رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ضمن هشدار نسبت به آغاز فعالیت کنه‌ها در فصل گرما، درباره موارد بیماری تب کریمه کنگو تا این مقطع زمانی از سال، گفت: طی سال جاری و تاکنون ۱۳ نفر در کشور به تب کریمه کنگو مبتلا شدند که متاسفانه یک نفر نیز جان خود را از دست داده است.
دکتر بهزاد امیری در گفت وگو با ایسنا، درباره این بیماری گفت: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یا CCHF یک بیماری ویروسی است که مخزن و ناقل این ویروس در طبیعت، کنه‌های سخت و عمدتاً گونه‌ای به نام هیالوما است. این کنه‌ها حدود ۸۰۰ روز عمر می‌کنند و می‌توانند ویروس را از طریق تخم به نسل بعدی خود انتقال دهند.
زمانی که این کنه‌ها حیوان را مورد گزش قرار می‌دهند، ویروس را به بدن دام منتقل می‌کنند و دام در طی مدت دو هفته ناقل ویروس خواهد بود و ممکن است خود دام علامتی بروز ندهد. چنانچه در طی این مدت، دام توسط انسان بدون رعایت نکات بهداشتی و بدون استفاده از وسائل حفاظت فردی ذبح شود و در معرض خون و ترشحات دام آلوده قرار گیرد، احتمال انتقال بیماری به انسان وجود دارد.
وی افزود: کنه آلوده می‌تواند انسان را مورد گزش قرار داده و او را آلوده کند، پس اگر انسان نادانسته کنه آلوده به ویروس را با دست له کند و همچنین اگر فرد با یک بیمار مبتلا به تب کریمه کنگو در تماس باشد، در صورتی که اصول بهداشتی و استفاده از وسائل حفاظت فردی را به درستی رعایت نکند، ممکن است ویروس از طریق ترشحات آلوده و خون بدن بیمار، به فرد دیگری سرایت کند.
تعداد زیادی از افراد مبتلا، بدون علائم هستند؛ اما افرادی که دچار علائم می‌شوند در فاز اولیه دچار تب ناگهانی، لرز، سردرد، درد عضلانی، درد عضلات شکم و کمر، گیجی، حالت تهوع، استفراغ و پرخونی مخاط می‌شوند، اما اگر بیماری وارد فاز حاد شود، خونریزی زیر پوستی، کبودی بدن، خونریزی داخل ملتحمه چشم، خونریزی مخاط، خونریزی از مجاری بدن و در نهایت درگیری چندین ارگان بدن مثل سیستم گوارشی، ادراری و تنفسی بروز می‌کند که اگر درمان مناسب انجام نشود، ممکن است منجر به مرگ بیمار شود.
به گفته وی، در فاز حاد بیماری، ۱۰ تا ۴۰ درصد احتمال فوت بیمار وجود دارد. بنابراین تشخیص و درمان به موقع بیماری بسیار مهم است.
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت بیشترین گروه سنی در معرض ابتلا به تب کریمه کنگو را گروه سنی جوان و میانسال و جمعیت مولد کشور معرفی کرد و ادامه داد: برخی از مشاغل در معرض خطر انتقال ویروس CCHF قرار دارند؛ به عنوان مثال افرادی که مشاغلی در حیطه دام، دامداری، قصابی و کشتارگاه دارند، بیشترین جمعیت در معرض خطر هستند.
امیری افزود: از آنجایی که فعالیت کنه‌ها با شروع گرمای هوا آغاز می‌شود، بنابراین بیشترین موارد ابتلا به بیماری CCHF را در انتهای فصل بهار و تابستان مشاهده می‌کنیم، به همین علت توصیه می‌شود در فصول گرم سال توصیه‌های بهداشتی بیشتر رعایت شود.
وی در ادامه با بیان اینکه بیماری تب کریمه کنگو اولین بار در سال ۱۳۷۸ به طور رسمی و قطعی در کشور ما تایید و شناسایی شد، تصریح کرد: از ابتدای شناسایی اولین مورد ابتلا به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در سال ۱۳۷۸ تا کنون ۱۶۰۹ مورد بیمار مبتلا در کشور شناسایی و ثبت شده است و از آن زمان تاکنون ۲۰۹ نفر یعنی ۱۳ درصد به علت ابتلا به این بیماری در کشور فوت کردند.
او اظهار کرد: امکانات تشخیص و درمان بیماری تب کریمه کنگو در کشور مهیا شده است و در هر نقطه‌ای از کشور امکان انتقال نمونه و تشخیص نهایی بیماری وجود دارد. بیماران باید در صورت مشاهده اولین علامت، به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند.
وی درباره آمار ابتلا به این بیماری طی سه سال گذشته، تصریح کرد: در سال ۱۳۹۹ تعداد ۴۰ مورد مبتلا به تب کریمه کنگو در کشور شناسایی شدند که ۵ نفر به علت ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. همچنین در سال ۱۴۰۰ تعداد ۱۳ بیمار مبتلا شناسایی شدند که از این تعداد ۲ نفر جان خود را از دست دادند. در سال جاری نیز تا ظهر روز دوشنبه(۹خرداد) ۱۳ نفر مبتلا به تب کریمه کنگو در کشور شناسایی شدند و یک نفر نیز جان خود را به دلیل ابتلای به این بیماری از دست داده است.
امیری در این راستا توصیه کرد: گوشت دام ذبح شده، قبل از مصرف باید به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد در یخچال قرار داده شود. این اقدام به آن جهت است که پدیده جمود نعشی منجر به گلیکولیز شود. گلیکولیز نیز منجر به افزایش میزان اسیدیته و کاهش PH گوشت می‌شود که این فرایند باعث می‌شود، چنانچه ویروسی در گوشت وجود داشته باشد، از بین برود. البته توصیه می‌کنیم، جگر و سایر امعا و احشای دام، پس از ۴۸ ساعت نگهداری در دمای چهار درجه سانتی‌گراد، مصرف شوند.
مصرف جگر خام نیز می‌تواند منجر به افزایش ریسک احتمال انتقال سایر بیماری‌های قابل انتقال دیگر از دام به انسان شود؛ چنانچه از سالیان قبل به یاد داریم مواردی از ابتلا به CCHF در سال‌های گذشته، به واسطه مصرف جگر خام بوده است. بنابراین، مردم باید از مصرف جگر خام و حتی نیمه پخته شده خودداری کنند.
او با تاکید بر پرهیز از خرید گوشت‌هایی که خارج از نظارت شبکه سازمان دامپزشکی ذبح و عرضه می‌شوند، گفت: مردم باید از تهیه گوشت دام و سایر محصولات دامی همچون جگر خصوصا از کنار جاده‌ها و معابر خودداری کنند و این امر جز با آگاهی رسانی نسبت به عوارض مصرف گوشت آلوده، میسر نیست.
بهتر است دام را از میادین عرضه مجاز دام خرید کنند؛ چراکه این مراکز تحت نظر سازمان دامپزشکی است. ذبح دام باید در کشتارگاه‌ها انجام شود، چراکه در تمامی کشتارگاه‌های مجاز دام، دامپزشکان حضور دارند و دام را قبل و بعد از ذبح بررسی و معاینه می‌کنند. برخی از انواع بیماری در دام‌ها نظیر CCHF علائم ظاهری مشخصی ندارند و فقط دامپزشکان و کارشناسان بهداشتی قادر به تشخیص آن هستند.
وی افزود: همچنین به هیچ عنوان مردم نباید دام را در منازل و معابر عمومی ذبح کنند؛ چراکه خونابه‌های جاری می‌تواند منجر به آلودگی محیط و افزایش بروز و شیوع بیماری‌های منقله از دام به انسان شود. برای اعیاد اسلامی و یا سایر مناسبت‌های مذهبی نیز توصیه می‌کنیم ذبح دام را به کشتارگاه‌ها واگذار کنند.
امیری تاکید کرد: افرادی هم که به ذبح دام مشغول هستند، باید از وسایل محافظت کننده مانند دستکش، چکمه و لباس مناسب استفاده کنند و ابزارشان را بعد از ذبح، ضدعفونی کنند و همچنین خونابه‌ها نیز به طریق بهداشتی دفع شود.