عصر ایران - آنوریسم مغزی زمانی اتفاق می افتد که یک برآمدگی یا بیرون زدگی در جدار شریان های مغز ایجاد شده و پر از خون شود. در واقع به دنبال افزایش فشار داخل عروقی و ضعف دیواره شریان ها، حباب مذکور شکل می گیرد. آنوریسم اغلب علامت خاصی ایجاد نمی کند مگر آن که باز شود یا خون از آن نشت کند.
پارگی آنوریسم منجر به سردرد شدید شده و می تواند خطر سکته مغزی کشنده را به همراه داشته باشد. تلاش های درمانی این اختلال شامل روش های مختلفی به منظور جلوگیری از ورود خون به آنوریسم و یا منحرف ساختن آن هستند. نکاتی که در ادامه در اختیار علاقه مندان قرار می گیرند با استناد به مقالات منتشر شده توسط کلینیک کلیولند جمع آوری شده اند:
آنوریسم مغزی برآمدگی کوچکی در ناحیه ضعیف شریان مغزی است. به بیان دیگر فشار ثابت جریان خون، بخش ضعیف شده را به سمت بیرون می راند و یک برآمدگی تاول مانند ایجاد می کند. هنگامی که خون به داخل این برآمدگی هجوم می آورد، آنوریسم حتی شدیدتر می شود. این روند بسیار شبیه پر شدن یک بادکنک از هوا است که در صورت نازک شدن بیش از حد پوسته بادکنک، ناگهان خواهد ترکید. اگر آنوریسم نشت کند یا پاره شود، باعث خونریزی در مغز و در برخی موارد سکته مغزی هموراژیک خواهد شد.
حداکثر 6 درصد از مردم آمریکا آنوریسمی در مغز خود دارند که فاقد خونریزی است و تحت عنوان آنوریسم پاره نشده شناخته می شود. پارگی آنوریسم مغزی نادر است و حدودا در مورد 30000 آمریکایی در سال رخ می دهد.
دیده شده که گروه های زیر با ریسک بالاتری در خصوص ابتلا به آنوریسم مغزی رو به رو هستند:
- بانوان
- بازه سنی 40 تا 60 سال (هرچند ممکن است این اختلال در افراد 30 ساله و جوانتر نیز رخ دهد اما احتمال آن بسیار ضعیف است)
- سابقه خانوادگی آنوریسم
- ابتلا به یک اختلال نادر عروق خونی مانند آرتریت مغزی
- ابتلا به اختلالات ژنتیکی که بر بافت همبند تأثیر می گذارند همچون سندرم مارفان
- ابتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک
- تولد با آنوریسم مغزی به عنوان یک نقص مادرزادی
هرچند علت دقیق آنوریسم مغزی مشخص نیست، اما محققان معتقد هستند که عوامل زیر باعث تحریک و تضعیف عروق خونی می شوند:
- استعمال سیگار
- عفونت خون
- فشار خون بالا
- مصرف آمفتامین و کوکائین
- آسیب مغزی تروماتیک (اغلب ناشی از تصادفات خودرو)
- آترواسکلروز (تجمع چربی در دیواره عروق خونی)
محققان همچنان به نتیجه نرسیده اند که چه چیزی باعث نشت یا پارگی آنوریسم و ایجاد خونریزی در داخل یا اطراف بافت مغز می شود. با این حال هر عاملی که فشار خون را افزایش دهد می تواند زنگ خطری جدی باشد. فشار خون بالا باعث می شود که خون به دیواره رگ ها با شدت بالاتری برخورد کند. مواردی که ممکن است فشار خون را افزایش دهند عبارت اند از:
- استرس مداوم و یا عصبانیت ناگهانی
- کار سخت مانند بلند کردن و حمل وسایل سنگین از جمله وزنه یا مبلمان
- ابتلا به فشار خون بالا بدون درمان دارویی متناسب
شایع ترین علامت این نوع آنوریسم سردرد است. نشانه های دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تغییر بینایی
- گشاد شدن مردمک
- تشنج
- بی حسی و احساس سوزن شدن در سر یا صورت
- درد در قسمت بالا و پشت چشم
- گردن درد
- تهوع و استفراغ
آنوریسم مغزی که نشت کرده یا به طور کلی ترکیده، تهدید کننده حیات است و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. اکثر افراد مبتلا به آنوریسم مغزی پاره شده اظهار داشته اند که سردرد ایجاد شده بدترین سردرد زندگی آنها بوده است. سردرد شدید به طور ناگهانی رخ می دهد و ممکن است از ساعت ها تا چندین روز ادامه یابد.
علاوه بر سردرد شدید، بیمار ممکن است برخی از علائم مشابه آنوریسم پاره نشده را هم داشته باشد. سایر نشانه ها شامل موارد زیر هستند:
- گرفتگی گردن
- خواب آلودگی یا حتی کما
- سردرگمی ذهنی
- سرگیجه یا مشکلات تعادلی
- مشکل در تکلم
- ضعف یا عدم احساس در بازو و پا
- حمله قلبی
پزشکان معمولا به منظور تشخیص ابتلا به آنوریسم مغزی، آزمایش های تصویربرداری مختلفی را برای بیمار تجویز می کنند. این تست ها اندازه، شکل و محل آنوریسم های مغزی را نشان می دهند:
- تست MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
- تست سی تی (توموگرافی کامپیوتری)
- آنژیوگرافی تشخیصی مغز
- تست MRA (آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی)
- تست CTA (آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری)
گاهی اوقات آنوریسم پاره شده ممکن است در آزمایش های تصویربرداری اولیه نشان داده نشود. در چنین شرایطی پزشک ممکن است روش نمونه برداری پونکسیون کمری را انجام دهد تا مشخص شود که آیا خون در مایع اطراف مغز وجود دارد یا خیر.
فاکتورهای اثرگذار در راستای درمان عبارت اند از:
- سن
- سلامت کلی و شرایط پزشکی بیمار
- محل آنوریسم، اندازه و سایر مشخصات
- آناتومی عروق
- سابقه خانوادگی
- خطر خونریزی مغزی (پارگی)
به طور خلاصه پیروی از یک سبک زندگی سالم کمک فراوانی در این زمینه خواهد کرد:
- ترک سیگار
- ورزش منظم و متوسط بدون بلند کردن اجسام سنگین
- رعایت رژیم غذایی متعادل
- عدم مصرف الکل یا مواد مخدر به خصوص کوکائین یا سایر داروهای محرک
- کنترل فشار خون بالا به کمک دارو و تغییر سبک زندگی
- روش اندوواسکولار
در این روش از طریق عروق مغزی بدون عمل جراحی و باز کردن جمجمه، با استفاده از کاتتر و مواد مخصوص وارد شریان شده و آنوریسم را پیدا کرده و با تزریق مواد خاص یا بالون این ضایعه عروقی را مسدود می کنند.
- روش عمل جراحی باز
در این روش با عمل جراحی ضایعه عروقی را یافته و با استفاده از کلیپس های مخصوص آنوریسم را می بندند.