چندی پیش خبرِ ثبت جهانی خوشنویسیِ ایران در یونسکو اعلام شد، خبری که امروز در نشست خبریِ انجمن خوشنویسان ایران تکذیب شد.
به گزارش تسنیم، انجمن خوشنویسان ایران ظهر امروز چهارشنبه هشتم دی 1400 میزبان نشستی بود که به موضوعِ ثبت جهانی خوشنویسیِ ایران در یونسکو اختصاص داشت.
علی صندوق‌آبادی عضو شورای ارزشیابی انجمن، علی شیرازی عضو شورای ارزشیابی انجمن، عارف براتی مدیر اجرایی انجمن، میرحیدر موسوی رییس کمیسیون فرهنگی انجمن و رییس انجمن خوشنویسان قزوین و جمعی از خبرنگاران در این نشست حضور داشتند.
اواخر آذر ماه بود که خبر ثبت جهانی خوشنویسیِ ایران در یونسکو، همه جا پیچید و این خبر سروصدای زیادی در فضای رسانه‌ای ایجاد کرد. اهالی هنر هم از این اتفاق بسیار خوشحال شدند.
امروز اما در نشست خبری انجمن خوشنویسان مشخص شد که پرونده‌ای که از ایران در یونسکو پذیرفته شده، به هیچ وجه ثبت جهانیِ خوشنویسیِ ایران نیست و ماجرا به گونه‌ای دیگر است.
در میانه‌های این نشست بود که مشخص شد که پرونده‌ی ثبت شده از طرف ایران در یونسکو، تنها پذیرش یک فعالیتِ خوب از سوی یونسکو بوده و به هیچ وجه ثبت جهانی خوشنویسیِ ایران در یونسکو نیست.
روز ملی خوشنویسی 21 مهر است
در اوایل این نشست علی صندوق‌آبادی عضو شورا ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران گفت: ما پس از سه سال تلاش توانستیم روزِ 21 مهر را در تقویم ملی به نام روز ملی خوشنویسی ثبت کنیم. 21 مهر 1329 فعالیت‌های انجمن خوشنویسان آغاز شد و به همین دلیل روزِ آغاز به کارِ این انجمن، به نام روز ملی خوشنویسی ثبت شد.
ما در عرصه بین الملل یتیم هستیم
علی شیرازی عضو شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان در سخنانی به چشمِ طمعِ کشورهای همسایه به سرمایه‌های فرهنگی و هنریِ ایران اشاره کرد و گفت: ما با کشورهای دیگر دستاوردهای مشترکی داریم که مرکزیت این دستاوردها در گذشته ایران بوده است. متاسفانه کشورهای همسایه به این داشته‌های فرهنگی و هنریِ ما چشمِ طمع دارند.
این خوشنویس تاکید کرد: ارائه‌ی پرونده به یونسکو به درخواست وزارت میراث فرهنگی بوده و ما به عنوان انجمنی مردم نهاد، در زمینه فنی و تهیه پرونده حضور داشته‌ایم. ثبت خطِ تعلیق و نستعلیق و شکسته نستعلیق درخواست انجمن خوشنویسان بوده است. درباره مشکلات و ایرادهایی که در این پرونده وجود دارد، نهادها و دستگاه‌‌های دیگر باید پاسخگو باشند.
شیرازی گفت: متاسفانه کشور ما در محافل بین‌المللی جایگاه بزرگی ندارد. همین کشور ترکیه در بسیاری از کمیسیون‌های یونسکو حضوری پررنگ و فعال دارد. وقتی به رویدادهای بین‌المللی می‌رویم، سفیران دیگر کشورها همیشه حاضرند، اما سفیران ما انگار اصلا وجود ندارند؛ در این محافل بین‌المللی گویی ما یتیم هستیم.
این خوشنویس تاکید کرد: پرونده‌ای که از ما در یونسکو ثبت شد، مربوط به پاسداری از خوشنویسی در ایران است، نه ثبت خوشنویسیِ ایران در یونسکو! متاسفانه در هفته‌های گذشته دراین باره اطلاع رسانی درستی نشد.
میراث فرهنگی و فریب افکار عمومی
یکی از حاضران در این جلسه حجت‌اله مرادخانی پژوهشگر فرهنگی بود. صحبت‌های این پژوهشگر ابعاد تازه‌ای از ماجرای پرونده خوشنویسیِ ایران در یونسکو را افشا کرد.
مرادخانی اعلامِ خبرِ ثبتِ خوشنویسیِ ایرانی در یونسکو را کذبِ محض دانست و این کار را مخدوش کردن افکار عمومی اعلام کرد.
این پژوهشگر که براساسِ گزارش منتشر شده در سایتِ رسمی یونسکو صحبت می‌کرد، گفت: پرونده‌ای که از طرف ایران ارائه شده به برنامه‌ای حفاظتی از هنر خوشنویسی اختصاص دارد. در واقع این پرونده نشان می‌دهد که ایران در بخش برنامه حفاظتی این توانایی را دارد که از خوشنویسی پاسداری کند.
این در حالی است که ترکیه «حسن خط» را به عنوان خوشنویسی اسلامی به ثبت رسانده است.
از طرفی 16 کشور عربی توانسته‌اند با هم پرونده‌ای را ارائه دهند تا دانش، مهارت‌ها و برنامه‌ها و اقدامات‌شان را در زمینه خوشنویسی ثبت کنند.
مرادخانی گفت: آنچه از سوی ایران به ثبت رسیده گزارش چهل ساله انجمن خوشنویسان ایران است.
نکته مهم دیگری که این پژوهشگر به آن اشاره کرد درباره عنوانی بود که برای پرونده خوشنویسی ایران در یونسکو در نظر گرفته‌اند. «پاسداری خوشنویسی در ایران» این عنوانِ پرونده ایران در یونسکو است.
مرادخانی گفت: مگر خوشنویسی در ایران هنری عاریه و وارداتی است که از عبارت «خوشنویسی در ایران» استفاده شده است. آوردن کلمه «در» کاملا بی‌اساس است. خوشنویسی متعلق به ایران است. این عنوان زمانی درست بود که ما این هنر را از کشور دیگری عاریه گرفته باشیم.
برگزاری نشست امروز ثابت کرد که ماجرای ثبت جهانی خوشنویسی ایران در یونسکو، به هیچ وجه به مفهومِ ثبتِ هنر خوشنویسیِ ایران در محافل جهانی نیست. بلکه پرونده ارائه شده از سوی ایران و پذیرشی که از سوی یونسکو انجام شده، در حدِ یک تشکرِ ساده است تا ثبت یک میراث تاریخی در محفلی جهانی!