عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - نیروی دریایی آمریکا پیشرفته‌ترین و قدرتمندترین ناوهای هواپیمابر حال حاضر جهان را در اختیار دارد. کلاس نیمیتز در کنار کلاس جرالد آر فورد بهترین ناوهای هواپیمابر آمریکا و عرصه جهانی هستند. اما زمانی که از دیگر نقاط جهان صحبت می شود، کدام ناو هواپیمابر پیشرفته‌ترین و کارآمدترین گزینه محسوب می شود؟
ناو هواپیمابر کلاس ملکه الیزابت که در اختیار نیروی دریایی بریتانیا قرار دارد یکی از بهترین گزینه ها در خارج از مرزهای آمریکا محسوب می شود. این کشتی نظامی موفق‌ترین و فعال‌ترین ناو هواپیمابر در اروپا محسوب شده و در سطحی بالاتر از دیگر ناوهای هواپیمابر قرار دارد.
ساخت ناو هواپیمابر کلاس ملکه الیزابت در سال 2009 آغاز شد و با اتمام پروژه در سال 2017 وارد خدمت در نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا شد.
پیش از ناوهای هواپیمابر کلاس ملکه الیزابت، ناوهای هواپیمابر کلاس اینوینسیبل (Invincible) در مرکز گروه ضربت ناو هواپیمابر بریتانیا قرار داشتند. کلاس ملکه الیزابت قرار بود شامل دو ناو هواپیمابر باشد و بر همین اساس اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت و اچ‌ام‌اس شاهزاده ولز شکل گرفتند.
اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت با طول، عرض و ارتفاعی به ترتیب برابر 280 متر، 73 متر و 56 متر، وزنی حدود 65 هزار تن دارد. این ناو هواپیمابر قادر است با سرعت 32 گره دریایی (59 کیلومتر در ساعت) حرکت کرده و دامنه حرکت آن 10 تا 12 هزار مایل دریایی (19 هزار تا 22 هزار کیلومتر) است.
به جز عرشه پرواز، اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت دارای 9 عرشه با ظرفیت کلی 16 هزار متر مربع است. دو پیشرانه توربین گازی رولزرویس مارین ترنت ام‌تی30 با توانایی تولید 48 هزار اسب بخار نیرو و چهار پیشرانه دیزلی وارتسیلا 38 نیروی مورد نیاز برای حرکت این ناو هواپیمابر را تامین می کنند.
اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت دارای سه رادار اصلی شامل BAE Systems/Thales S1850M برای اسکن های دوربرد و گسترده، BAE Systems Artisan 3D Type 997 برای اسکن های میان‌برد و Ultra Electronics Series 2500 Electro Optical System است.
گفته می شود که رادار نخست قادر است تا یک هزار هدف هوایی در فاصله 250 مایلی (402 کیلومتر) را به طور همزمان شناسایی کند. سه سامانه دفاع نزدیک دریایی فالانکس سد دفاعی اصلی اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت هستند که همراه با شش مینی‌گان امکان مقابله با اهداف هوایی را فراهم می کنند.
تا سال 2010، نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا دو گزینه برای استفاده در ناوهای هواپیمابر داشت که شامل جت های جنگنده هریر جی‌آر7 و جی‌آر9 می شدند. اما پس از بازنشستگی جنگنده های هریر، جت جنگنده اف-35بی برای استفاده در ناوهای هواپیمابر بریتانیا انتخاب شد.
اف-35بی نسخه ای از جت جنگنده اف-35 لایتنینگ 2 با توانایی برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL) است. اگرچه اف-35سی نسخه معمول مبتنی بر ناو هواپیمابر این جت جنگنده است، اما انگلیس نسخه اف-35بی را انتخاب کرد زیرا ناوهای هواپیمابر کلاس ملکه الیزابت دارای تجهیزات مهارکننده مانند سامانه کاتوبار (CATOBAR) برای فرود هواپیما نیستند. در ماموریت های عادی، کلاس ملکه الیزابت می تواند تا 24 فروند جنگنده اف-35بی را حمل کند، اما در موقعیت های اضطراری ظرفیت حداکثری آن 36 فروند است.
در مورد بالگردها، پیکربندی اصلی شامل استفاده از 14 فروند بالگرد آگوستاوست‌لند ای‌دبلیو101 می شود که در برخی نیروهای مسلح اروپا به نام "مرلین" شناخته می شود. نه فروند از این بالگردها در جنگ ضد زیردریایی کاربرد دارند و چهار تا پنچ فروند دیگر به عنوان هواگردهای هشداردهنده اولیه عمل می کنند. از دیگر گزینه هایی که توسط ناو هواپیمابر انگلیسی قابل حمل هستند می توان به بالگرد وایلدکت ای‌اچ1، بالگرد شینوک و بالگردهای تهاجمی آپاچی اشاره کرد. ناو هواپیمابر کلاس ملکه الیزابت دارای عرشه های کافی برای فعالیت همزمان 10 بالگرد اندازه متوسط است.
بل بوئینگ وی-22 اُسپری یکی دیگر از هواگردهایی است که توانایی برخاست کوتاه و فرود عمودی دارد و می تواند در ناو هواپیمابر اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت بکار گرفته شود.
در ماه مارس 2021، فاش شد که نیروی دریایی این کشور در حال بررسی تجهیز ناوهای هواپیمابر به قابلیت الکترومغناطیسی است که از قدرت کافی برای پرتاب و بازیابی هواگردهای جنگی بدون سرنشین برخوردار است. پهپادهای نظامی می توانند در انواع مختلف ماموریت ها بکار گرفته شده و به تنوع فعالیت و نقش چند‌ماموریتی ناوهای هواپیمابر کمک کنند.
اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت بزرگترین و قدرتمندترین کشتی مورد استفاده در نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا تا به امروز است. در مجموع، این ناو توانایی حمل 72 هواگرد را دارد و با اضافه شدن جت های جنگنده اف-35بی، برخی از پیشرفته‌ترین جت های جنگنده و بالگردها در اچ‌ام‌اس ملکه الیزابت حمل می شوند. بالگرد ای‌دبلیو101 در جنگ ضد زیردریایی عملکرد فوق العاده ای دارد و اف-35بی یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده های نسل پنجم با قابلیت های رادارگریزی چشمگیر است.
ناوهای کلاس ملکه الیزابت به عنوان ابرناو هواپیمابر شناخته می شوند زیرا بسیار بزرگ هستند و در مقام مقایسه، تقریبا سه برابر بزرگ‌تر از ناوهای هواپیمابر کلاس اینوینسیبل بوده و جنگ افزارهایی قدرتمند و خطرناک محسوب می شوند.
سامانه ها و رادارهای پیشرفته، در کنار جنگنده ها و بالگردهای توانمند موجب می شود تا ناوهای هواپیمابر کلاس ملکه الیزابت قدرتمندترین ناوهای هواپیمابر خارج از آمریکا باشند. گروه های ضربت ناوهواپیمابر بریتانیا یکی از بزرگترین کابوس های دریایی برای نیروهای دشمن محسوب می شوند.
ترجمه: محمدمهدی حیدرپور