الف - مزدک انوشه: هاآرتص و تایمز اسرائیل هم‌زمان در دوم شهریور 1401 اعلام کردند جنگنده‌های اف‌ـ35 ارژیم اسرائیل طی دو ماه گذشته چندین بار وارد حریم هوایی ایران شده‌اند! اخیراً صداوسیما با تأخیر چندروزه به این خبر واکنش نشان داد و گزارشی دربارۀ این موضوع تهیه کرد. یادداشت زیر که عمدتاً با استفاده از منابع غیرفارسی‌زبان جمع‌آوری شده است، صحت این ادعا را بررسی می‌کند.
جنگندۀ اف‌ـ35 در یک نگاه:
اف‌ـ35 از هواپیماهای جنگی چندمنظوره تک سرنشین، تک موتوره و رادارگریز در همۀ شرایط اقلیمی است که برای انجام مأموریت‌های تهاجمی ساخته شده است و قادر به جنگ الکترونیک و قابلیت‌های اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی است. اف‌ـ35 توان حمل انواع سلاح‌های هوا به هوا (هدایت راداری و فروسرخ)، هوا به زمین (موشک‌های کروز، هدایت لیزری، هدایت ماهواره‌ای، ضد زره، هدایت موج میلی‌متری، هدایت چند حالته)، ضد کشتی و سلاح هسته‌ای را داراست. امریکا برخلاف اف‌ـ22 که آن را منحصراً در خدمت خود نگاه داشته، جنگندۀ اف‌ـ35 را به برخی از هم‌پیمانانش و از جمله رژیم صهیونیستی فروخته است.
هواپیمای اف‌ـ35 که ارتش اسرائیل به آن مجهز است، در رادارگریزی دست پایین‌تر را نسبت به اف‌ـ22 دارد. اف‌ـ35 بارها توسط رادارهایی در سوریه، ایران و حتی یک فرودگاه غیرنظامی در آلمان کشف شده که این آخری، هیاهوی بسیاری به پا کرد. البته، ارتش امریکا برای آنکه به روند صادرات و فروش این هواپیما به مشتریان، آسیبی نرسد، در ترفندی فناورانه ادعا کرده که در شرایط غیررزمی، این جنگنده از وسیله‌ای بنام لنز لونبرگ برای افزایش سطح راداری و ایمنی هوانوردی استفاده می‌کند تا مانع از حوادث ناخواسته شود. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که اف‌ـ35 های اسرائیلی بارها در هنگام انجام مأموریت رزمی، از سوی سامانه‌های راداری سوری شناسایی شده‌اند.
به‌هرروی، سیاست وزارت دفاع امریکا این بوده که اف‌ـ22 را که به مراتب رادارگریزتر است، منحصراً در خدمت خود نگاه دارد و جنگندۀ صادراتی اف‌ـ35 را به دوستان قالب کند. آیا اف‌ـ35 پنهان‌کارتر از گلوبال هاوک است؟ پاسخ کوتاه به این پرسش «خیر» است. نورثروپ گرومن آرکیو-۴ گلوبال هاوک که در نیروی هوایی و دریایی ایالات متحده به عنوان پرندۀ شناسایی خدمت می‌کند و مدتی است که به‌دلیل قابلیت پرواز در ارتفاع بالا به خدمت سازمان ناسا نیز درآمده است، در ژوئن ۲۰۱۹ پس از نفوذ به حریم هوایی ایران، در نزدیکی کوه مبارک استان هرمزگان با استفاده از سامانۀ بومی سوم خرداد سپاه پاسداران که یک پدافند هوایی میان‌برد است، شناسایی و سرنگون شد.
رهگیری و اسقاط گلوبال هاوک که پرنده‌ای به شدت پنهان‌کار است و در ارتفاع بسیار بالا اقدام به گردآوری اطلاعات و مأموریت‌های تجسسی می‌نماید، شگفتگی کارشناسان نظامی را برانگیخت و بسیاری از معادلات را دربارۀ توان دفاعی ایران تغییر داد. این در حالی است که ایران علاوه‌بر پدافند میان‌بُرد سوم خرداد، مجهز به سامانۀ پیشرفته‌تر و دوربُرد باورـ373 نیز هست که می‌تواند دست‌کم در فاصلۀ 300 کیلومتری، اهداف هوایی ـ از بمب‌افکن و پهپاد‌های رادارگریز گرفته تا موشک‌های کروز و بالستیک ـ را شناسایی و شکار کند. به نوشتۀ منابع روسی و غربی، سامانۀ باورـ373 حتی از اس‌ـ300 روسی هم برتر است و وسیله‌ای مؤثر در شناسایی و رهگیری جنگنده‌های اف‌ـ35 و اف‌ـ22 (رپتور) به‌شمار می‌رود. منابع نظامی ایران اعلام کرده‌اند نسخۀ جدید باورـ373 که به زودی رونمایی می‌شود، قابلیت‌های افزون‌تری دارد و از اس‌ـ400 پیشی می‌گیرد. به‌هرروی، پس از انهدام گلوبال هاوک با سامانۀ سوم خرداد، آمریکا با تغییر در سیاست تهاجمی خود، جنگنده‌های اف‌ـ22 را در منطقه (عمدتاً در قطر) مستقر کرده تا در یک درگیری احتمالی، ابتدا سامانه‌های پدافندی ایران را از کار بیندازد.
در همین زمینه، چندی پیش روزنامه رأی‌الیوم در گزارشی نوشت: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی ایران را تهدید کرده بود که با جنگنده‌های اف‌ـ35 آمریکا به ایران حمله می‌کند (با همان چهل تایی که دارد)، ولی تهدیداتش در حد حرف باقی ماند؛ زیرا آمریکا خود از فکر استفاده از چنین جنگنده‌هایی برضد منافع ایران صرف‌نظر کرده و ترجیح داده است از جنگنده‌های اف‌ـ22 رپتور که تولیدش آسان‌تر و انبوه‌تر است، استفاده کند. این روزنامه می‌افزاید: اسرائیل از اف‌ـ35 برای هدف قرار دادن مواضعی در سوریه استفاده کرد، ولی بعد از آنکه پدافند هوایی سوریه جنگندۀ اف‌ـ16 آنها را ساقط کرد، پنتاگون از تل‌آویو خواست تا از اف‌ـ35 استفاده نکند، زیرا هرگونه شکست در برابر دفاع ضدهوایی سوریه، به صنعت تولید این جنگنده آسیب می‌زند. نکتۀ مهم‌تر اینکه به گفتۀ منابع نظامی پنتاگون، کشوری که توانسته است پهپاد رادارگریزی همچون گلوبال هاوک را ساقط کند و هم‌زمان دربارۀ حضور بوئینگ پی‌ـ8 پوسایدون هشدار دهد، قطعاً هدف قرار دادن جنگنده‌های اف‌ـ35 چندان برایش دشوار نیست.
اخیراً کارشناسان نظامی با پیشرفت دوچندان سامانه‌های دفاعی ایران، به این نتیجه رسیده‌اند که باورـ373 نه تنها با اس‌ـ400 رقابت می‌کند، بلکه در برابر هواپیماهای رادارگریز مانند جنگنده‌های اف‌ـ22 و اف‌ـ35 نیز کاملاً مؤثر است. امروزه آسمان ایران تحت پوشش شبکه‌ای یکپارچه از انواع رادارهای فعال و غیرفعال (اصطلاحاً: پسیو) قرار دارد که به‌ویژه این دومی چون از خود امواجی منتشر نمی‌کند، قابل شناسایی نیست. نیروی پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران که با تفکیک از نیروی هوایی، مسیر تخصصی‌تر شدن را پیموده است، با استفاده از این شبکۀ پیشرفته قادر است تمام اهداف از جمله پرنده‌های رادارگریز را از دورترین نقاط کشور و فراتر از مرزها کشف و رهگیری کند. گذشته از رهگیری و ساقط کردن گلوبال هاوک که هزینۀ تمام‌شدۀ هر فروند آن 222 میلیون دلار است، به زمین نشاندن و تصاحب «جانور قندهار» یا همان آر.کیو 170 شاهدی بر این ادعاست. هنوز مقامات نظامی امریکا به درستی نمی‌دانند که ایران چگونه توانسته است ضمن رهگیری پهپاد رادارگریز آر.کیو 170، آن را سالم به زمین بنشاند و این رویداد چنان برای‌شان تحقیرکننده بوده که در برخی از روایت‌های غیررسمی، به سراغ حکایت‌هایی از موجودات فرازمینی رفته‌اند!
آیا اف‌ـ35 می‌تواند به فردو آسیب بزند؟ پاسخ کوتاه به این پرسش هم «خیر» است. حمله به یک نیروگاه هسته‌ای بی‌سابقه نیست. نخستین بار در طول تاریخ، ارتش جمهوری اسلامی ایران، در هشتم مهر 1359، طی عملیاتی شگرف که شمشیر سوزان نام گرفت، با جنگنده‌های اف‌ـ4 خود به عمق خاک عراق نفوذ کرد و برای بازداشتن رژیم صدام از تبدیل شدن به قدرت اتمی، تأسیسات هسته‌ای اوسیراک را که در شرف تکمیل و دریافت سوخت بود، بمباران کرد. حدود نُه ماه بعد، نیروی هوایی اسرائیل نیز در عملیات اپرا، باقی‌ماندۀ تأسیسات اتمی اوسیراک را از بین برد. اکنون بیایید فرض کنیم جنگنده‌های اف‌ـ35 ارتش اسرائیل توانسته‌اند به طریقی خود را تا بیابان‌های قم برسانند یا به‌صورت دورایستا، موشک‌های خود را به سوی فردو شلیک کنند. آیا در این صورت، آسیبی جدی به این پایگاه زیرزمینی وارد خواهد شد؟
تأسیسات هسته‌ای شهید علیمحمدی فُردو، یکی از تأسیسات هسته‌ای کشورمان است که به منظور غنی‌سازی اورانیوم، دست‌کم در عمق ۹۰ متری صخره‌های سنگی در فُردو، در کیلومتر ۲۵ مسیر آزادراه قم ـ تهران ساخته شده و اطلاعات نهادهای جاسوسی غرب از آن بسیار ناچیز است. ایران به صراحت اعلام کرده‌است که برای امنیت بیشتر مردم و همچنین مقابله با هر نوع بمباران احتمالی، دستگاه‌های سانتریفوژ را به این پایگاه زیرزمینی در عمق کوه‌ها انتقال داده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار تصویر ماهواره‌ای گزارش داده که ایران از اواخر سپتامبر ۲۰۲۰، ساخت تأسیسات جدیدی را در پایگاه هسته‌ای فردو آغاز کرده است. تصویر ماهواره‌ای یک ساختمان در حال ساخت با ده‌ها ستون را در محوطۀ شمال‌غربی پایگاه فردو نشان می‌دهد. ازآنجاکه بخش فناوری هسته‌ای فردو در زیر زمین قرار دارد، هیچ بعید نیست که این ساختمان در دست ساخت، سالن ورزش، رستوران یا مهد کودک فرزندان کارکنان باشد و ظاهراً غربی‌ها علاقه دارند که خود را با این هوچی‌گری‌ها، سر کار بگذارند. اما صرف نظر از این ساختمان در دست احداث، پرنده‌های اسرائیلی تا چه حد می‌توانند به تأسیسات زیرزمینی فردو آسیب بزنند؟
به نقل از منابع امریکایی، با اطمینان می‌توان گفت که جنگندۀ اف‌ـ35 که جای خود دارد، حتی بمب‌افکن غول‌پیکری مانند بی‌ـ52 که می‌تواند بمب چهارده تنی سنگرشکن حمل کند، یا بمب‌افکن رادارگریز بی‌ـ2 که به اندازۀ یک اسکادران ظرفیت حمل و پرتاب بمب و موشک را دارد، به فرض تقرب به حریم هوایی فردو، نمی‌توانند خسارت جدی به این تأسیسات زیرزمینی وارد کنند یا فرایند غنی‌سازی را در قلب پنهان فردو مختل سازند. صرف نظر از اینکه نیروی هوایی اسرائیل فاقد چنین بمب‌افکن‌هایی است، کارشناسان نظامي تصریح کرده‌اند که حتی بمب‌افکن‌های پهن‌پیکر امریکا هم اگر از کانال‌های امن و نقاط کور راداری به تأسیسات فردو نزدیک شوند و مأموریت خود را انجام دهند، باز هم از وارد آوردن خسارات جدی عاجزند. حتی این تحلیل نیز وجود دارد که نقاط كور راداري تله‌ای مرگبارند تا به‌صورت كاملاً حساب‌شده هواپيماهاي دشمن را به نقطه‌ای بي بازگشت راهنمايي نمايند.
وزارت دفاع آمريکا با بودجه‌اي چندميليارد دلاري به دنبال ساخت بمبي بوده است که شايد بتواند به نيروگاه هسته‌اي فردو آسيب برساند. حاصل تلاش آنها، بمب سنگرشکن موپ (MOP) است که در موفقیت آن تردیدهای بسیاری وجود دارد. طبق بررسي‌هاي کارشناسان نظامي آمريکايي، به دليل موقعيت جغرافيايي فردو و تمهيدات دفاعي بسيار قوي آن، هيچ راهي براي نفوذ به اين نيروگاه نمی‌توان یافت. از آنجايي که گفته مي‌شود نيروگاه فردو در ميان رشته کوه‌هاي نزديک قم و در عمق 90 متري زمين قرار دارد، نمي‌توان اين تأسيسات را با بمب‌هاي معمولي و حتي قدرتمند سنگرشکن هدف قرار داد. در واقع، به دليل عدم شناخت کافي از موقعيت جغرافيايي فردو و ساختار بسيار مستحکم و پيچيدۀ اين نيروگاه، مثلث عبری ـ عربی ـ غربی نمي‌تواند به موفقيت بمب سنگرشکن ميلياردي آمريکا اميد ببندد. به گفتۀ يک مقام آمريکايي، وقتي تأسيساتي در دل کوه ايجاد مي‌کنيد، براي ويران کردن آن بايد کوه را جابه‌جا کنید. لئون پانتا، وزير وقت دفاع آمريکا نیز در مصاحبه با وال استريست ژورنال گفت: ما در حال بهينه‌سازي بمب موپ هستيم، اما نمي‌توان از موفقيت آن اطمينان داشت. پايگاه خبري اسراييل هايوم هم در گزارشي با استناد به گفته‌هاي مقامات آمريکايي اذعان مي‌کند بمب‌هاي سنگرشکن آمريکا براي نابودي سنگرهاي هسته‌اي ايران قدرت کافي ندارند.
پايگاه تحليلي گلوبال ريسرچ در گزارشي ضمن اذعان به ساختار ضدبمب فردو، بيان مي‌کند اين نيروگاه در اعماق زمين و در تونل‌هاي پر پيچ و خم ساخته شده که پيدا کردن و نابودی آن را بس دشوار کرده است. گفته مي‌شود صدها مايل از چنين تونل‌هايي وجود دارند که با ماشين‌هاي غول‌آساي حفاري ساخته شده‌اند. طراحي فردو به گونه‌اي است که نمي‌توان تشخيص داد تأسيسات هسته‌اي در کدام محل‌اند يا کجا صرفاً انبار خالي است. حتي اگر ورودي نيروگاه هم مشخص باشد، گستردگي و مساحت آن مشخص نيست. نکتۀ دیگری که کارشناسان نظامی به آن اذعان می‌کنند، صنعت پیشرفتۀ بتن‌سازی در ایران است. یعنی اگر فرض کنیم بمب‌افکن‌های مهاجم از سامانۀ پدافندی ایران گذر کرده‌اند و باز اگر فرض کنیم آنها دقیقاً می‌دانند کجا را باید بمباران کنند، باز هم آسیب چندانی به این تأسیسات نمی‌زنند. جان کاچران، تحليلگر امور دفاعي در لندن اعتقاد دارد اولاً نمي‌توان تشخيص داد کجا را بايد هدف قرار داد، ثانیاً صنعت بتن‌سازي پيشرفتۀ ايران در برابر بمب سنگرشکن مقاومت خواهد کرد.
مجلۀ اکونومیست نیز در گزارشي ايران را از معدود کشورهايي معرفي مي‌کند که مي‌تواند سخت‌ترين بتن‌ها را برای مقابله با بمب‌هاي سنگرشکن بسازد. به نوشتۀ این هفته‌نامۀ انگلیسی، نتیجۀ مطالعه‌ای در دانشگاه تهران، به توانایی بتن هوشمند برای مقاومت در برابر موشک‌های فلزی اشاره دارد. این مطالعه نشان می‌دهد بتنی که در ساختار خود حاوی نسبت بالای الیاف فولادی است، به بهترین نحو ممکن عمل می‌کند. اگرچه بمب چهارده تنی موپ قدرت نفوذ تا عمق شصت متری زمین را دارد، اما در مقابل مواد محکم‌تر، کارایی کمتری دارد و در بتنی که فقط دو برابر استحکام بیشتری یافته، تنها هشت متر نفوذ می‌کند. پس اف‌ـ35 اسرائیلی در حریم ایران چه می‌کند؟ هیچ» . . . و این ادعا را می‌توان یکی دیگر از لفاظی‌های کذب رژیم صهیونیستی دانست.
مقامات ارتش اسرائیل این اندازه آگاه هستند که جنگنده‌های خود را به جایی که حتی کاری از دست بمب‌افکن‌های سنگین امریکایی برنمی‌آید، نفرستند. اگر یکی از این جنگنده‌های سرنشین‌دار حتی برای تفرج به حریم هوایی ایران نزدیک شود و مورد هدف سامانه‌های پدافندی قرار گیرد، هیچ اعتباری برای صنعت هوانوردی نظامی امریکا و ارتش رژیم صهیونیستی باقی نمی‌ماند. ضمن آنکه اگر این نفوذ برای انجام عملیات باشد، آن را می‌توان به منزلۀ اعلان رسمی جنگ تلقی کرد و در این صورت، اگر اف‌ـ35 یا هر پرندۀ اسرائیلی دیگری به فرض، سر سلامت از این حریم هوایی مقدس به در ببرد، بی‌تردید آشیانه‌ای برای فرود آمدن نخواهد یافت.