جیران که نام اصلی او خدیجه خانم تجریشی است ملقب به فروغ السلطنه (درگذشته دی ۱۲۳۸ ه.ش)، یکی از همسران محبوب و نخستین سوگلی ناصرالدین‌شاه قاجار، پادشاه ایران بود.
این روزها که سریال شبکه خانگی جیران پخش می شود، بازیگر مطرح پریناز ایزدیار در نقش جیران ایفای نقش می کند و سوال است که آیا این بازیگر خوش چهره به “جیران واقعی” شباهت دارد؟
نام جیران «خدیجه» و دختر باغبان و نجاری به نام محمدعلی از اهالی قریه کوهسار تجریش در نزدیکی شمیران تهران بود. او پس از آنکه به ازدواج ناصرالدین شاه قاجار درآمد، به سبب چشمان بزرگش، توسط شاه «جیران» خوانده شد. جیران واژه‌ای ترکی و به معنای غزال (آهو) است.
جیران علاوه بر یک خواهر، صاحب برادری به نام اسدالله تجریشی بود که پس از ازدواج او با شاه، در زمره فراشان خلوت درآمد و پس از آن پیشخدمت خاصه ناصرالدین شاه شد. خواهر زاده جیران محمد ابراهیم مفیدی پهلوان مشهور شمیرانی بوده است.
در مورد نحوه آشنایی ناصرالدین‌شاه و جیران عقاید متفاوتی وجود دارد. به نوشته عباس امانت، جیران ابتدا به جهت فراگرفتن رقص و آواز به حرم‌سرای شاهی آورده شد و نخستین بار ناصرالدین‌شاه او را اندکی پس از قتل امیرکبیر در جمع ملازمان مهدعلیا دید و به او دلبست.
تقی دانشور (اعلم‌السلطان) در خاطرات خود، آشنایی آن دو را مربوط به یکی از سفرهای شکاری شاه به روستاهای اطراف شمیران و تجریش دانسته است.