عصرایران؛ رضا غبیشاوی- چالش ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، چالشی تکراری است با پایان مشخص و معلوم. ایران در نهایت خواسته های آژانس را قبول می کند البته بعد از بالاگرفتن اختلاف و رد و بدل شدن اتهامات.
این همان رویه ای است که تقریبا در 20 سال اخیر روی داده و اگر جایی هم این روند طی نشده، نتیجه ای بدتر اتفاق افتاد و چاله ای تبدیل به چاه شد؛ چاهی که تقریبا سه دولت تلاش کردند و می کنند از آن خارج شویم؛ اما تا این لحظه همه ناکام بوده‌اند. دولت رئیسی هم تاکنون نشانه ای بروز نداده که به پایان خوش این داستان نزدیک می شویم.
تقریبا از سال 80 که داستان هسته ای ایران وارد مرحله جدیدی از کش و قوس شد، در هر مرحله شاهد این سناریوی تکراری هستیم. آژانس ادعاها و موضوعات جدید و منفی را درباره فعالیت هسته ای ایران مطرح می کند. تهران این ادعاها و موضوعات را با قدرت تمام رد می کند و سخنان و ادعاها و مطالب آژانس و مدیرکلش را با انتقادات و حملات شدیدی پاسخ می دهد.
مقامات، منابر و بلندگوها و رسانه های همسو در ایران نیز براساس شرایط زمانی و مکانی درباره اینکه آژانس مستقل نیست و تحت حاکمیت قدرت های جهانخوار و استکباری استف مطالب معتنابهی می‌گویند و منتشر می کنند و خون ها را به جوش می‌آورند؛ رگ غیرت بیرون می‌زند که "الیوم هر گونه عقب نشینی و سازش در مقابل آژانس در حکم محاربه است" و ... اختلافات ایران و آژانس به اوج می رسد.
آژانس هشدار می دهد و تهدید می کند که داستان ایران به شورای مدیران یا حکام آژانس می رود. قدرت های غربی از موضع آژانس حمایت می کنند.
از آژانس، ادعا و از ایران انکار. سطح تنش و جنگ لفظی و اختلاف میان ایران و آژانس بالا و بالاتر می رود تا به اوج می رسد. ناگهان زندگی شیرین می شود و دیگر اثری از اختلافات و اتهامات و برچسب زنی های سابق نیست.
ایران و آژانس آشتی می کنند. ایران ادعاهای آژانس را تایید و همزمان بر صلح آمیز بودن برنامه اتمی خود تاکید می کند. بازرسان آژانس به ایران می آیند. مدیران ایران و آژانس جلسه می‌گذارند و در پایان جلسه از دستاوردهای آن صحبت می کنند. مسوولان ایرانی هم بارها می گویند ایران بیشترین همکاری و بازرسی را دارد و ... و دیگر اثری از حاکمیت آمریکا و غرب جهانخوار بر آژانس یا سخنی درباره استقلال آژانس یا ایران یا ... شنیده نمی شود.
اختلافات ایران و آژانس چیزی شبیه دعواهای زن و شوهری شده که در مثل می گویند "ابلهان باور کنند".
این دفعه هم مثل دفعات قبل است. اختلافات ایران و آژانس را نباید باور کرد. ایران به زودی ادعاهای آژانس را قبول و اجرا می کند چون راهی ندارد. البته راه دارد اما راه خیلی خطرناکی است. مثل چاله و چاه می ماند.
چند بار در دولت احمدی نژاد چاه را به چاله ترجیح دادیم و سر از شورای امنیت سازمان ملل در آوردیم. شورایی که در آن، امریکا سمبه اش پرزورتر است و معمولا روسیه و چین کارت حق وتو را از جیب شان خارج نمی کنند.
چاهی که همچنان در ته آن گرفتار هستیم و هر چه دست و پا می زنیم و می زنند بی فایده است. برای خروج از آن یک بار موفق شدیم و با طناب برجام بیرون آمدیم، اما طناب پاره شد و دوباره افتادیم ته چاه. حالا حالا هم دست و پا زدن ها برای خروج از چاه ادامه دارد.
ما ته چاه افتاده ایم. کسی بیاید کمک. اختلافات و بگو مگوهای ایران و آژانس به مرحله لوثی رسیده. اولینش را که یادم می آید در دولت اصلاحات بود بر سر کشف سانتریفیوژهای آلوده یا بحث و جدل بر سر آلودگی سانتریفیوژهایی که ایران قاچاقی از پاکستان خریده بود و اثراتی از غنی سازی و اورانیوم غنی شده بر روی آنها بود. ایران در نهایت پذیرفت و قبول کرد و توضیح داد.
اختلاف ایران و آژانس بیش از آنکه چهره فنی داشته باشد (که لابد دارد) به نمایشی شبیه سریال های خانوادگی تبدیل شده که در هر قسمت، اختلافی بروز می کند و در انتهای همان قسمت، مشکل حل می شود و آشتی می کنند. قسمت جدید و اختلاف جدید و دوباره آشتی جدید. باور کنید همین قدر تکراری و ملال آور... البته فقط ملال آور نیست هزینه بر هم است، هم برای حکومت و هم برای مردم.
اگر نمی توانیم در چارچوب آژانس، فعالیت هسته ای انجام دهیم یا از عضویت در آژانس دل خوشی نداریم و ناراحتیم پس فوری - انقلابی از عضویت در آژانس خارج شویم و با سرعت بخشی حداکثری به فعالیت های اتمی مان، در چشم به هم زدنی، چشم جهان را به کسب برق از اتم روشن سازیم؛ و اگر نه، اصرار به ماندن داریم؛ این روش، نه عقلانی است و نه مطقی که با بالا گرفتن اختلافات هم از ارزش ریال در برابر دلار بکاهیم و هم بهانه ای برای تهدید و هشدار و موضع گیری به دیگران علیه خود بدهیم.