خود باعث القای استرس و آسیب عضلانی می شود.
در مطالعه ای روی 44 ورزشکار، مصرف 400 میلی گرم عصاره به لیمو قبل، حین و بعد از تمرین فیزیکی شدید به مدت 15 روز سبب کاهش آسیب عضلانی، بهبودی سریعتر، درد کمتر و سطوح بالاتر آنزیم آنتی اکسیدانی به نام GPx در مقایسه با گروه دارونما شد. با این حال، مطالعه مذکور توسط شرکت تولید کننده مکمل های گیاهی حاوی به لیمو انجام شده بود و این موضوع ممکن است بر نتایج تأثیر گذاشته باشد.
در پژوهش دیگری ورزشکارانی که 400 میلی گرم عصاره به لیمو را به مدت 10 روز قبل و طی تست های تمرینی خسته کننده مصرف کرده بودند، در مقایسه با گروه دارونما درد عضلانی و سطوح پایین تری از نشانگر آسیب عضلانی به نام کراتینین کیناز (CK) را نشان دادند.
تحقیقات محدود نشان می دهند که دمنوش به لیمو می تواند برای کسانی که مشکلات خواب مانند بی خوابی دارند مفید باشد. در واقع این گیاه به صورت تاریخی برای درمان بی خوابی و القای حالت آرام بخشی استفاده شده است. یک مطالعه روی 100 فرد مبتلا به بی خوابی نشان داد که مصرف 10 میلی لیتر شربت به لیمو پیش از خواب به طور قابل توجهی توانایی آنها را برای به خواب رفتن و افزایش کیفیت خواب در مقایسه با گروه دارونما بهبود می بخشد.
علاوه بر این، مطالعات حیوانی تایید می کنند که به لیمو ممکن است اثرات ضد اضطراب و آرام‌بخشی نیز داشته باشد. این خواص همچنین برای افراد مبتلا به بی خوابی نیز مفید هستند. هرچند نتایج مذکور دلگرم کننده اند، اما همچنان به مطالعات بیشتری در راستای تایید قطعی یافته های فوق نیاز است.
برخی از تحقیقات نشان می دهند که به لیمو می‌تواند اثرات ضد چاقی داشته باشد، هرچند تحقیقات در این زمینه هنوز محدود هستند.
در یک مطالعه 6 هفته ای، موش ها با رژیم غذایی پرچرب تغذیه شدند. یک گروه بدون درمان رها شد و دیگری عصاره به لیمو دریافت کرد. گروه تحت درمان کاهش تجمع چربی و نسبت بهبود یافته میکروبیوم روده را تجربه کردند.
علاوه بر این، یک مطالعه روی 54 فرد مبتلا به اضافه وزن نشان داد که مصرف روزانه مکمل دارویی حاوی عصاره به لیمو به مدت 8 هفته باعث کاهش هورمون گرسنگی گرلین و افزایش هورمون تقویت کننده سیری یعنی پپتید شبه گلوکاگون 1 می شود.
روش های مختلفی به منظور استفاده از مزایای سلامتی بی نظیر گیاه به لیمو وجود دارد. به لیمو دارای رایحه ای طراوت بخش و تسکین دهنده است. به همین دلیل می تواند به عنوان یک خوشبو کننده طبیعی هوا عمل کند.
علاقه مندان می توانند از اسانس به لیمو در دستگاه های پخش کننده اسانس استفاده کنند. همچنین اگر اسانس روغنی آن با روغن حامل مخلوط شده باشد، امکان مصرف مستقیم روی پوست نیز وجود دارد. هرچند بهتر است ابتدا با انجام تست آلرژی، حساسیت پوستی احتمالی را بررسی کنید. در نهایت توجه داشته باشید که اسانس ها هرگز نباید بلعیده شوند.
می توانید از این گیاه برای تهیه چای نیز استفاده کنید. به سادگی مقداری برگ به لیمو خشک یا تازه را به مقداری آب جوشیده اضافه کنید و اجازه دهید دم بکشد. علاوه بر تهیه دمنوش، امکان افزودن به لیموی تازه یا خشک شده به انواع غذاها مانند دسر، سوپ و مربا هم وجود دارد.
پیش از مصرف هر گونه محصول گیاهی یا داروی شیمیایی با پزشک و داروساز مشورت کنید.