عصر ایران- پتشی نوعی هماتوم شامل لکه های ریز ناشی از خونریزی در نواحی زیر پوست یا غشاهای مخاطی محسوب می شود. این نقاط بنفش، قرمز یا قهوه ای رنگ برآمده نیستند و معمولا خارش ندارند. گفتنی است که مشکلات سلامتی متعددی می توانند باعث پتشی شوند و در این میان برخی از آنها کاملا جدی هستند.
بنابراین اگر مبتلا به پتشی هستید که به سرعت گسترش می یابد و یا همراه لکه های مذکور علائم دیگری نیز وجود دارد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
تمامی نکاتی که در ادامه ارائه می شوند، با استناد به گزارش های به دست آمده از مرکز درمانی مشهور آمریکایی کلینیک کلیولند جمع آوری شده اند:
لازم به ذکر است که این لکه های خونریزی زیر پوستی و گاه زیر مخاطی با فشار موضعی از بین نمی روند و بیشتر در نواحی با افزایش فشار هیدرواستاتیک مانند پاها یا دور چشم (پلک ها) دیده می شوند. لکه های پتشی ممکن است شبیه راش به نظر برسند، اما در حقیقت اینطور نیستند.
این نقاط قرمز به دلیل شکستگی مویرگ ها یا همان رگ های خونی ریز زیر پوست ایجاد می شوند و فاقد هرگونه خارش یا درد هستند. از این رو نباید آن ها را با راش اشتباه بگیریم. اگر روی پتشی ها را فشار دهیم، به رنگ بنفش، قرمز یا قهوه ای باقی می مانند. این در حالی است که با فشردن راش، این ضایعات رنگ پریده می شوند.
پتشی در هر جایی از بدن می تواند ظاهر شود اما معمولا در نواحی زیر به احتمال بیشتری دیده می شود:
- بازوها
- داخل پلک ها
- پاها
- دهان
- شکم
موارد مختلفی می توانند منجر به پتشی شوند، از دلایل ساده و برگشت پذیر گرفته تا بیماری های جدی:
- اندوکاردیت: اندوکاردیت عفونتی در دیواره داخلی قلب است که با علائم دیگری از جمله تب، لرز، خستگی، بدن درد و تنگی نفس توام می شود.
- انواع عفونت ها: بیماری های ناشی از باکتری ها مانند گلودرد استرپتوکوکی همراه با مخملک یا تب خال دار کوه های راکی (که توسط کنه ها پخش می شود) می توانند باعث پتشی شوند. عفونت های ویروسی مانند سیتومگالوویروس یا هانتاویروس نیز ممکن است تاثیر مشابهی داشته باشند. سایر علائم عفونت شامل خستگی، تب، گلودرد، تورم غدد و لوزه ها، بدن درد، حالت تهوع و استفراغ هستند.
- آسیب های پوستی: آسیب به پوست می تواند باعث پتشی شود. از جمله نمونه های این جراحت می توان به تصادف اتومبیل، گاز گرفتی، اصطکاک روی سطح پوست یا حتی آفتاب سوختگی اشاره کرد.
- لوسمی: لوسمی سرطان خون است و علائم آن شامل کاهش وزن، تورم غدد، خونریزی جلدی یا کبودی آسان، خونریزی از بینی و تعریق شبانه هستند.
- داروها: برخی از داروها نیز ممکن است باعث پتشی شوند از جمله آنتی بیوتیک های خاص، داروهای ضد افسردگی و داروهایی که خون را رقیق می کنند.
- مونونوکلئوز: مونو نیز نامیده می شود و یک عفونت ویروسی شایع میان جوانان است. اغلب باعث خستگی، سردرد، گلودرد، تورم غدد و لوزه ها و تب می شود.
- فشار روی بدن: هر عملی که باعث وارد آمدن فشار به بدن شود، می تواند رگ های خونی زیر پوست را در هم بشکند. به عنوان مثال می توان به مواردی مانند زمانی که در حال استفراغ، بلند کردن وسیله ای بسیار سنگین یا حتی زایمان هستیم، اشاره کنیم.
- ترومبوسیتوپنی: ترومبوسیتوپنی شرایطی است که سطح پلاکت های خون افت می کند این اختلال ممکن است باعث کبودی آسان، خونی شدن بینی یا لثه، وجود خون در ادرار یا مدفوع و همچنین زردی پوست و چشم شود.
- واسکولیت: واسکولیت التهاب (تورم) در رگ های خونی است که باعث تب، سردرد، کاهش وزن و مشکلات عصبی (درد، ضعف یا بی حسی) می شود.
- تب های خونریزی دهنده ویروسی: تب های خونریزی دهنده ویروسی مانند ابولا و تب دنگی، لخته شدن خون را دشوار می کنند. علائم دیگر ممکن است شامل تب بالا، کبودی یا خونریزی آسان، بدن درد و ضعف باشند.
- کمبود ویتامین ث: زمانی که ویتامین ث کافی وارد بدن نشود، احتمال ابتلا به اسکوربوت وجود دارد. علائم دیگر شامل تورم لثه، درد مفاصل، کبودی آسان و تنگی نفس هستند.
درمان پتشی بسته به علت آن متفاوت است. برای مثال مواردی نظیر فشار به بدن یا آسیب های پوستی، معمولا نیازی به درمان ندارند. اگر علت جدی تری مطرح باشد، ممکن است به یکی از روش های زیر نیاز باشد:
- آنتی بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی.
- شیمی درمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی یا پیوند مغز استخوان برای درمان سرطان خون.
- کورتیکواستروئیدها برای کاهش تورم در رگ های خونی.
- مصرف مکمل های ویتامین ث.
برخی از درمان های خانگی که ممکن است به این شرایط کمک کنند عبارت اند از:
- کمپرس سرد
- مصرف زیاد مایعات
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- استراحت
پتشی می تواند نشانه یک بیماری شدید یا اورژانس پزشکی به خصوص در کودکان باشد. در صورت مشاهده نقاط قرمز رنگ روی پوست به همراه هر یک از موارد زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- گیجی، سرگیجه یا از دست دادن هوشیاری
- تب
- نقاطی که به سرعت پخش می شوند
- مشکل در تنفس