عصر ایران؛ احمد فرتاش - شکنجه (Torture) عبارت است از هر شکل از خشونت که سبب درد و رنج روانی یا جسمی قربانی شود. شکنجه ممکن است به عنوان نوعی از تنبیه یا به عنوان یک اقدام کینه‌جویانه بر دشمن شکست‌خورده اعمال شود و یا برای گرفتن مدرک یا اعتراف از زندانی مورد استفاده قرار گیرد.
طبق مادۀ یک کنوانسیون ضد شکنجۀ سازمان ملل متحد مصوب سال 1984، شکنجه شامل هر نوع عمل آگاهانۀ مأمور مشاغل دولتی و عمومی است که به منظور کسب اطلاعات یا اقرار، درد و رنج شدید روحی یا جسمی را به فردی وارد کند.
رایج‌ترین و موثرترین روشی که در برخی از کشورهای جهان، به ویژه برای گرفتن اقرار از زندانیان سیاسی به کار برده می‌شود، شکنجۀ جسمی و روانی است.
یکی از دادرسان خارجی به نام "بلاک" گفته است: «تعقیب‌ها و محاکمه‌های قرون گذشته که حکومت‌ها نسبت به پیروان ادیان گوناگون و طرفداران عقاید خلاف و اقلیت‌های نژادی به عمل آورده‌اند، نشان می‌دهد که شکنجه‌های جسمی و روحی موجب شده است تا ممتازترین و مفیدترین فرزندان آن عصر به نحو غیرعادلانه‌ای قربانی شوند.
سه‌پایه‌های عذاب و گازانبرهای شکنجه و دستبندهای سنگین و همچنین تنهایی مداوم و بازجویی‌های طولانی، تن دردمند و مغز پریشان آنان را به اظهار مطالبی کشانیده است که پایان آن چوبه‌های دار یا گیوتین یا تیرهایی بوده است که محکومین را بدان بسته و زنده می‌سوزاندند.»
سازمان ملل متحد در قطعنامه‌ای در سال ۱۹۸۷ انجام هر گونه اذیت، آزار و رفتار غیرانسانی و بشری در کرۀ زمین را محکوم کرد و در قطعنامه‌ای با همین نام خواستار پیوستن کشورهای جهان به معاهدهٔ منع شکنجه (UNCAT) و مجازات و پیگیری عوامل شکنجه (مخصوصاً شکنجه‌های دولتی) در سرتاسر دنیا شد.
کنوانسیون منع شکنجه، دولت‌ها را ملزم می‌کند که در هر قلمروی تحت حوزه قضایی آنها برای پیشگیری از شکنجه اقدامات تأثیرگذار را اتخاذ کنند.
روز ۲۶ ژوئن به احترام این کنوانسیون به صورت رسمی به عنوان روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه شناخته می‌شود و تا کنون بیش از 160 کشور به این کنوانسیون پیوسته‌اند.
با توجه به این که اصل 38 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اعمال هر گونه شکنجه را ممنوع کرده و با تأکید آیت‌الله بهشتی بر خلاف برخی اصول دیگر هیچ «مگر»ی هم ندارد و علی‌الاطلاق ممنوع است در ایران هم نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس ششم در سال 1382 طرح الحاق ایران به این کنوانسیون را تصویب کردند اما شورای نگهبان آن را خلاف قانون اساسی تشخیص داد و از تایید آن امتناع کرد.
نظر شورای نگهبان در مرداد ماه 1382 دربارۀ طرح الحاق ایران به کنوانسیون منع شکنجه چنین اعلام کرد: «الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به این کنوانسیون در قالب طرح ارائه‌شده در موارد متعدد ... باعث افزایش هزینه عمومی است که طریق جبران آن مشخص نشده است لذا از این جهت مغایر اصل ۷۵ قانون اساسی شناخته شد.»
اصل ۷۵ قانون اساسی می‌گوید: «طرح‌های قانونی و پیشنهادها و اصلاحاتی که نمایندگان در خصوص لوایح قانونی عنوان می‌کنند و به تقلیل درآمد عمومی یا افزایش هزینه عمومی می‌انجامد، در صورتی قابل طرح در مجلس است که در آن طریق جبران کاهش درآمد یا تأمین هزینه جدید نیز معلوم شده باشد.»
کمیته مشترک ضد خرابکاری یکی از مکان‌های شکنجه زندانیان سیاسی در رژیم گذشته بود که
بعد از پیروزی انقلاب به «موزۀ عبرت» تبدیل شد. موزۀ عبرت در میدان امام خمینی نزدیکی هتل
فردوسی واقع است.