یک پزشک به خبرآنلاین گفت: در کشور ما اولویت‌بندی‌ها آن‌طور که باید نیست، ترجیح می‌دهند که به ماجرای لانگ کووید فکر نکنند، ترجیح می‌دهند که زمینه بحث برای آن ایجاد نکنند و نادیده بگیرند، نتیجه این می‌شود افراد با انجام آزمایش‌های گوناگون نه‌تنها درباره بیماری‌شان به نتیجه نمی‌رسند بلکه نظام سلامت با افزایش مراجعه بیماران مواجه می‌شود.
کرونا دست‌بردار نیست، یا خودش یا عوارض بیماری قرار است حالا حالاها زندگی‌مان را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه این روزها خبری از مرگ‌ومیرهای چند صد نفری نیست اما همچنان صدها انسان به این ویروس مبتلا می‌شوند که به لطف سویه کمتر کشنده‌ی اومیکرون و تزریق واکسن‌ها از مرگ جان سالم به در می‌برند اما همچنان عوارض مبتلا شدن به کووید سلامت و کیفیت زندگی آن‌ها را تهدید می‌کند، عوارض جسمی و روانی که شاید هیچ توجیه دیگری نداشته باشد جز مبتلا شدن به کرونا.
هادی یزدانی، پزشک عمومی، درباره این عوارض به خبرآنلاین می‌گوید که این‌ها بخشی از اثرات به‌جا مانده از کووید، تحت عنوان لانگ کووید ( Long Covid ) است که اگر به آن‌ها توجه نشود خسارت‌های زیادی به سلامت و زندگی انسان‌ها وارد می‌کند.
او معتقد است در شرایطی که هنوز پاندمی کرونا تمام نشده با تاسیس کلینیک‌هایی برای تحقیق و بررسی کووید طولانی مدت می‌شود خسارت ناشی از عوارض ابتلا به کرونا را کاهش داد.
متن کامل این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
*آقای دکتر، لانگ کووید یا همان کووید طولانی مدت چیست؟
یک واژه‌ای از ابتدای شیوع کرونا شنیده شد تحت عنوان لانگ کووید، یا همان عوارض طولانی مدت کووید، در این وضعیت ما شاهد بیمارهایی هستیم که آن‌ها بعد از مبتلا شدن به کووید و عبور از دوره دو هفته‌ای همچنان یکسری عوارض دارند، این عوارض حتی تا ماه‌ها بعد بیمار را درگیر خودش می‌کند، برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر این علائم و اختلالات بیش از ۱۲ هفته بعد از بیماری طول بکشد و ما نتوانیم با بیماری دیگری آن را توجیه کنیم همان کووید طولانی مدت است.
*کووید طولانی مدت چه علائمی دارد؟
مجموع عوارض جسمی و روانی را شامل می‌شود، مثلاً دیده شده خیلی از بیماران دچار خستگی و ضعف می‌شوند، طوری‌که به هیچ وجه به درمان‌های معمول پاسخگو نیستند؛ مثلاً با علائمی مانند اختلالات بویایی مواجه هستیم که در کیفیت زندگی افراد تاثیر زیادی دارد، اختلالات گوارشی و قلبی هم درباره کووید طولانی مدت مشاهده شده است.
*درخصوص اختلالات روانی چطور؟
گاهی فرد دچار اختلالات اضطرابی زیادی می‌شود، یا این‌که افسردگی و اختلالات خلقی آن تشدید یا شروع می‌شود. خیلی از افراد از اختلالات تمرکز رنج می‌برند، خودم بیماری داشتم که حسابدار بود و احساس می‌کرد دیگر نمی‌تواند اعداد و ارقام را ذهنی حساب کند و سرعت محاسبه کردن اعدادش کمتر شده است و به سختی این کار را انجام می‌دهد.
*چه کسانی به کووید طولانی مدت مبتلا می‌شوند؟
دراین باره بررسی‌هایی وجود دارد، یکسری مواردی هستند که فرد را برای گرفتار شدن به کووید طولانی مدت مستعد می‌کنند، یک تحقیق مدتی قبل دراین‌باره منتشر شد که روی چند مورد اشاره کرده بود، مثلاً زن بودن، چاقی، سفید پوست بودن، آسم داشتن، سن بالا، وضعیت روانی و جسمی ضعیف پیش از ابتلا به کووید را به عنوان زیرفاکتورهای مبتلا شدن به کووید طولانی مدت معرفی کرده بود.
*چقدر باید کووید طولانی مدت را جدی گرفت؟
بسیار مهم است، ببینید ما از ابتدا یکسری فقر دانش نسبت به خود کووید داشتیم، چراکه با یک بیماری جدید مواجه بودیم، در این میان یک اشتباه درباره کووید در دنیا اتفاق افتاد، این‌که کووید با میزان مرگ‌ومیر شناخته شد، اما مسئله اصلی در کرونا این بود که این ویروس قدرت سرایت بالایی داشت، وقتی تعداد زیادی از افراد به کرونا مبتلا شوند مسئله کووید طولانی مدت خیلی اهمیت پیدا می‌کند.
شما وقتی یک بیمار با علائم ریزش مو را ببینید، بیماری که نگرانی زیادی دارد، متوجه می‌شوید همین اومیکرون که خیلی کشنده نبود چقدر می‌تواند مسئله‌ساز شود، در کووید طولانی مدت یک حجم زیادی عوارض و علائم می‌تواند بیماران را دچار مشکل کند، این مسئله می‌تواند در کیفیت زندگی و کار انسان‌ها تاثیر زیادی بگذارد. ماجرای کووید طولانی مدت درحال حاضر مانند زلزله‌ای است که آمده و فعلاً همه مشغول آوار برداری هستند، اما بعد از برداشتن آوار همه متوجه می‌شوند چه اتفاقی افتاده است.
*عوارض لانگ کووید قابل درمان هستند؟
بله، در خیلی از مواقع قابل درمان هستند، و حداقل می‌شود بیماران را نسبت به علائمی که دارند آگاهی داد، حتی ممکن است در تحقیقات آینده روش‌های درمانی بهتری پیدا شوند.
*کشورهای دنیا درباره کووید طولانی مدت اقدامی انجام داده‌اند؟
برآوردی که در آمریکا شده است متوجه شده‌اند ۲.۳ درصد از جمعیت کل این کشور درگیر ماجرای کووید طولانی هستند، همین مسئله سبب شده که رئیس جمهور ایالات متحده اعلام کند بعد از ۱۲۰ روز یک برنامه اقدام ملی برای کووید طولانی طراحی کنند، برآوردی که دارند این است که ۳۸۶ میلیارد دلار ماجرای لانگ کووید می‌تواند به اقتصاد این کشور ضربه بزند.
*در ایران چطور اقدامی انجام شده است؟
هیچ کاری انجام نشده است، راجع به خود کووید هم یک‌جاهایی مسئله رها شده است، درباره کووید طولانی مدت که بماند، تا صحبت هم بکنیم می‌گویند حرف‌های شما در کشور اجرایی نیست و طرح‌های شما برای اروپا و آمریکا است، درصورتی که من معتقدم ما منابع کافی داریم و فقط نیاز به مدیریت است، البته همین الان هم برای شروع دیر شده است.
*اگر به کووید طولانی مدت توجه نشود چه تبعاتی دارد؟
ببینید الان وضعیت بهداشت و درمان ما در کشور از حیث منابع انسانی و سخت افزار بالا است، یعنی خیلی عقب نیستیم، اما در صورت بی‌توجهی این منابع از بین می‌رود، شما وقتی با مقوله‌ای به نام اقتصاد سلامت بیگانه‌ای و همزمان وسط یک بحران ادامه دار هستید با مدیریت اشتباه منابع‌تان نابود می‌شود. در کشور ما اولویت‌بندی‌ها آن‌طور که باید نیست، ترجیح می‌دهند که به ماجرای لانگ کووید فکر نکنند، ترجیح می‌دهند که زمینه بحث برای آن ایجاد نکنند و نادیده بگیرند، نتیجه این می‌شود افراد با انجام آزمایش‌های گوناگون نه‌تنها درباره بیماری‌شان به نتیجه نمی‌رسند بلکه نظام سلامت با افزایش مراجعه بیماران مواجه می‌شود.
*در این وضعیت چه پیشنهادی می‌توان داشت؟
من پیشنهاد دادم برای مسئله کووید طولانی مدت کلینیک‌هایی تاسیس و برای آن‌ها معیارهایی تعریف شود، این‌که مثلاً چه بیمارانی به این کلینیک‌ها مراجعه کنند، چه آزمایش‌هایی باید برای آن‌ها انجام شود، حتی می‌شود در این کلینیک‌ها به بیماران اطمینان بخشی داد که اگر شما گرفتار این عوارض مشخص شده‌اید اما بالاخره بسیاری از آن‌ها تمام می‌شوند و قرار نیست تا ابد با شما بمانند، می‌خواهم بگویم اگر برنامه‌ریزی درستی برای این کلینیک‌ها داشته باشیم می‌توانند اثر بخش باشند، در این صورت بخش زیادی از منابع انسانی و مالی دچار هدررفت نمی‌شوند. بخشی از این کلینیک‌ها می‌توانند سویه تحقیقی درباره کووید طولانی مدت داشته باشند، یعنی در کنار درمان به تحقیق هم ادامه دهند.