وجود ۹۳ هزار زن سرپرست خانوار در سیستان و بلوچستان

اغلب زنان سرپرست خانوار در سیستان وبلوچستان با عوامل آسیب‌زایی همچون تبعیضات فرهنگی، ضعف دسترسی به فرصت‌های شغلی، بی‌سوادی یا کم‌سوادی، نداشتن درآمد مستمر و مشکلات روحی و روانی مواجهند که به گفته مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان در صورت عدم حمایت‌ ، هزینه‌های آسیب‌زایی را به جامعه تحمیل خواهند کرد.

 

زهرا ابراهیمی در گفت و گو با ایلنا در این باره، اظهار داشت: گزارش آمارهای رسمی در ارتباط با زنان سرپرست خانوار نشان می‌دهد که در دهه‌های اخیر تعداد خانوار دارای سرپرست زن افزایش حدود ۸/ ۲۶ درصدی داشته است و  سیستان و بلوچستان با ۱/ ۲۰ درصد  بیشترین زنان گروه یاد شده را به خود اختصاص داده‌ است، سیستان و بلوچستان ۹۳ هزار زن سرپرست خانوار دارد.

 

وی افزود: به طور کلی نیز جمعیت فعال زن سرپرست خانوار  رشد ۶/ ۲۳ درصدی داشته و جمعیت شاغل زنان خانوار نیز در بازه مذکور با رشد ۱/ ۲۳ درصدی همراه بوده است.

 

 

ابراهیمی با اشاره به اینکه دلایل بسیار متعددی در جامعه وجود دارد که منجر به افزایش جامعه آماری زنان سرپرست خانوار شده است، ادامه داد: محوری‌ترین دلیلی که به گسترش شمار زنان سرپرست خانوار منجر شده، توسعه نیافتگی فراگیر منطقه است. درحقیقت این فقر است که  توانمندی زنان سرپرست خانوار را در  مواجهه با مسایل معیشتی با مشکل روبرو ساخته است.

 

 

مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان  عنوان کرد: بسیاری از زنان استان به ویژه ساکنان روستاها و سکونتگاه‌های غیررسمی به دلیل فقدان تحصیلات دانشگاهی و مهارت‌های زندگی و همچنین شغل مناسب از امنیت مالی بی‌بهره بوده و در تامین اصلی‌ترین مایحتاج زندگی خود به شوهران‌شان وابستگی شدید دارند و مسایلی نظیر اعتیاد و... به چالش های پیرامون آنان دامن زده است.

 

وی گفت: پاندمی کرونا نیز محدودیت های فراروی جامعه یاد شده را بیشتر کرده است. با تغییر مناسبات اجتماعی و اقتصادی متاثر از این بحران، این جامعه برای امرار معاش با مشکلات زیادی روبرو شده است.

 

ابراهیمی تصریح کرد: این گروه از زنان اغلب با عوامل آسیب‌زایی همچون تبعیضات فرهنگی، ضعف دسترسی به فرصت‌های شغلی، بی‌سوادی یا کم‌سوادی، نداشتن درآمد مستمر و مشکلات روحی و روانی مواجهند که در صورت فقدان حمایت‌های همه‌جانبه، هزینه‌های آسیب‌زایی را به جامعه تحمیل خواهند کرد.

 

 

وی گفت: همچنین  محدودیت منابع مالی به عنوان مهم‌ترین مشکلات این دسته از زنان به شمار می‌رود. در تمام برنامه‌ریزی‌ها برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، باید به سطح اقتصادی خانوارهای دارای سرپرست زن توجه شود. زنان خودسرپرست نیز زیر مجموعه‌ای از زنان سرپرست خانوار هستند که تحت عنوان خانوارهای تک‌نفره با سرپرست زن در سرشماری‌ها لحاظ می‌شوند. این گروه از زنانی که همسران‌شان فوت شده یا جدا شده اند، همسران مردان اتباع ، متواری، زندانی، مفقودالاثر و نیز دخترانی که ازدواج نکرده‌اند را در بر می‌گیرد که برخی شاغل بوده یا در اثر فوت والدین از مستمری آنها استفاده می‌کنند.

 

ابراهیمی ادامه داد: این پدیده علاوه بر تبعات جدی که می‌تواند بر روی نهاد خانواده بگذارد از جمله عواملی است که منجر به گسترش شمار زنان سرپرست خانوار می شود ،چرا که همسران اول ابتدا با طلاق عاطفی مواجهه می شوند و در نهایت توسط همسرشان رها می شوند و به جامعه گاهی خاموش زنان سرپرست خانوار افزوده می شوند.

 

وی گفت: یکی از مشکلاتی که روند خدمات رسانی به اعضای جامعه را با چالش های جدی مواجه می سازد،عدم ثبت رسمی ازدواج هایی است که معمولا به صورت سنتی و شرعی انجام می شود، این گونه ازدواج ها بار مضاعفی را بر دوش زنان خواهد گذاشت ،چرا که اکثریت کسانی که به صورت سنتی ازدواج می کنند از دهک های پایین درآمدی جامعه بوده  و علاوه بر اینکه بد سرپرست تلقی می شوند، در صورت طلاق یا فوت همسر  ، باز هم از منظر قانونی هیچ گونه حقوقی نخواهند داشت.

 

مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان تصریح کرد: یکی از پدیده هایی که استان های  مرزی با آن روبروست، ازدواج زنان با مردان غیر ایرانی است که مهم ترین دلایل آن علاوه بر اشتراکات فرهنگی و قومی،فقر اقتصادی است ،این ازدواج ها از انجا که به صورت  سنتی انجام  می‌شود زنان از  هیچ گونه حقوقی برخورد دار نیستند و با فوت همسر و یا  ترک همسر ،سرپرستی زندگی و کودکانی که شناسنامه ندارند بر عهده آنها باقی می ماند.

 

 

وی عنوان کرد: سیستان و بلوچستان جزو چهار استان نخست کشور در تعداد ازدواج دختران در سنین پایین است، این پدیده که میدانی از علل بویژه فقر اقتصادی، فرهنگی، شامل آن می شود علاوه بر این که پدیده کودک مادری را رقم می‌زند ،منجر به نابسامانی های فراوانی در نهاد خانواده شده و در صورت ترک همسر ،سن زنان سرپرست خانوار را به زیر بیست سال می رساند که خود مقدمه ای برای افزایش مشکلات این گروه از زنان است.

 

ابراهیمی افزود: دفتر امور بانوان و خانواده  استانداری سیستان و بلوچستان با توجه به اینکه شاخص های توسعه حوزه زنان و خانواده، وضعیت مطلوبی را نداشته و به طور کلی، مشکلات و مسایل مربوط به زنان را بیشتر از دیگر مناطق کرده ، در تلاش است از دو منظر برای توانمند سازی همه جانبه و ارتقای وضعیت آنان در شاخص‌های توسعه بکوشد، در این راستا علاوه بر تصویب سند ارتقای شاخص های وضعیت زنان به عنوان یک برنامه جامع و راهبردی در برنامه های کلان دستگاه های اجرایی، برنامه های عملیاتی را به صورت جدی و هدفمند دنبال می کند.

 

 

ابراهیمی بیان کرد: بر اساس آمارهای منتشره از سوی نهادهای مسئول بسیاری از زنان سرپرست خانواده در سیستان و بلوچستان دارای سواد پایین و عدم مهارت هستند که برای حل این مهم طرح های کارفرمایی  با ظرفیت‌های مختلف در سطح استان در حال اجرا است که برای نمونه می توان به راه اندازی نخستین طرح پوشاک کارفرمایی نهادهای حمایتی، راه اندازی کارگاه‌های راهبری نظیر تولیدی فرش، واحد های تولیدی فرآوری میوه و اجرای طرح های توانمندسازی، گسترش مهارت آموزی مراکز شبه خانواده و مهارت آموزی ویژه زنان زندانی ، اشاره کرد.

 

وی گفت: به منظور توسعه کسب و کار های خرد و هم رفع برخی مشکلات معیشتی این جامعه، زمینه ارایه تسهیلات برای آنان طی انعقاد تفاهم نامه با سازمان های مختلف فراهم شده که برای همین می‌توان به ارایه تسهیلات روستایی به بخشی از بانوان سرپرست خانوار که کسب و کار خانگی داشتند، اشاره کرد.

 

 

ابراهیمی ادامه داد: با افتتاح خانه های مهارت آموزی در مناطقی نظیر حاشیه شهر علاوه براینکه برای کودکان و نوجوانان فرصتی جهت بهره‌مندی از خدمات مختلف آموزشی و فرهنگی فراهم شد، برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار که مادران این جامعه هدف هستند کلاس های آموزشی و برنامه های مختلف فرهنگی و اجتماعی تدوین  و برگزار می شود.

 

وی گفت: با توجه به اهمیت نقش آفرینی زنان در مدیریت و کاهش تبعات ناشی از بحران های مختلف ،کارگروه ویژه مقابله با بحران با هدف تغییر نگرش به نقش زنان در مواجهه با بحران های نظیر کرونا  از قربانی به عاملیتی اثرگذار برای کاهش آسیب و تبعات، با تعامل شورای عالی سمن های استان ،تشکیل شد که خوشبختانه علاوه بر تحول در نگرش به جامعه زنان، منشا اثر بخش برای کاهش مشکلات زنان شد.

 

ابراهیمی ادامه داد: با هدف تقویت کسب و کارهای خرد بیش از ۳۰۰ کسب و کار به بازارهای مهم ملی معرفی شد که در این راستا با انعقاد ۸ تفاهم نامه با مراکز مختلف مرتبط نظیر  انجمن ایرانیان خارج از کشور، تعامل با مدیران پلتفرم های فروش آنلاین نظیر دی جی کالا ، با سلام ، محصولات مختلف به آنان جهت فروش و معرفی و اتصال بازار محلی به ملی و حتی بین المللی انجام شد.

 

وی افزود: با توجه به اینکه بخشی از این گروه زنان سرپرست خانوار، توانایی کافی برای پرداخت هزینه های درمانی را ندارند از طریق  انعقاد تفاهم نامه همکاری با بیمارستان پیامبر اعظم (ص)، ارائه خدمات مختلف و تخصصی درمانی به آنان فراهم شد.