خودشناسی/ تکنیک پنجره جوهری چیست؟

تکنیک پنجره جوهری تکنیکی است که برای درک بهتر روابط افراد با خودشان و دیگران کمک می کند.

تاریخچه

پنجره جوهاری یا پنجره جوهری تکنیکی است که برای کمک به افراد برای درک بهتر رابطه خود با خود و دیگران طراحی شده است. این توسط روانشناسان جوزف لوفت (1916-2014) و هرینگتون اینگام (1916-1995) در سال 1955 ایجاد شد و عمدتاً در گروه های خودیاری و تنظیمات شرکتی به عنوان یک تمرین اکتشافی استفاده می شود. لوفت و اینگهام با استفاده از ترکیبی از نام های کوچک خود، نام مدل خود را “جوهری” گذاشتند.

در ابتدا برای گروه های خوددرمانی و برخی فعالیت های سازمانی مورد استفاده قرار می گرفت.

کاربرد:

خودآگاهی
توسعه فردی
بهبود روابط
پویایی گروه
توسعه فعالیت گروهی و تیمی
روابط درون گروهی

تعریف پنجره جوهری

پنجره جوهری تکنیکی است که هدف آن کمک به افراد برای درک رابطه عاطفی و فیزیکی خود با خود و دیگران است. هم در زمینه خودیاری، هم در محیط گروهی و هم در محیط شرکت برای بهبود عملکرد فردی و تیمی استفاده می شود. برخی مفهوم پنجره جوهاری را برگرفته از نظریه های روانشناختی کارل یونگ می دانند.

طی این روند به شرکت‌کنندگان فهرستی از 56 صفت داده می‌شود و به آنها گفته می‌شود که پنج یا شش صفت را که احساس می‌کنند بهترین توصیف شخصیت خود هستند، انتخاب کنند. سپس از همکاران، همسالان، اعضای خانواده یا دوستان (بسته به زمینه) خواسته می شود که همین کار را برای شرکت کننده انجام دهند.

این نظریه رابطه ای دوسویه با دیگران را برای ما به تصویر می کشد. در این رابطه دو‌سویه ابتدا بیان است، یعنی اینکه ما با خودافشایی کردن و ابرازبخش هایی از شخصیتمان به روابطمان سامان می دهیم و دوم پرسیدن یا بازخورد گرفتن است، یعنی اینکه ما با بازخورد گرفتن از دیگران در روابطمان به شناخت عمیق تری از ابعاد شخصیتمان می‌رسیم.

شرح تکنیک

پنجره این تکنیک از 4 خانه اصلی تشکیل شده است که بر اساس میزان آشنایی فرد از خودش و میزان آشنایی دیگران از فرد شکل گرفته اند.

این مدل پیوند فرد با اشخاص دیگر را در چهار خانه نشان می‌دهد که این چهار خانه هریک خانه‌ای از یک پنجرهٔ بزرگ است. اندازهٔ هر خانه نشان دهندهٔ آگاهی - به‌وسیلهٔ خود فرد یا به‌وسیلهٔ دیگران - از رفتار، احساسات و انگیزه‌های خود است.

خانه گشوده مربوط به صفاتی (جنبه هایی از شخصیت) از ما می شود که هم بر خودمان آشکار است و هم دیگران
خانه کور دو شامل صفاتی است که دیگران در ما می بینند اما خودمان نمی دانیم
خانه پنهان صفاتی است که خودمان از آن آگاه هستیم ولی دیگران راجع به ما نمی دانند
خانه مجهول/ ناشناخته مواردی است که نه خودمان و نه دیگران از آن اطلاعی نداریم.

تمرین مربوط به این تکنیک به این صورت است که 56 صفت در اختیار فرد قرار می گیرد و آنهایی را که در خود می شناسد انتخاب می کند، سپس همین صفات به دیگران داده می شود و دیگران باید صفاتی که در آن فرد می بینند انتخاب بکنند.

صفات عبارتند از:

شرح پنجره جوهری

در این تمرین، شخصی تعدادی صفت را از فهرست انتخاب می کند و صفت هایی را انتخاب می کند که احساس می کند شخصیت خودش را توصیف می کند. سپس همتایان آزمودنی همان فهرست را دریافت می‌کنند و هر کدام تعداد مساوی صفت را انتخاب می‌کنند که موضوع را توصیف می‌کنند. سپس این صفت ها در یک شبکه دو در دو چهار سلولی وارد می شوند. چارلز هندی فیلسوف این مفهوم را خانه جوهری با چهار اتاق می نامد.

اتاق یک بخشی از خودمان است که ما و دیگران می بینیم. اتاق دو شامل جنبه هایی است که دیگران می بینند اما ما از آن غافلیم. اتاق سه فضای خصوصی است که ما می شناسیم اما از دیگران پنهان می شویم. اتاق چهار قسمت ناخودآگاه ماست که نه خودمان می بینیم و نه دیگران.
صفاتی که هم فرد انتخاب کرده است و هم دیگران در خانه گشوده (عمومی) قرار می گیرد.

مواردی که فرد انتخاب کرده ولی دیگران انتخاب نکردند به خانه پنهان می رود. صفاتی که فرد انتخاب نکرده ولی دیگران انتخاب کرده اند به خانه کور می رود.

مواردی که هیچ کدام انتخاب نکردند به خانه مجهول یا نشناخته می رود. در نهایت ممکن است سایز خانه ها بر اساس تعداد صفات تغییر یابد.

معادل انگیزشی مفهوم فرا احساسات طبقه بندی شده بر اساس احساسات پایه، امکان یک پنجره فراهیجانی را به عنوان همتای انگیزشی پنجره فراشناختی جوهری ارائه می دهد.

مطابق مدل پنجره جوهری هر قدر ناحیه عمومی افراد گسترده‌تر شود، توان برقراری ارتباطی آنها بیشتر، انعطاف پذیری در سبک رهبری آنها گسترده تر و حالات من آنها وسیع تر می‌شود زیرا در این ناحیه طرفین شناخت دارند و امکان بروز تضاد، ضعیف است. پس افراد برای افزایش توان ارتباطی خود باید ناحیه عمومی را گسترش دهند.

راهکارهای گسترش ناحیه عمومی عبارت اند از:

1- افشا یا خودگشودگی: افشا یا خودگشودگی یعنی این که فرد (در اینجا مدیر) پیرامون خودش اطلاعات منتشر کند. لازم به ذکر است که افشا باید به موقع و طرفینی باشد یعنی اگر در فرایند ارتباطات فقط یک طرف اقدام به خودگشودگی نماید و دیگری آن را انجام ندهد ارتباط برقرار نمی‌شود. افشا باعث پیشروی ناحیه عمومی در خصوصی می‌شود و ناحیه خصوصی را کوچک می کند.

2- بازخور: بازخور باعث گسترش ناحیه عمومی در ناحیه کور می شود.

درمان با پنجره جوهری

یکی از اهداف درمانی ممکن است گسترش میدان باز (آرنا) به هزینه میدان ناشناخته و میدان نقطه کور باشد که منجر به شناخت بیشتر خود می شود، در حالی که افشای داوطلبانه مربع های خصوصی (پنهان یا نما) ممکن است منجر به افزایش بیشتر شود. صمیمیت و دوستی بین فردی.

پنجره جوهری: کمک به ایجاد اعتماد از طریق ارتباطات پنجره جوهری به پاسخ به این سوال قدیمی در مورد چگونگی ایجاد اعتماد در یک گروه و بنابراین ایجاد یک تیم موثر کمک می کند. آیا تا به حال دیده اید یا در واقع عضوی از تیمی بوده اید که هم افزایی داشته باشد؟ اینکه اعضای تیم باز و صادق بودند و به خوبی با یکدیگر کار می کردند؟ در نتیجه، تیم احتمالاً به سطوح خوبی از موفقیت دست یافت و در انجام وظایف و اهداف بسیار مؤثر بود. احتمالاً شما نیز این احساس را داشتید که کارها بسیار ساده تر به نظر می رسید و یک حس سازماندهی و شادی در بین گروه وجود داشت. احتمالاً قبول دارید که اعتماد برای موفقیت هر تیمی حیاتی است. مطمئنم مواردی را در تیم‌ها دیده‌اید که اعتماد وجود نداشته است: شکست معمولاً به دنبال دارد. اعتماد، به نظر می رسد بخشی جدایی ناپذیر از تشکیل یک تیم موثر است.

سوال این است که چگونه می توان اعتماد ایجاد کرد؟

یکی از راه های انجام این کار استفاده از پنجره Johari است. این ابزار که توسط جوزف لوفت و هری اینگهام در سال 1955 ساخته شد، ایجاد شد تا به مردم امکان برقراری ارتباط و در نهایت “باز کردن” و بهبود آگاهی از یکدیگر را بدهد، که در آن درک چیزهای مهم در مورد خود و سایر اعضای تیم می تواند منجر شود.

تئوری ساده است: هر چه دیگران شما را بیشتر درک کنند و هرچه بیشتر با یکدیگر باز شوید، ارتباط و اعتماد بیشتر ایجاد می شود و در نتیجه روابط می تواند تقویت شود.

پنجره جوهری بر اساس دو اصل کلیدی ساخته شده است: این که وقتی اطلاعاتی در مورد خودتان فاش می کنید به مردم اعتماد می کنید و با استفاده از بازخورد، می توانید اطلاعات بیشتری در مورد خود بیاموزید، بنابراین با مسائل کنار آمده و آگاهی و اثربخشی خود را به عنوان یک فرد افزایش دهید.

با توضیح ایده پنجره جوهری، می توانید به اعضای تیم کمک کنید تا ارزش خودافشایی را درک کنند و آنها را تشویق کنید که هم بازخورد سازنده بدهند و هم بپذیرند. اگر با دقت انجام شود، این می تواند به افراد کمک کند تا روابط بهتر و قابل اعتمادتری با یکدیگر ایجاد کنند، مسائل را حل کنند و به عنوان یک تیم کارآمدتر کار کنند. این مدل بر اساس یک قالب چهار شبکه ای است که به موجب آن هر ربع نشان دهنده وضعیت فعلی بازی است.

چهار ربع پنجره جوهری

ناحیه ناشناخته: چیزی که شخص از خودش ناشناخته است و دیگران نیز آن را ناشناخته می دانند
ناحیه پنهان: آنچه فرد در مورد خود می داند که دیگران نمی دانند
ناحیه کور: چیزی که فرد درباره خودش ناشناخته است اما دیگران آن را می دانند. این معمولاً می‌تواند شامل مواردی مانند اضطراب، ترس، بی‌کفایتی، بی‌ارزشی و غیره باشد، که به‌دلیل مواجهه با آن برای افراد دشوار است، اما دیگران به راحتی می‌توانند آنها را به وضوح در شما ببینند.
ناحیه باز: آن چیزی که فرد درباره خودش می‌داند و دیگران هم می‌شناسند. این معمولاً شامل رفتار، دانش، مهارت‌ها، نگرش‌ها و تاریخچه «دانش عمومی» شما می‌شود.

هدف پنجره جوهری

بنابراین، ما از چیستی پنجره جوهری و نظریه پشت آن پرهیز کردیم، اما کاربرد واقعی مدل چیست؟ چگونه آن را اعمال کنیم؟ هدف نهایی این است که فضای باز را بزرگتر کنید تا مردم بتوانند درباره شما و شما درباره خودتان بیاموزند. با انجام این کار، می توان اعتماد و روابط عمیق ایجاد کرد، زیرا هرچه بیشتر در مورد یکدیگر بدانید، افراد سازنده تر، همکاری و در واقع کارآمدتر در هنگام کار با یکدیگر خواهند بود. این فرآیند باز کردن و افزایش فضای باز پنجره شما، خودافشایی نامیده می شود و بیشتر یک فرآیند یادگیری است که به دنبال یک سفر ارتباطی دو طرفه انجام می شود.

منابع:
Luft, J.; Ingham, H. (1955). “The Johari window, a graphic model of interpersonal awareness”. Proceedings of the western training laboratory in group development. Los Angeles: University of California, Los Angeles.
http://www.selfawareness.org.uk/news/understanding-the-johari-window-model
- دانشنامه شخصیت شناسی

منبع: میگنا