اصل ثابتي در فرهنگ سرمايه گذاري وجود دارد مبني بر اينكه سرمايه از ريسك و خطر گريزان است و به سوي بازده و سود تمايل دارد . به همين خاطراست كه سرمايه گذاران ريسك گريز از ورود سرمايه خود به جايي كه خطر و ريسك وجود دارد يا افق نامشخصي در برابر سود و اصل سرمايه شان هست، امتناع مي كنند.
اما آيا مي توان جايي را پيدا كرد كه سـرمايه گـذاري در آن ريسك نداشته باشد؟ ريسك و خطر از دسـت دادن اصـل و فـرع سـرمايه در همـه جـا هست، بعضي سرمايه گذاري ها پرخطرند و برخي كم خطر. سرمايه گذار با توجه به ميزان خطر و ريسك سرمايه گذاري، انتظار سود و بازده متناسب را دارا ميباشد. معمـولا سـرمايه گـذاران بـه وسيله تجزيه و تحليل هاي مالي خود به دنبال بازده متناسب با توجه ريسك مربوط مي باشـند
در يك بازار متعارف كه در آن عوامل بازار واجد اطلاعات مي باشند، بازده بـالا همـواره ريـسك بالاتري را نيز به دنبال خواهد داشت. اين موضوع موجب مي شود كـه همـواره تـصميمگيـري جهت سرمايه گذاري بر اساس روابط ميان ريسك و بـازده صـورت گيـرد و يـك سـرمايه گـذار همواره دو فاكتور ريسك و بازده را در تجزيه و تحليل و مديريت سبد سرمايه گذاري هاي خـود مدنظر قرار دهد.
با وجود این که می‌دانیم هر چه ریسک بالاتر باشد بازدهی نیز بالاتر است اما عده بسیاری ریسک کم و خیال آسوده را ترجیح می‌دهند و دلیل آن را ترس از دست رفتن سرمایه می‌دانند.
با نگاهی به آمار بالای سرمایه گذاری در بازار مسکن می‌توان میزان ریسک گریزی را در ایرانیان مشاهده کرد؛ زیرا بازار مسکن از کم ریسک ترین بازارها به حساب می‌آید و مردم با سرمایه گذاری در آن، هم تقاضای مصرفی و هم تقاضای سرمایه‌گذاری خود را برآورده می‌کنند.
اما گفتنی است که روش‌های سرمایه گذاری بدون ریسک نیز وجود دارند. مانند سپرده‌گذاری در بانک؛ اما بهتر است بدانیم که این روش‌ها بیشتر پس‌انداز محسوب می‌شوند تا سرمایه‌گذاری. علاوه بر این با گذاشتن پول در بانک و دریافت سود ناچیز، ارزش پول با گذشت زمان و بر اثر تورم از بین می‌رود.
حتی افراد ریسک پذیر هم به دنبال سرمایه‌گذاری سودمند با حداقل ریسک هستند. به همین منظور در بازارهای مالی خصوصا بازار بورس، روش‌هایی برای تمامی افراد وجود دارد تا بتوانند از سود این بازار نسبت به روش‌های مرسوم دیگر بهره ببرند و به عبارتی سود راحت تر و بیشتر به دست آورند.
در ادامه برخی از روش‌های متداول سرمایه‌گذاری‌های با بازدهی ثابت ماهانه و همچنین کمترین ریسک را معرفی می‌کنیم.
1-صندوق‌های سرمایه گذاری
یکی ازروش های سرمایه گذاری کم ریسک ، سرمایه گذاری درصندوق های سرمایه گذاری است. صندوق ها به چند دسته تقسیم می‌شوند ابتدا بیایید با صندوق‌ها آشنا شویم.
بیشترین حجم دارایی این صندوق‌های با درآمد ثابت گاها از70 تا حتی 90 درصد در قالب سپرده‌های بانکی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌شود. ضمن اینکه بخش اندکی از دارایی صندوق نیز در بازار بورس سرمایه گذاری می‌شود.این مدل سرمایه گذاری مناسب اشخاصی است که قدرت ریسک پذیری پایینی دارند و با سرمایه گذاری در این صندوق علاوه بر ریسک کم از یک حداقل سود تضمین شده هم برخوردارمی شوند.
سود غالبا تضمین شده این صندوق‌ها در مقاطع عمدتاً یک ماهه و بعضاً در مقاطع سه ماهه پرداخت می‌شود. مشتریانی که به هر دلیل در کوتاه ترین زمان ممکن (حداقل یک ماه) نیاز به دریافت سرمایه خود باشند، با توجه به امکان و اجبار بازخرید سهام توسط صندوق، در هر لحظه قادرند سهام خود را به فروش برسانند یا به راحتی می‌توانند با ابطال واحدهای خود، سرمایه شان را به صورت نقدی دریافت کنند.
صندوق سرمایه گذاری در سهام
بخش بزرگی از سرمایه این صندوق‌ها در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود. این نوع از صندوق‌ها حداقل 70 درصد از دارایی های خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند و 30 درصد باقی مانده را به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند.
سرمایه گذاری در سهام بورسی سبب می شود که ریسک این صندوق‌ها نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری بیشتر باشد. در واقع سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به نوعی سرمایه‌گذاری در اوراق بورسی است با این تفاوت که به دلیل اینکه صندوق بر روی اوراق با درآمد ثابت نیز سرمایه گذاری کرده است، به نوعی ریسک سرمایه گذاری تعدیل می شود.
صندوق سرمایه گذاری مختلط
این نوع صندوق ها از لحاظ پرتفوی / سبد سرمایه‌گذاری حداکثر 60 درصد از دارایی خود را در سهام و حداقل 40 درصد از آن را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت یا سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
این صندوق‌های سرمایه گذاری به دلیل نوع پرتفوی و سرمایه‌گذاری‌شان از منظر ریسک بین دو نوع صندوق فوق الذکر قرار می‌گیرند. این صندوق‌ها به دلیل اینکه بیش از نیمی از دارایی‌هایشان روی سهام سرمایه‌گذاری شده است، سود تضمین شده ندارند اما معمولا ضامن نقد شوندگی دارند.
صندوق‌های سرمایه گذاری طلا
با اینکه بازار طلا و سکه همیشه از ثبات خوبی برخوردار بوده ولی همیشه عواملی هستند که باعث بر هم ریختن فضای بازار می‌شوند. از سوی دیگر، نقدشوندگی طلا و سکه از مزایای بسیار مهم این ابزار به شمار می‌رود، طوری که همین نکته به تنهایی توانسته جایگاه طلا و سکه را در بین بازارهای سرمایه‌گذاری بالا ببرد.
در همین راستا صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا از بازارهای سرمایه‌گذاری جدید در ایران است که مردم می‌توانند بدون خرید طلا در آن سرمایه گذاری کنند. صندوق‌های با درآمد ثابت، کم ریسک ترین نوع صندوق به حساب می‌آیند زیرا مانند بانک، یک سود ثابت و تضمین شده ارائه می دهند.
صندوق‌های مختلط وسهام ریسک بیشتری دارند. بنابراین اگر به دنبال حداقل ریسک هستید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت را انتخاب کنید.
نحوه پرداخت سود صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت به ۲ روش بین سرمایه گذاران سود تقسیم می‌کنند.
برخی از صندوق ها سود ایجاد شده را ماهانه بین سهامداران تقسیم کرده و در پایان هر ماه یا ابتدای ماه بعد، سود تخصیص یافته را به حساب بانکی سرمایه گذاران واریز می‌کنند.
نوع دوم صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت ، سود ایجاد شده خود را در قیمت هر واحد نشان می‌دهند و روزانه قیمت هر واحد صندوق افزایش می‌یابد. در این نوع صندوق های سرمایه گذاری پرداخت سود ماهانه وجود ندارد.
روش خرید صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت
به طورکلی صندوق ها ازنظر نحوه خرید و فروش به ۲ دسته تقسیم می‌شوند.
صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF)
صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال
در نوع اول یعنی صندوق سرمایه گذاری قابل معامله، با داشتن کد بورسی و از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها، می‌توان نسبت به خرید واحدهای صندوق (مانند خرید سهام) اقدام نمود.
همچنین به‌منظور خرید واحدهای صندوق های مبتنی بر صدور و ابطال باید به صورت حضوری و از طریق دفاتر صندوق ها با ارائه مدارک هویتی و مبلغ موردنظر برای سرمایه گذاری اقدام کنید.
چه تضمینی برای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت وجود دارد؟
صندوق های سرمایه گذاری به صورت مستقیم تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادارهستند. تمامی وجوه واریزی و سرمایه‌گذاری شده طبق محدودیت‌های ایجادشده توسط سازمان بورس، در بازارهای مالی تحت نظارت این سازمان سرمایه‌گذاری می‌شود.
همچنین یکی دیگر از نکاتی که می‌توان به آن اتکا کرد، میزان شفافیت صندوق های سرمایه‌گذاری است. تمامی صندوق‌ها ملزم هستند که تمامی اطلاعات بااهمیت مثل میزان دارایی‌های خود را در سایت صندوق به اطلاع عامه مردم برسانند.
از طرفی با توجه به وجود بازار گردان در صندوق های سرمایه گذاری، ریسک نقد شوندگی آن‌ها نیز بسیار پایین است.
2-اسناد خزانه اسلامی اخزا
اسناد خزانه اسلامی (اخزا) اوراق بدهی هستند که دولت به ازای بدهی خود به پیمانکاران منتشر می‌کند. این اوراق دارای سررسید بوده و دولت متعهد می‌شود در تاریخ سررسید مبلغ اسمی آن را به دارنده اوراق بپردازد.
مبلغ اسمی هر ورق اسناد خزانه در زمان سررسید معادل ۱۰۰ هزار تومان است.
اسناد خزانه اسلامی (اخزا) سرمایه گذاری بدون ریسک!
در زمان خرید اسناد خزانه اسلامی بزرگ‌ترین دغدغه افراد، پرداخت مبلغ اوراق در زمان سررسید توسط ناشر است.
اما چه تضمینی وجود دارد که دولت در زمان سررسید، مبلغ مذکور را تسویه نماید؟
جالب است بدانید که پرداخت سود و اصل اسناد خزانه دراولویت اول دولت قرار دارد. به این معنی که دولت پیش از صرف هزینه‌های دیگر، ابتدا نسبت به تسویه اسناد خزانه اقدام می‌کند. با این تفاسیر این اوراق با ریسکی پایین و نزدیک به صفر قابل‌استفاده برای سرمایه گذاران خواهد بود.
همچنین با توجه به اینکه اسناد خزانه جزو اوراق بدهی پرطرفدار بازار سرمایه هستند، ریسک نقد شوندگی آن‌ها نیز بسیار پایین است و سرمایه‌گذاران هر زمان که قصد فروش آن‌ها را داشته باشند، تقاضا برای خرید این اوراق وجود خواهد داشت.
ریسک نقد شوندگی، یعنی امکان فروش اوراق در بازار بورس. درصورتی‌که خریدار و تقاضا برای اوراق کم باشد، ریسک نقدشوندگی بالا خواهد بود و بالعکس.
چگونه اسناد خزانه بخریم؟
برای خرید اسناد خزانه (اخزا) باید کد بورسی داشته باشید. پس از دریافت کد بورسی همانند خرید سهام در سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها می‌توان اقدام به خرید اسناد خزانه با نماد اخزا نمود.
لازم به ذکر است که تمامی نمادهای اخزا یک هفته پیش از سررسید متوقف می‌شوند. در تاریخ سررسید نیز مبلغ اسمی اوراق معادل ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر ورق به حساب دارندگان اوراق اسناد خزانه اسلامی واریز می‌گردد.
سخن آخر
در این مقاله به ۲ روش سرمایه گذاری بدون ریسک و کم ریسک اشاره شد. با کاهش نرخ سود بانکی، اینکه بدانیم سرمایه خود را کجا و چگونه سرمایه گذاری کنیم، سؤال بسیاری از مردم است. اسناد خزانه اسلامی (اخزا) و صندوق درآمد ثابت، ۲ روش مرسوم و مطمئن برای جایگزینی سپرده های بانکی به شمار می‌روند. اشخاص با ریسک‌پذیری پایین می‌توانند علاوه بر بهره‌مندی از ریسک پایین‌تر نسبت به سپرده‌های بانکی یا سرمایه گذاری در بازارهایی مثل بازار ارز و طلا، از بازده بهتری نیز نسبت به سپرده‌های بانکی بهره‌مند شوند.