روزنامه خراسان نوشت: این روزها حتی برای تماشای یک ویدئوی یک یا چند دقیقه‌ای در اینستاگرام و بالاآمدن تصاویر در این شبکه اجتماعی هم باید صبور باشیم، چه برسد به تماشای بی‌دغدغه فیلم و سریال آنلاین؛ بماند که این فقط بُعد تفریحی و سرگرمی ماجراست و چه بسیارند افرادی که کسب و کارشان با اینترنت گره خورده و هر روز از پایین بودن سرعت اینترنت حرص می‌خورند.
انگار تمام شدنی نیست!
طی ماه‌های اخیر بارها و بارها سرعت اینترنت در کشور کاهش داشته و رتبه بین‌المللی ما در این حوزه هم هفت پله سقوط کرده است؛ یک‌بار دلیلش قطع کابل‌های دریایی و کاهش یافتن ظرفیت اینترنت بین‌الملل اعلام می‌شود و یک‌بار هم، کم‌کاری دولت گذشته در توسعه زیرساخت‌های داخلی. همه این‌ها قبول، اما سوال این‌جاست که چرا این حجم از مشکلات به یک‌باره افزایش یافته است و در گذشته با این میزان کندی اینترنت مواجه نبوده‌ایم؟
دفاعیه وزیر و پاسخ کاربران
وزیر ارتباطات درباره سقوط هفت پله‌ای کشور در رده‌بندی جهانی، این نکته را اعلام کرده است که «سرعت ما از شهریور و در دولت جدید، از 18 به 24 مگابیت در ثانیه افزایش پیدا کرده و سقوط هفت پله‌ای ما به این خاطر است که سرعت دیگر کشورها بالا رفته است».
دکتر عیسی زارع‌پور دو روز قبل هم با انتشار نموداری از ترافیک سرویس‌های گوگل در صفحه شخصی خود، از «فیک‌نیوزها» (خبرهای جعلی) سخن گفت و تلاش کرد این پیام را درباره سرعت اینترنت کشور به مخاطبان منتقل کند که: «خبرهای جعلی گاهی آن‌قدر باورپذیر آماده می‌شوند که ممکن است طیف بزرگی از جامعه باور و بر اساس آن قضاوت کنند یا تصمیم بگیرند».
ما هم این حرف آقای وزیر را قبول داریم و معتقدیم نباید صرفا به استناد چند اظهارنظر در فضای مجازی یا به قول ایشان در واکنش به فیک‌نیوز، بگوییم سرعت اینترنت کند شده، اما وقتی بخش عمده‌ای از کاربران از این موضوع گلایه‌مندند و حتی سازمان تنظیم مقررات هم اعلام کرده که شکایات مردم از کیفیت اینترنت افزایش یافته، دیگر نمی‌شود همه چیز را به گردن فیک‌نیوز انداخت. مردم هم همین نظر را دارند و با کامنت‌هایی که زیر این پست وزیر ارتباطات گذاشتند، حرف دلشان را زدند:
* هیچ نیازی به آمار نیست، خودمان وضعیت اینترنت را لمس می‌کنیم.
* یعنی الان قبول ندارید سرعت اینترنت افتضاح شده؟ پس حتما با اینترنت سر و کار ندارید. ما جوان‌هایی که شغلمان فروشگاه اینترنتی است، این مشکل را خوب حس می‌کنیم.
* سرعت اینترنت پایین است و همه را اذیت می‌کند. چرا نمی‌خواهید قبول کنید؟
* آقای وزیر، شما هزارتا نمودار هم که بیاورید، وقتی مردم دارند می‌بینند که هر روز سرعت اینترنت دارد بدتر می‌شود، این نمودارها و حرف‌های شما را باور نمی‌کنند.
ابراز نگرانی وزارت علوم
گلایه‌ها فقط از جانب مردم عادی نبوده و حتی خود مقامات دولتی هم به آن اذعان داشته‌اند. نمونه‌اش «علی‌اکبر صفوی» رئیس کارگروه یادگیری الکترونیکی وزارت علوم که هفته گذشته گفت: «اختلالات در کیفیت و سرعت اینترنت در چندماه گذشته افزایش یافته و موجب آزار و اذیت در برگزاری کلاس‌ها و امتحانات شده است، همه ما از اختلالات اینترنت در طول چهار پنج ماه گذشته گلایه داریم و رنج می‌بریم».
برخی ادعاها، ابهامات و نگرانی ها
در ماجرای کندی سرعت اینترنت، اظهارنظرهایی هم مطرح شده که اگرچه نمی‌توان صحت آن را به طور قطع تایید کرد، اما نمی‌شود هم نسبت به آن بی‌تفاوت بود. مثلا «عباس عبدی» روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی در یادداشت دیروز خود مدعی شد: «جلوی افزایش ماهانه ظرفیت را گرفتند... ظاهرا این وضع ناشی از اجرای بی‌سروصدای همان طرح صیانت پیش از تصویب قانون است».
یکی دیگر از این ادعاها را «حسین دهباشی» فعال رسانه و مستندساز مطرح کرد و نوشت: «راست می‌گویند! سرعت اینترنت کم نشده و فقط به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های معتبر و سایت‌های خارجی که می‌رسد جاده باریک می‌شود!» برخی هم از احتمال فیلترشدن اینستاگرام ابراز نگرانی و همانند وزیر ارتباطات، نموداری از سنجه‌های بین‌المللی منتشر کردند که نشان می‌دهد میزان «پینگ» اینستاگرام در ایران کاهش یافته و نتیجه‌اش کند شدن سرعت آن برای کاربران داخل کشور است.
«سیده زهرا عبداللهی» خبرنگار فارس هم یک رشته‌توئیت با همین مضمون منتشر کرد و با اشاره به آخرین نسخه طرح صیانت نوشت: «فیلترینگ و مسدودسازی همچنان در طرح‌های جدید وجود دارد، منتها صرفا کلمه «مسدودسازی» را حذف کردند و به جای «محدودیت ترافیک» از «اعمال خط مشی ترافیکی» استفاده کردند، همه هم می‌دانند که ترافیک داده یک پلتفرم، آن‌قدر می‌تواند پایین بیاید که با فیلترینگ فرقی نکند».
وزارت ارتباطات دولت سیزدهم طی چند ماه کوتاه آغاز به کار خود، تلاش‌های بسیاری برای تقویت زیرساخت‌های ارتباطی در کشور کرده است؛ از اینترنت‌دار شدن هزار روستای محروم و دورافتاده گرفته تا آغاز پروژه ملی شبکه فیبر نوری خانگی و کسب و کارها با هدف توسعه ارتباطات ثابت و افزایش سرعت اینترنت. این تلاش‌ها از چشم مردم پوشیده نیست اما حق بدهیم که برایشان سوال باشد که چرا طی چندماه گذشته، سرعت اینترنت کاهش محسوسی داشته است؛ آن هم در شرایطی که، نه تعداد کاربران افزایش چشمگیری یافته و نه کرونا و افزایش مصرف اینترنت، ماجرایی تازه و غافلگیرکننده بوده است.
فیلتر اینستاگرام در ایران کلید خورده است؟
مصطفی آرانی، روزنامه‌نگار، با اشاره به آمار مقایسه «پینگ» اینستاگرام از آی‌پی ایران با بقیه کشورها، نوشت: «به شما می‌گویند اینترنت مشکلی ندارد یا سرعتش کم نشده یا مشکل این است که شبکه خانگی را توسعه ندادیم ولی خوب می‌دانند چه کرده‌اند. اینستاگرام را این‌طوری دارند فیلتر می‌کنند. »
به گزارش جماران، در نمودار پایین «پینگ» اینستاگرام از آی‌پی ایران با بقیه کشورها مقایسه شده است. «پینگ» معیار احتساب فاصله زمانی اتصال بین دو دستگاه در شبکه است. از طریق میزان پینگ، می‌فهمیم که چقدر طول خواهد کشید که یک بسته اطلاعات از سمت دستگاه هوشمند مانند رایانه به سمت سرور برود و دوباره از آن مسیر برگردد.
اظهارات معاون وزیر ارتباطات
برای دریافت پاسخ گلایه متعدد مردم و همچنین شفاف‌شدن ابهامات و نگرانی‌های مطرح شده، با معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تماس گرفتیم. دکتر «صادق عباسی شاهکوه» اگرچه در گفت‌وگو با ما اعلام کرد که در موقعیت مناسبی برای پاسخگویی به سوالات ما نیست، اما در یک جمله کوتاه این را گفت که: «مبنای حرف شما درباره کندی اینترنت چیست و از کجاست؟»
در این گفت‌وگوی کوتاه درباره ادعای عباس عبدی و افزایش نیافتن ظرفیت شبکه طی ماه‌های اخیر هم پرسیدیم که دکتر عباسی شاهکوه، شرکت ارتباطات زیرساخت را مسئول پاسخگویی دراین‌باره اعلام کرد.
ناگفته نماند که طی تماس‌های متعدد با شرکت ارتباطات زیرساخت تلاش کردیم، پاسخ مهندس حمید فتاحی رئیس شرکت، مهندس سهراب آغ بیات معاون فنی، مهندس نرگس طاهری معاون راهبردی و محمد جعفرپور عضو هیئت مدیره این شرکت را هم دریافت کنیم اما انتظار ما برای هماهنگی حداقل یکی از این مصاحبه‌ها، تا ساعت 19 روز گذشته بی‌نتیجه ماند.