عصر ایران؛ حسین دلیر (خبرنگار آزاد؛ آبادان) - متروپل، بار دیگر فروریخت. حوالی ساعت 16 چهارشنبه 4 آبان‌ماه؛ بخش بزرگی از بقایای ساختمان متروپل آبادان ریخت تا از آغاز فرایند تخریب این سازه ناپایدار، این چهارمین و البته بزرگ‌ترین ریزش باشد.
درگذشت یک نفر تا کنون به‌طور رسمی در این حادثه گزارش شده و البته خسارت بسیاری که به چند خودرو و واحد تجاری و مسکونی واقع در خیابان «سعدی» وارد آمده است. با توجه به حجم باقیمانده از ساختمان متروپل، این اندازه از آوار حتی از ریزش اولیه نیز بیشتر است. آوار سنگین و متراکمی که اکنون به انسداد کامل این خیابان انجامید.
مشاهده‌ی میدانی و گفت‌وگوی غیر رسمی با مسئولان حاضر در محل گویای آن است که پیمانکار قصد تخریب این بخش از ساختمان را نداشته است؛ دست کم در این مرحله و اکنون! پس از آغاز عملیات تسمه‌کشی و مهار ستون‌ها و طبقه‌های بخش میانی متروپل از ابتدای هفته‌ی جاری؛ مجری عملیات قصد تخریب کنترل شده‌ای از بخش میانی این سازه را داشته است.
عملیاتی که قرار بود در ابتدا به‌وسیله مواد منفجره صورت گیرد اما با استفاده از جک‌های هیدرولیک و فشار تسمه‌های متصل به سازه ادامه یابد. علیرغم آنکه از دو شب گذشته هشدارهایی درباره تخریب کنترل شده‌ی این بخش داده شد اما به‌یک‌باره بخش دیگری از سازه‌ی متروپل در بخش غربی –عقب ساختمان- فرو ریخت.
بی‌خبری از فرایند تخریب
پس از فروریختن ناگهانی متروپل در نیمروز دوم خرداد؛ تا چند روز مهم‌ترین ماموریت مسئولان و گروه‌های حاضر در میدان، یافتن افراد زنده احتمالی و خارج‌سازی پیکرهای زیر آوار مانده بود. پایان این ماموریت پرالتهاب با آغاز دردسرهای بقایای برج متروپل گره خورد. دردسرها و مخاطره‌ها بیش از همه، همسایگان این ساختمان بزرگ در مرکز شهر آبادان را رنجور ساخته است.
ریزش برج متروپل آبادان در دوم خرداد 1401
به دلیل ناپایداری سازه و نیاز فوری به بازگشایی خیابان‌های «امیرکبیر» و «سعدی» و فرعی‌های پیرامونی، مسئولیت تخریب بقایای متروپل از شنبه 18 خرداد بر عهده‌ی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا گذارده شد. به گفته‌ی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد اروند مدت در نظر گرفته شده برای عملیات تخریب کامل متروپل در این قرارداد، 4 ماه مقرر است.
پیمانکار انتخاب شده از این تاریخ در بی‌خبری و بی‌عملی مطلق تا مدت‌ها نه‌تنها فعالیت کارگاهی در محدوده‌ی این برج فروریخته نداشت بلکه هیچ خبر یا گزارشی از زمان آغاز عملیات و فرایند تخریب منتشر نکرد. تا جایی که مدیرعامل سازمان منطقه آزاد شامگاه 21 تیر در گفت‌وگو با بخش خبری ساعت 23 شبکه خوزستان ضمن هشدار به پیمانکار طرف قرارداد گفت: «اگر قرارگاه سازندگی در هفته جاری عملیات را آغاز و مطابق زمان‌بندی پیش برود؛ کار را با این قرارگاه ادامه خواهیم داد در غیر این صورت تا هفته آینده این مسئله را تعیین تکلیف خواهیم کرد.»
محمدرضا اسکندری ادامه داد: سپردن کار به قرارگاه سازندگی از طریق مصوبه شورای تامین استان و با حضور وزیر کشور صورت پذیرفته است؛ قاعدتاً اگر بنا به تغییر پیمانکار باشد باید شورای تأمین استان تشکیل شود.»
با گذشت روزها از این اتمامِ‌حجت، ادامه‌ی بی‌خبری و بی‌عملی قرارگاه در خصوص آغاز عملیات تخریب بقایای متروپل همچنان پابرجا بود. فرامتن پاسخ‌های اسکندری به رسانه‌ها در تمام این روزها نشان می‌داد سازمان منطقه آزاد در شیوه‌ی برخورد با پیمانکار تخریب متروپل، چندان مبسوط‌الید نیست که بخواهد این‌گونه متهورانه برای این قرارگاه قدرتمند اولتیماتومی صادر کند! زمان آغاز رسمی پروژه تخریب، گواه متقن این ادعا بود.
تخریب بقایای متروپل از پنج‌شنبه 10 شهریور توسط قرارگاه آغاز شد. به‌طور دقیق در 101 روزگی حادثه ریزش متروپل؛ 85 روز پس از عقد قرارداد با پیمانکار تخریب و 51 روز بعد از هشدار مدیرعامل سازمان منطقه آزاد!
تخریب‌های برنامه‌ریزی شده!
کند بودن عملیات تخریب، اعتراض و گلایه کسبه و سکنه پیرامون متروپل طی ماه‌های پس از حادثه را به دنبال داشته است. تا جایی که حجت‌الاسلام نجیبی، امام جمعه موقت آبادان در خطبه‌های نماز جمعه 25 شهریور با انتقاد از عملکرد پیمانکار پروژه تخریب متروپل گفت: «مردم در اطراف متروپل از کار و زندگی خود عقب افتادند باید هرچه سریع‌تر فرآیند تخریب این سازه خاتمه یافته و مجریان این پروژه به مردم گزارش کار بدهند.»
در ماه‌های گذشته این دست انتقادها به‌ویژه از تریبون‌های رسمی کم نبود. اما مجری پروژه تخریب همچنان سیاست سکوت و بی‌خبری محض و ناپاسخگویی را در پیش گرفت.
در تمام مدت زمان اجرای پروژه تخریب، مسئولانی چون رئیس کمیسیون عمران مجلس، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد اروند، فرماندار ویژه و سرپرست پیشین شهرداری آبادان همگی در پایان بازدیدهایشان از به‌کارگیری روش‌های مهندسی و ایمن در عملیات تخریب خبر داده و از این رویه پیمانکار تمجید کرده‌اند. به ادعای آن‌ها کند بودن فرایند تخریب متروپل، به جهت افزایش ایمنی و پیشگیری از بروز حادثه و خسارت بیشتر به ساختمان‌های پیرامون در دستور کار قرار دارد. تلویحاً این تاخیر را رویه‌ای منطقی و فنی قلمداد کردند.
ریزش کنترل شده متروپل روز 23 شهریور منجر به مرگ کارگری در زیر آوار شد
بعد از ظهر 23 شهریور درست 13 روز پس از آغاز عملیات تخریب و در مرحله سبک‌سازی سازه، بخش جلویی متروپل –به‌موازات خیابان امیری- ناگهان فرو ریخت. در این حادثه، یک کارگر 18 ساله با نام «رضا کریمی» که از اتباع افغان بود بر اثر گرفتار شدن زیر آوار، جان خود را از دست داد. جسد این کارگر دو روز بعد از زیر آوار خارج و کارگاه پیمانکار مستقر در محل پروژه دست‌کم چهار روز تعطیل شد. این تعطیلی در حالی رخ داد که مسئولان همچنان از تخریب برنامه‌ریزی شده و تحت کنترل خبر می‌دادند.
با فرو ریختن بخش جلویی متروپل در شهریورماه؛ تنها سه بخش دیگر از این سازه ناپایدار باقی مانده بود. بخش باریکی در سمت چپ جلوی ساختمان که به‌صورت منفصل از کل سازه باقی مانده بود در واپسین روزهای شهریور تخریب شد.
در این مرحله تنها بخش میانی ساختمان و البته نیمه‌ی پشتی متروپل که سازه‌ای متفاوت از جلوی آن دارد باقی مانده بود. از نظر حجمی می‌توان برآورد کرد 50 درصد از کل سازه متروپل تخریب و نیمی دیگر همچنان به صورتی خطرناک باقیمانده است.
پس از آن 19 مهرماه، معاون هماهنگ کننده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در گفت‌وگو با فارس گفت: «تا به حال دو قسمت از باقیمانده متروپل تخریب شده و انتظار می‌رود ظرف کمتر از یک ماه دو بخش باقیمانده تخریب شوند.
سردار اسدالله حاجی‌زمانی همچنین ادامه داد: تخریب باقیمانده متروپل به دلیل سازه خاص این برج باید با استفاده از روش‌های مهندسی انجام گیرد تا شاهد بروز حوادث دیگری نشویم.»
ریزش متروپل - چهارم ابان- منجر به کشته شدن یک زن شد
پاسخگویی به خسارت‌های تخریب
خسارت‌های تازه‌ترین ریزش متروپل هرچند به‌طور رسمی هنوز برآورد و اعلام نشده‌اند اما می‌توان پرسید و بررسید علیرغم خبرسازی‌های مسئولان مبنی بر رعایت نکات ایمنی چرا این ساختمان همچنان قربانی می‌گیرد؟!
از تیرماه سال‌جاری، قرارگاه سازندگی اصلی‌ترین عامل تاخیر در اجرای پروژه تخریب را تخلیه نشدن برخی ساختمان‌های تجاری و مسکونی پیرامون متروپل اعلام کرده است.
مهندسان قرارگاه از روزهای نخست معتقد بودند با توجه به ناپایداری سازه دو تکه‌ی متروپل –فلزی در جلو و بتنی در عقب- با هراندازه رعایت اصول فنی و ایمنی همچنان امکان بروز حادثه وجود دارد. بنابراین تخلیه پیرامون متروپل تا شعاع مطمئن می‌تواند دست‌کم خطر بروز خسارت‌های جانی احتمالی را کاهش دهد.
روشن است مصون‌سازی فضاها و ایمنی مسیرهای مجاور ساختمان متروپل با توجه به ارتفاع و حجم این ساختمان 13 طبقه، بر عهده‌ی پیمانکار تخریب نبوده و نیست! مسئولیت قرارگاه آن‌گونه که در مفاد قرارداد قید شده به انجام امور مهندسی و اجرای عملیات تخریب بقایای متروپل محدود می‌شود.
سازمان منطقه آزاد اروند، فرمانداری ویژه و شهرداری بدون شهردار آبادان در این زمینه بهتر است پاسخگوی یک پرسش ساده باشند:
اگر همه‌ی بایسته‌های ایمنی تخریب متروپل رعایت شده، خودروها و رهگذران چگونه در مجاورت سازه‌ای چنین ناپایدار و در خیابان سعدی حضور داشته‌اند؟!
تلخ‌تر از خسارت‌های مادی و روانی برجای‌مانده از ریزش برج رویاهای مردم آبادان در دوم خرداد، آن است که متروپل همچنان می‌ریزد و با هر بار ریختنش جانی می‌ستاند.
با آخرین جانی که در بعد از ظهر 4 آبان ستاند و آن کارگر افغان که بعد از ظهر 23 شهریور زیر آوار جان داد؛ شمار کشته‌های ریزش متروپل به 45 نفر رسید. دو مصدوم حادثه‌ی تازه را هم باید به 37 نفر مصدوم پیشین افزود.