در امر بازگشایی مدارس به عنوان یکی از اماکن تجمعی، فراهم کردن شرایط لازم برای حفظ سلامت فرهنگیان، دانش آموزان و سایر کارکنان (که بالغ بر ۱۵ میلیون نفر جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند) و به منظور کاهش مواجهه، قطع زنجیره تماس بیماری کووید ۱۹، از اهمیت بالایی برخوردار است.
به گزارش ایسنا، در این راستا ضرورت دارد علاوه بر رعایت اصول بهداشتی، مقررات ویژه‌ای از طریق فاصله‌گذاری اجتماعی، برای کاهش مواجهات، متناسب با سطح اضطرار و درجه اهمیت فعالیت آموزشی و مهارتی در نظر گرفته شود.
توجه به پیشگیری از تجمع، رعایت فاصله گذاری در ترددها، و تهویه مناسب از موارد قابل توجه در بازگشایی مدارس است و کماکان اولویت شامل شستن دست‌ها، فاصله فیزیکی مناسب و استفاده از ماسک برای همه افراد (شفا) در مدرسه مورد تأکید است.
وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت در «دستورالعمل پیشگیری و کنترل کووید ۱۹ در مدارس، ویژه مدیران» که اخیرا تهیه و منتشر شده است بر ضرورت رعایت نکات ذیل از سوی مدیران مدارس تاکید کرده است که در ادامه به آن اشاره می‌شود.
اصول پایه:
- انجام ارزیابی وضعیت آمادگی مدرسه و اقدام برای رفع مغایرت‌ها
- توجه به برنامه‌های آموزش سلامت و رعایت بهداشت فردی برای دانش‌آموزان و مخاطبان
- پایش و مراقبت از سلامت دانش آموزان توسط مراقب سلامت / رابط سلامت
- آموزش نیروهای خدماتی و نظارت بر عملکرد آنها به منظور اجرای دقیق برنامه مدون بهداشتی و گندزدایی مدرسه
- داشتن ارتباط و تعامل با مخاطبان و مسئولان نظارتی/ مدیریتی مافوق برای هر گونه فعالیت‌های اطلاع رسانی و اصلاحی
- تهیه و ثبت گزارشات برای پیگیری و رصد نظام مراقبت در مقابل کرونا طبق دستورالعمل‌های ابلاغی
- پیگیری و تأکید بر واکسیناسیون کامل همه عوامل مدرسه
- همکاری با ناظران بهداشتی مراکز خدمات جامع سلامت و همکاری انجمن اولیا و مربیان برای دادن اطمینان خاطر به خانواده‌ها و ترغیب آنها به رعایت اصول بهداشت فردی
فاصله‌گذاری اجتماعی:
- بازگشایی مدارس با ارزیابی‌های بهداشتی و حداکثر آمادگی و به صورت تدریجی صورت گیرد.
فعالیت مدارس روستایی و عشایری با رعایت پروتکل های بهداشتی، مجاز است.
- فعالیت های کارگاهی و مهارتی مدارس فنی‌و حرفه‌ای و متوسطه با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مجاز است.
- تعداد افراد در کلاس‌ها با احتساب ۱.۵ متر فاصله و ۲.۲۵ متر مربع مساحت برای هر نفر در نظر گرفته شود.
- با توجه به ضرورت کنترل و نظارت دانش‌آموزان پیش‌دبستانی، پایه اول ابتدایی و استثنایی، نسبت دانش آموز به معلم کاهش یابد.
- قرار دادن صندلی، نیمکت، کامپیوتر و ... دانش‌آموز و نظایر آن در فواصل لازم و ایمن، حداقل با فاصله ۱.۵ متری در تمامی جهات صورت پذیرد.
- جهت حذف و یا کاهش مواجهات مستقیم کارکنان بخش‌های پرمراجعه مثل کتابخانه، پذیرش، اتاق سرپرستی، کارگاه‌ها و ... استفاده از موانع فیزیکی (مانند کشیدن پلاستیک، فاصله‌گذاری و نشان‌گذاری با طناب و ...) لازم است.
- از هر گونه تجمع در محل های عمومی اجتناب شود.
- مواجهه چهره به چهره کارکنان کاهش یابد و سعی شود از تماس تلفنی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی، ویدئو کنفرانس و تلفن برای برگزاری جلسات، حتی برای کارکنانی که در داخل یک ساختمان هستند، استفاده شود.
- در صورتی که مواجهه چهره به چهره کادر اداری، دانش‌آموز، هنر آموز، والدین، و ... با یکدیگر ناگزیر باشد، در حداقل زمان ممکن و با رعایت فاصله ایمن حداقل ۱.۵ متر و با استفاده کامل از ماسک و وجود تهویه هوایی مناسب برگزار شود.
- استراحت بین کلاس‌های دانش‌آموزان (زنگ تفریح کوتاه) در حداقل زمان و در زمان‌های مختلف بین کلاس‌ها انجام شود.
- ساعت شروع و پایان مدرسه به گونه‌ای تعیین شود که از هم زمانی رفت‌وآمد دانش‌آموزان و ازدحام جلوگیری شود.
- در واحد نگهبانی و ورودی مدرسه، حتی المقدور از ورود و تردد افراد و اشخاص و مراجعات متفرقه به محیط مدرسه جلوگیری به عمل آید و شیوه‌های پاسخگویی از ورودی مدرسه به نحوی باشد که فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت شود.
- به منظور حفظ فاصله‌گذاری به ازای ۲.۲۵ متر مربع فضا برای هر دانش آموز، شرایط ایمنی فضا و تجهیزات و بهداشت محیط بر اساس دستورالعمل‌های موجود و نظر کارشناسان ذی ربط رعایت شود.
- ساعات حضور دانش‌آموز در این گونه مدارس، به دروس نیازمند تعامل بیشتر معلم با دانش آموز از قبیل ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، دروس مهارتی و ... اختصاص یابد و برای آموزش سایر دروس از بستر فضای مجازی استفاده شود.
- در مناطقی که از نظر آب و هوایی مساعد هستند، بهره‌برداری از فضای حیاط با رعایت استانداردهای بهداشت محیط، می‌تواند یکی از راهکارها باشد.
- در صورت فعال بودن سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان و کارکنان، حداکثر به تعداد صندلی و مشروط به واکسیناسیون راننده صورت پذیرد. افزایش تعداد سرویس‌های ایاب و ذهاب برای رعایت فاصله‌گذاری ایمن در جابه‌جایی صورت پذیرد.
- رعایت فاصله ایمن حداقل ۱.۵ متر در قسمت‌های عمومی از جمله نمازخانه، سلف سرویس، کارگاه‌ها و مسیر ورود و خروج الزامی است.
- فعالیت‌های ورزشی فرهنگی، به صورت انفرادی و یا گروه‌های حداکثر ۱۵ نفری، با رعایت فاصله گذاری اجتماعی در محیط های باز بلامانع است.
- پرسنل شاغل در مدارس اعم از خدماتی، اداری و آموزشی در صورت عدم انجام واکسیناسیون موظف به ارائه تست PCR منفی، هفته‌ای ۲ بار هستند.
غربالگری، مراقبت و بازگشت به مدرسه
غربالگری دانش‌آموزان و کارکنان مدارس در همه‌گیری کووید-۱۹ پیش از بازگشایی مدارس
لازم است، پیش از بازگشایی مدارس، فعالیت‌های زیر انجام پذیرد:
- آموزش لازم به والدین برای متعهد بودن آنها در مورد نفرستادن دانش‌آموز مبتلا یا مشکوک به بیماری واگیر به مدرسه انجام شود.
- مراقب سلامت مدرسه / رابط بهداشت لازم است در صورت مشاهده علائم بیماری در بین دانش‌آموزان و کارکنان، اقدامات بهداشتی لازم را مطابق فرآیند پاسخ سریع، انجام دهند.
- لازم است مدرسه برای کنترل ورود احتمالی کارکنان بیمار یا مشکوک به بیماری و جدا کردن آنها از افراد سالم، برنامه غربالگری، بیماریابی و جداسازی مشخصی داشته باشد و همچنین شیوه ای برای اطلاع‌رسانی به والدین یا سرپرست دانش‌آموزان فوق تعیین کند.
- در بدو ورود به مدرسه و روزانه همه دانش‌آموزان، معلمان و سایر کارکنان، از نظر وجود علائم بیماری به‌ویژه "تب" غربالگری شوند.
- مدرسه نسبت به ثبت و گزارش مبتلایان اقدام کند و در صورت نیاز به تصمیم گیری با کارشناسان ناظر بهداشت، مشورت کند.
نحوه مراقبت از افراد مشکوک یا مثبت و افراد در معرض تماس
فرد مشکوک یا مبتلا: برای تمام افراد علامت‌دار (تب‌دار و...) اعم از دانش آموز، کادر اجرایی، آموزشی، خدماتی و سرویس مدرسه، لازم است شناسایی و اقدامات زیر متعاقبا برای ایشان انجام گیرد:
- فرد مشکوک بلافاصله از سایرین جدا (با رعایت دستورالعمل‌های آموزش‌وپرورش برای دانش‌آموزان: اطلاع به والدین و...) و به مرکز منتخب خدمات جامع سلامت معرفی شوند. این افراد تا تعیین تکلیف توسط پزشک مرکز، حق ورود به مدرسه ندارند. برای این افراد در مرکز منتخب و پس از ویزیت پزشک تست انجام خواهد شد.
فرد در تماس با فرد مبتلا: تمام افراد در تماس با فرد مبتلا (از ۴۸ ساعت قبل از شروع علائم) باید شناسایی شوند: همکلاسی‌ها، افراد هم‌سرویس و کادر مدرسه افرادِ شناسایی شده به مراکز خدمات جامع سلامت منتخب برای بررسی و اجرای فرآیند Tracing (ردیابی بیماری) معرفی می‌شوند.
- افراد مبتلا پس از طی ایزوله (جداسازی) معمولا ۱۴ روزه با گواهی پزشک مرکز خدمات جامع سلامت منتخب، می توانند به مدرسه بازگردند.
- منطقه / ناحیه آموزش و پرورش لیست موارد مشکوک و مثبت شناسایی شده را به صورت هفتگی به آموزش‌وپرورش شهرستان / مرکز بهداشت شهرستان ارسال کند.
مراقبت از گروه‌های آسیب‌پذیر: سه گروه زیر با گواهی پزشک معتمد، به عنوان افرادی که در معرض ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ عارضه‌دار قرار دارند، در نظر گرفته شده است. فعالیت این گروه‌ها (دانش‌آموزان و کارکنان) تا زمان انجام واکسیناسیون به صورت غیرحضوری و مجازی برنامه‌ریزی شود:
گروه الف - بیماران با بیماری زمینه‌ای: بیماری قلبی- عروقی، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های کلیوی، فشار خون بالا، دیابت وابسته به انسولین، بیماری‌های تنفسی زمینه ای، آسم مقاوم به درمان، افراد مبتلا به چاقی مفرط (۴۰>BMI (شاخص توده بدنی))
گروه ب - بیماران با نقص ایمنی تحت درمان با کورتیکواستروئید به میزان بیش از ۱۲٫۵ میلی گرم پردنیزولون در روز بیش از دو هفته، شیمی درمانی، بدخیمی‌ها، پیوند اعضا.
گروه ج - مادران باردار، دانش‌آموزان مبتلا به فلج مغزی با ناتوانی حرکتی در دست‌ها، محدودیت بینایی شدید، کودکان ذهنی و اوتیسم و چند معلولیتی که توانایی خود مراقبتی مستقل مثل شستن دست‌ها و نگهداری ماسک ندارند.
پیشگیری و کنترل کووید ۱۹ در مدرسه
- مدرسه باید مطابق با دستورالعمل‌های شست‌وشوی مرتب و مکرر دست با آب تمیز و صابون مایع و استفاده از محلول الکل یا ژل ضدعفونی کننده دست را برای معلمان، کارکنان و دانش آموزان اجرا کند. ژل یا محلول با پایه الکل ضدعفونی کننده دست در همه کلاس‌های درس قرار داده شود.
بهداشت و حفاظت فردی توسط تمام افراد رعایت شود:
- بر جلوگیری از دست دادن، رو بوسی و بغل کردن افراد با یکدیگر نظارت شود.
- استفاده از ماسک برای همه افراد الزامی است و نحوه استفاده صحیح از آن توصیه و آموزش داده شود.
- نظارت شود که دانش‌آموزان از ماسک مناسب سن خود استفاده کنند.
- همه افراد ملزم به استفاده از وسایل شخصی هستند.
- نیروهای خدماتی در هنگام نظافت باید از لباس حفاظتی، ماسک و دستکش لاتکس یک بار مصرف استفاده کنند.
- برای ثبت حضور و غیاب، ترجیحا از سیستم تشخیص چهره کارتخوان کارکنان استفاده شود.
- در صورت داشتن دفتر حضور و غیاب، امکان ضدعفونی فراهم شود.
- برای تماس با دکمه‌های آسانسور، از دستمال کاغذی یا دستکش استفاده شود.
- آموزش داده شود که هنگام عطسه یا سرفه کردن از دستمال کاغذی استفاده شود و در صورتی که دستمال وجود نداشت از قسمت داخلی آرنج موقع سرفه و عطسه استفاده شود.
- آموزش داده شود که از تماس دست‌های آلوده با چشم، بینی و دهان خودداری شود.
- در نمازخانه‌ها استفاده از مهر و سجاده شخصی و رعایت فاصله ایمن ضرورت دارد.
- کارکنان خدماتی بعد از گندزدایی به‌ویژه در سطح مدارس و مجتمع‌های بزرگتر (در صورت امکان) دوش گرفته و در هنگام خروج با لباسی غیر از لباس کار، مدرسه را ترک کنند.
- توصیه شود که هر یک از معلمان از محلول ضدعفونی کننده شخصی استفاده کنند.
- آب آشامیدنی سالم برای همه دانش‌آموزان به ویژه مناطق محروم فراهم شود.
- گچ و یا ماژیک وایت برد مورد استفاده معلمان و دانش‌آموزان جدا باشد. در صورت امکان، دانش‌آموزان گچ ماژیک وایت برد شخصی به همراه داشته باشند.
- توصیه شود که معلمان و دانش‌آموزان از لیوان کاغذی یک‌بار مصرف و دستمال کاغذی شخصی استفاده کنند.
- توصیه شود که دانش‌آموزان تا حد امکان کمترین وسایل را بین خانه و مدرسه جابجا کنند. و همه معلمان و کارکنان و دانش‌آموزان در مدت زمان حضور در مدرسه باید از ماسک استفاده کنند.
- از تجمع در محیط‌های خاص مدرسه از قبیل دفتر، آبدارخانه، اتاق کپی، اتاق‌های کار عملی و آزمایشگاهی خودداری شود.
- گواهی سلامت مستخدمین و سرایداران مدارس کنترل و به روزآوری شود.
- پوسترها، بنرها و استندهای مربوط به آموزش رعایت پروتکل‌های بهداشتی در معرض دید همه و در محل‌های مناسب نصب شوند.
متن کامل دستورالعمل را می‌توانید از طریق کلیک بر روی این لینک مطالعه کنید.