روزنامه اینترنتی فراز نوشت: مساله تاراج باغ های پایتخت، بحث تازه ای نیست. از نزدیک به ۲۰ سال پیش تا همین لحظه فضاهای سبز سنتی تهران، روز به روز آب می روند، حال هم قرعه به نام باغات مناطق اطراف تهران افتاده است...
شاید برایتان عجیب به نظر برسد اما تهران در دورانی که می خواست پایتخت شود، شهری سبز بود نه خاکستری! سخت است که خاطره درختان چنار و رودهای جاریِ دیروز را از منظره سازه های آسمان خراش و راه های سیمانیِ امروز بیرون کشید. آن هم حالا که کمتر اثری از باغ‌های افسانه‌ای این شهر باقی مانده است و برج‌ها به جای چنارها از زمین روییده‌اند!
مساله تاراج باغ های پایتخت، بحث تازه ای نیست. از نزدیک به ۲۰ سال پیش تا همین لحظه فضاهای سبز سنتی تهران، روز به روز آب می روند، درختان به دندانه تیز اره ها سپرده می شوند و سر و صدای اره های برقی، نفس اندک باغ های باقی مانده در پایتخت را نیز در سینه حبس می کند. قصه ساده است، ارزش زمین در تهران نجومی شده و همین دلیل برای ترغیب صاحبان باغ ها برای تخریب و کاربری تجاری از این اراضی کفایت می کند، آن هم وقتی بداند در بعضی نقاط تهران تا متری بیش از ۶۰ میلیون تومان نیز می توان از همین برج هایی که با تخریب باغ ها ساخته می شوند کسب سرمایه کرد. روندی که سلاطین باغ داری دیروز را به مافیای باغ خواری امروز گره می زند!
از تغییر کاربری تا مزایده، اظهارات تلخ مسئولان درباره مافیای باغ خواری
در کنار صحبت از مافیای پسماند، مافیای زمین، مافیای کوه و … چند سالی است باغ خواری نیز به مافیا شدن نزدیک است. از طرفی نقش این روند در تخریب محیط زیست کشور، آن‌چنان به یک «دانسته عمومی» تبدیل شده که حتی مقام معظم رهبری هم با عباراتی نظیر «دست اندازی به جنگل‌ها و منابع طبیعی به‌خصوص در شمال کشور» و «عده ای با توجیهات به ظاهر قابل قبول از جمله ساختن حوزه‌های علمیه اقدام به نابودی مراتع و جنگل‌های کشور می‌کنند» به آن اشاره کردند. (پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبری ۱۷ اسفند ۱۳۹۳)
«یوناتن بت کلیا»، نماینده مسیحیان آشوری و کلدانی در مجلس دهم، در همین رابطه اظهارات جالبی کرد: «متأسفانه زمین‌خواران بسیاری که به نهادها، ارگان ها و شخصیت‌های مختلف وابستگی دارند به‌راحتی با بهره‌مندی از رانت به تخریب جنگل‌ها می‌پردازند، کما این‌که ممکن است تنها یک فاصله شب تا صبح به طول بینجامد تا درختان را قطع یا خشک کرده و زمین را برای ساخت ویلا یا ساختمان آماده کنند».(خبرگزاری خانه ملت ۲۵ اسفند ۱۳۹۶)
حال ماجرای مافیای باغ خواری در مصاحبه مدیران شهری و نمایندگان مجلس با خبرگزاری ها جا باز کرده بود؛ طبق روال معمول این طیف که وقتی می خواهند کم کاری خود را توجیه و پنهان کنند، در نقش اپوزیسیون ظاهر می شوند و به دیگران می تازند!
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران نیز درسال ۹۷ اعتراف کرد: «۴۰۰هکتار باغِ تهران در خطر خشکانده شدن است و مافیایِ باغخواری و فسادِ سیستماتیک هنوز ادامه دارد»! «محمد حقانی»، از اعضای شورای شهر نیز در همان سال در مطلبی تحت عنوان «باغ‌های پایتخت سرنوشت عجیبی دارند» گفت: «در شرایطی هستیم تعدادی زیادی از باغات را یکی از بنیادها برای فروش به مزایده گذاشته است».
در همان سال ، سخنگوی کمیسیون سلامت شورای شهر هم با اشاره به ساز و کار باغ خواری اظهار کرد: «مافیای باغخواری توان خود را به کار می‌برد تا بتواند ملکی را تغییر کاربردی داده و از رهگذر تغییر کاربری، برج‌سازی کند؛ تحولی که در حدود ۱۵ سال گذشته اتفاق افتاده و مشاهده می‌کنیم باغات بسیاری به اسم مصوبه برج باغ تخریب شد». (خبرگزاری ایلنا ۳۰خرداد ۹۷)
منطقه ۱۹ و ۲۰ تهران در خطر باغ خواران!
سال ۱۴۰۰ است. باز هم بعضی باغ‌ها را آدم‌های پولدار قرق کرده‌اند. آن ها کمربند سبز پایتخت را ملک شخصی خود کرده‌اند تا دیگر خبری از هوای خوب، آواز پرندگان و جایی دنج برای دمی استراحت نباشد. این درد مشترک همه روستاهای اطراف پایتخت، به‌خصوص مناطق ۱۹ و ۲۰ است. توسعه روزافزون پایتخت سبب شده باغ‌ها و ریه‌های تنفسی شهر نابود شود. بخشی از باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی به سکونتگاه مهاجران تبدیل شده است که بی‌شباهت به حلبی آبادها نیست. بخش وسیعی هم به باغ‌ویلا تغییر کاربری داده‌اند که آخر هفته‌ها بو و دود کباب از آن ها بلند می‌شود.
تا همین چند سال پیش، متمولان برای خرید ویلا و باغ به شهرهای شمالی کشور می‌رفتند، اما اینک درست بیخ گوش پایتخت می‌توانند زمین‌های کشاورزی خرد شده را خریداری و به باغ‌ویلا تبدیل کنند. نمونه‌اش در اطراف بزرگراه خلیج‌فارس و حرم امام(ره) فراوان است. اگر به روستاهای پلایین، جعفرآباد، سعیدآباد، وهن‌آباد و کاشانک سری بزنید، باغ‌ویلاهای کوچک و بزرگی می‌بینید که هریک باسلیقه صاحبانش ساخته شده و خیلی‌ها برای مخفی کردن در و دیوار املاک‌شان‌ترفندی خاص به کار برده‌اند تا مأموران شهرداری را فریب داده و ملک از تخریب دور بماند. یکی با درهای چوبی کهنه، دیگری با شاخ و برگ و عده‌ای هم با خاک و نخاله، اطراف ویلای خود را پوشانده است و با کمی دقت می‌توان پشت این ضایعات دیوارهای سیمانی را دید.
ده مورد از تخریب اراضی کشاورزی و باغ ها
پس از سخنان مقام معظم رهبری، در مذمت کوه‌خواری و باغ خواری در دیدار با دست‌اندرکاران محیط زیست در ۱۷اسفند ۹۳، برخی از فعالان دانشگاهیِ حوزه محیط زیست در نامه به رییس سابق قوه قضاییه، به مواردی از کاربری غیرقانونی اراضی کشاورزی و باغات مناطق اطراف تهران به شرح زیر اشاره کردند:
۱- تغییر کاربری غیرقانونی حدود ۱۰۰هکتار اراضی کشاورزی واقع در منطقه کلاک لواسان در کنار دریاچه سد لتیان که از منابع آب شرب شهر تهران می باشد برای ساخت و ساز مسکونی در آن
۲- تغییر کاربری غیرقانونی ۱۶هزار متر مربع از اراضی سبز واقع در ارتفاعات ۱۸۰۰سوهانک تهران برای ساخت دو برج ۳۵طبقه
۳- تخریب و تفکیک غیرقانونی باغ حکمت به مساحت ۱۸هزار متر مربع در حریم رودخانه تأمین آب شرب واقع در منطقه لواسان
۴- تغییر کاربری غیرقانونی بوستان مادر به مساحت ۷۰هزار متر مربع واقع در منطقه ۵شهر تهران به مسکونی - تجاری توسط یکی از پیمانکاران شهرداری تهران
۵- تخریب کامل باغ گیاهی به مساحت بیش از ۱۰هزار متر مربع واقع در میدان تجریش تهران و تبدیل آن به مجتمع تجاری توسط صندوق بازنشستگی یک وزارتخانه
۶- تخریب کامل باغ ضرابخانه به مساحت ۱۱هزار متر مربع واقع در خیابان شریعتی تهران و تبدیل آن به برج ۳۰طبقه تجاری اداری
۷- شروع به تخریب باغ معنوی به مساحت ۲۲هزار متر مربع واقع در منطقه جمشیدیه تهران به‌منظور ساخت برج های مسکونی توسط شرکت ساختمانی بانک ملت با پشتیبانی کمیسیون ماده ۵
۸- تخریب باغ ۷۰ساله پسیان به مساحت ۲۸۰۰متر مربع واقع در خیابان ولیعصر تهران با پشتیبانی کمیسیون ماده ۵
۹- تخریب و تغییر کاربری ۲۸ قطعه از باغات موقوفه آستان قدس رضوی در شهر مشهد از جمله باغ ۷۸هزار متر مربعی در چهار راه سجاد شهر مشهد به‌منظور ساخت مجتمع تجاری «مشهد مال»
۱۰- ساخت پروژه عظیم تجاری اطلس پلازا توسط بانک انصار در اراضی ممنوعه عباس آباد. این اراضی با تأکید مقام معظم رهبری و طبق طرح باید به فضاهای سبز و فرهنگی اختصاص داشته باشد.(سایت قم فردا ۲۲اسفند ۹۳)
درختان این باغ ایستاده می میرند!
گفته می شود برخی با استفاده از مواد شیمیایی باغ‌های تهران را می‌خشکانند و زمین های سوخته آن را برای ساختن برج و ساختمان های چند ده طبقه استفاده می‌کند. یکی از سایت هایی که به بحث مافیای باغ خواری پرداخته، سایت «سلامت نیوز» است به مورد مهمی اشاره می کند. مساله، مربوط به باغ سه هکتاری در محله ستارخان تهران است که به نقل از ساکنان محل نگاشته شده :« اینجا تا ۳- ۴سال پیش باغ سرسبزی دارای درخت توت، انجیر و انار بود. اما به تدریج آب دادن به آن را قطع کردند تا خشک شود… اولین ساختمان ۸ طبقه را که در مجاور این باغ ساختند آبیاری ها هم را دیگر کم کم قطع کردند… درختان این باغ ایستاده مردند و این باغ به قتلگاه آن ها تبدیل شده است».
برای ده سال آینده فاتحه تهران را بخوانیم!
در سال ۱۳۹۲، شائبه غصب و تغییر کاربری ۳۴۲ هکتار از اراضی حاصل خیز ورامین که جزو اراضی ملی کشور بودند نیز توسط یکی از سیاستمداران مطرح کشور مطرح شده بود و جنجال زیادی نیز به پا کرده بود. از طرفی از چند سال پیش شاهد هستیم که در گردنه حیران جنگل‌ها و کوه‌های حیران در مسیر نابودی قرار دارد و مقامات استان گیلان به بهانه توسعه گردشگری و ساخت مجتمع‌های توریستی کوه‌های گردنه حیران را تخریب می‌کنند و زمین را صرف ساختن ویلا می‌کند که در این رابطه تا کنون در نزدیک به ۱۰۰هکتار از اراضی این منطقه ویلا سازی شده است.
بر اساس گزارش تغییر و تحول ، حدود ۱۰۹ هکتار از باغات در سا‌ل‌های ۹۲ الی ۹۵ تغییر کاربری داشته است؛ یعنی حدودا سالی ۲۵۰ هزار مترمربع از باغات از دست رفته است. رقمی که تا به امروز نه تنها کنترل نشده که سیر صعودی نیز داشته است؛ طبق آخرین آمار در این رابطه ، ۴۰۰ هکتار باغ در تهران در خطر نابودی به این نحو قرار دارد.
حال اگر نابودی باغات تهران در سایه مافیای باغخواری را به وضعیت اسفناک آلودگی هوا گره بزنیم، می توانیم از همین لحظه فاتحه شهر تهران را برای چند ده سال آینده بخوانیم…!