افشای یک پرونده فساد بزرگ در یکی از پتروشیمی‌های مهم کشور منجر به برکناری مدیرعامل آن شده است. هفته گذشته، محمد اسلامی، مدیرعامل پتروشیمی مهر با دستور قضایی برکنار و حکم مدیرعاملی وی نیز باطل شده بود. گفته می‌شود که آقای اسلامی از چهره‌های نزدیک به ستاد انتخاباتی رییسی در رقابت‌های انتخاباتی پارسال بوده است.
به گزارش اعتماد، تیر ماه سال گذشته، انصاف‌نیوز درباره تلاش‌ها برای انتصاب او نوشته بود: «در حالی که سازمان‌های نظارتی نسبت به تخلفات فردی که خود را اصولگرا و نزدیک به ستاد ابراهیم رییسی می‌خواند، حساس شده‌اند و گزارش‌هایی در مورد تخلفات وی تهیه کرده‌اند، او با حمایت شریک خارجی به دنبال انتصاب به عنوان مدیرعامل پتروشیمی مهر است.»
حالا جزییاتی بیشتر از فساد بزرگ در پرونده پتروشیمی مهر منتشر شده که برمبنای گزارش سازمان بازرسی کل کشور بوده است.
براساس تحقیقات سازمان بارزسی کل کشور، علاوه بر عدم بازگشت ۱۷۰ میلیون دلار ارز صادراتی، اجازه دادن برای واگذاری سهام سرمایه‌گذار خارجی به یک سرمایه‌گذار ایتالیایی که «خود را تامین‌کننده تجهیزات ناتو و مشاور وزیر دفاع ایتالیا معرفی می‌کند»، از دیگر تخلفات این پرونده اعلام شده است.
گزارش نهایی سازمان بازرسی به وزارت نفت، سازمان بورس و اوراق بهادار، کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی و همچنین شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس ارایه شده است. بزرگ‌ترین تخلف پتروشیمی مهر، عدم بازگشت ۱۷۰ میلیون دلار معادل بیش از ۵ هزار میلیارد تومان ارز حاصل از صادرات عنوان شده است.
آن‌گونه که سازمان بازرسی در گزارش خود عنوان کرده «تخلفات» در این شرکت، «تخلفات در پتروشیمی مهر منجر به کاهش تولیدات این شرکت و درنهایت منجر به کاهش برداشت میعانات گازی از میدان گازی پارس جنوبی خواهد شد که در آستانه فصل سرما بحران تامین سوخت و انرژی شهری و صنعتی را افزایش می‌دهد.»
همچنین پرونده پتروشیمی مهر، واگذاری پرحاشیه ۶۰درصد از سهام شرکت به سرمایه‌گذار ایتالیایی و بیش از ۵ هزار میلیارد ارز صادراتی گمشده و تبانی و حقوق‌های نجومی و تخلفات بورسی و... مشاهده می‌شود.
تخلف دیگر این مجموعه بدهی ۳ هزار میلیاردی به پتروشیمی‌های «جم» و «مروارید» است. یکی از شروط قرارداد، تامین خوراک پتروشیمی از سوی سهامدار ایرانی بود که تاکنون به این تعهد خود پایبند بوده است، اما سهامدار خارجی و مدیرعامل منصوب آن به دلایلی از پرداخت هزینه خوراک به شرکت‌های تامین‌کننده آن امتناع کرده‌اند و این مساله موجب بدهی ۳ هزار میلیارد به شرکت‌های مذکور شده است.
شرکت پتروشیمی «جم» نیز در نامه‌ای برای وصول بدهی خود موضوع را به شورای عالی امنیت ملی اطلاع‌رسانی کرد. در بخشی از این نامه آمده است: «پیش‌بینی بروز مشکلات امنیتی و سیاسی و اختلال اقتصادی ناشی از اقدامات مشکوک شرکت پتروشیمی مهر و تقاضای رسیدگی عاجل را داریم.»
«حقوق نجومی» یکی از اعضای تیم کارشناسی قیمت‌گذاری و «بدهی ۳ هزار میلیارد تومانی» به پتروشیمی‌های جم و مروارید و «تخلفات بورسی» از دیگر تخلفات این پرونده است. گفته شده که «ع. ح» یکی از اعضای تیم کارشناسی قیمت‌گذاری؛ پس از جابه‌جایی و انتقال سهام از سوی سهامدار ایتالیایی به عنوان مدیرعامل جدید معرفی می‌شود. پیش‌تر یاشار سلطانی فعال رسانه‌ای، فیش حقوقی وی را منتشر کرده بود که نشان می‌داد ۲۶ هزار دلار برای این کارشناسی قیمت‌گذاری دریافت کرده است.
انتشار این گزارش در حالی صورت گرفته است که پیش‌تر نماینده دشتستان و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در توییتی از فساد ۱۷۰ میلیون دلاری در شرکت پتروشیمی مهر خبر داده بود. ابراهیم رضایی نوشته بود: «در پتروشیمی مهر چه خبر است؟ به جای پس گرفتن طلب ۱۷۰ میلیون دلاری کشور از سهامدار خارجی این پتروشیمی، شرکت را به وکیل سهامدار خارجی تقدیم کرده‌اند.»
از کجا شروع شد؟
شرکت پتروشیمی مهر در منطقه عسلویه تولیدکننده گرید پلی‌اتیلن از زیرمجموعه‌های هلدینگ «خلیج‌فارس» است که ۶۰درصد سهام آن متعلق به سرمایه‌گذار خارجی و ۴۰درصد دیگر سهام آن متعلق به شرکت صنایع ملی پتروشیمی ایران است، اما گفته می‌شود که این شرکت هم‌اکنون در آستانه ورشکستگی است. ماجرای پتروشیمی مهر از سال ۸۴ آغاز می‌شود. این شرکت با سرمایه‌گذاری ۶۰درصدی کنسرسیوم ژاپنی-تایلندی و سرمایه‌گذاری ۴۰درصدی شرکت صنایع ملی پتروشیمی ایران تاسیس شد.
مهم‌ترین شروط این قرارداد تامین خوراک پتروشیمی از سوی ایران و پذیرش مدیریت و نظارت متقابل هر دو سهامدار و به صورت چرخشی از سوی سهامدار خارجی بود. این تعهدات و سازوکار مدیریتی تا سال ۹۷ توسط هر دو طرف اجرا شده و همین موضوع موجب موفقیت شرکت پتروشیمی «مهر» به عنوان یکی از بهترین تولیدکنندگان «HDPE» در کشور و منطقه شده بود.
سال ۹۷ سهامدار خارجی درخواست فروش سهام خود را به هلدینگ «خلیج‌فارس» اعلام می‌کند. تیمی برای ارزیابی قیمت توسط هلدینگ تشکیل می‌شود. تیم کارشناسی قیمت بسیار پایینی برای خرید سهام پیشنهاد می‌دهد. سهامدار خارجی نیز با قیمت پیشنهادی موافقت نمی‌کند.
همین مساله موجب می‌شود هلدینگ «خلیج‌فارس» اقدامی برای خرید ۶۰درصد از سهام پتروشیمی «مهر» انجام ندهد و فرصت مالکیت صددرصدی برترین پتروشیمی خاورمیانه برای ایران از دست می‌رود.
توقف تولید در شرکت پتروشیمی «مهر» به صورت زنجیره‌وار در گام نخست منجر به کاهش تولید در شرکت پتروشیمی «جم» و شرکت پتروشیمی «مروارید» می‌شود. در گام دوم منجر به کاهش تولید در شرکت پتروشیمی «نوری» خواهد شد. کاهش تولید در شرکت پتروشیمی «نوری» موجب کاهش برداشت میعانات گازی از میدان گازی «پارس جنوبی» خواهد شد.
این اتفاقات در آستانه آغاز فصل سرما؛ کشور را در تولید گاز مایع با مشکل مواجه کرده و در معرض بحران در تامین سوخت و انرژی شهری و صنعتی قرار می‌دهد. زمستان در راه است و افکار عمومی چشم انتظار ورود مدعی‌العموم به این پرونده برای جلوگیری از اخلال در زنجیره تولید پتروشیمی‌ها و تضییع حقوق بیت‌المال هستند.