معاونت مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست «بازآرایی رسانه ای؛ ضرورت و بایسته ها» با اعتقاد بر اینکه ساختارهای رسانه ای باید تغییر کنند، یادآور شد: ما مجوز بیش از ۱۳ هزار رسانه را در کشور صادر کرده ایم اما از این تعداد، چند رسانه قوی در سپهر ملی، منطقه ای و جهانی داریم که بتوانند ایفای نقش کنند؟
به گزارش ایسنا، فرشاد مهدی‌پور ـ معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ در نشستی که عصر دوشنبه ـ ۲۴ آبان ماه ـ در دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی برگزار شد، گفت: در موضوع بازآرایی رسانه‌ها، چارچوب‌هایی به عنوان لوازم این بازآرایی مطرح می‌شود. ما باید در حوزه رسانه بازسازی انجام دهیم. مفهوم بازسازی مفهومی است که پس از یک ویرانی و پس از یک به هم ریختگی و یک آشفتگی اظهار می شود. دهه هفتاد پس از پایان جنگ، دولتی بر سر کار آمد که شعارش سازندگی بود. در ادبیات سیاستگذاری ما وقتی از بازسازی صحبت می کنیم در واقع درباره اصلاح یا یک نوع نوسازی صحبت نمی کنیم بلکه راجع به یک وضعیت آشفته، یک درهم ریختگی که وجود دارد و آن را باید از نو بسازیم، صحبت می کنیم. بازآرایی هم به این جهت در این چارچوب معنادار می شود.
مهدی‌پور با بیان اینکه بازآرایی مقدماتی دارد، گفت: نخستین مقدمه آمایش سرزمینی رسانه است و آمایش فرهنگی، آمایش رسانه‌ای، پراکندگی جغرافیایی، ترکیب سنی، تولیدات محتوایی، توزیع محتوایی، تولیدکننده و مصرف‌کننده، نیروی انسانی کار و تربیت نیروی آکادمیک حوزه رسانه از جمله موضوعات دیگری است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در یک نشست دانشگاهی صحبت میکرد، یادآور شد: سهم اصلی آموزش دوره‌های روزنامه‌نگاری عمدتاً مربوط به دوره کارشناسی ارشد است و در دوره کارشناسی که دوره مهارت و بخش قابل توجهی از تربیت نیروی به عنوان اصلی ترین بازیگر حوزه رسانه در کشور محسوب می‌شود، بخش قابل توجهی از این صندلی‌ها خالی است و ما دچار اشکال و چالش هستیم.
وی ادامه داد: الزام دوم این است که این بازآرایی در تمام حوزه‌ها صورت بگیرد و اینگونه نباشد که بازآرایی در حوزه نیروی انسانی انجام شده و در حوزه قوانین و آیین‌نامه‌ها انجام نشود. امروز در فضای رسانه‌ای کشور تعدادی از قوانین و مقررات برای رسانه‌ها به صورت مستقیم وجود دارند که نمونه آن قانون مطبوعات است و بعضی از قوانین نیز از جمله قانون تبلیغات تجاری وجود دارد که مربوط به قبل از سال ۱۳۵۹ بوده است.
مهدی‌پور سپس مطرح کرد: آیین‌نامه اجرایی قانون مطبوعات به عنوان بازوی عملی ما نقش‌آفرینی می‌کند و از عمر آن سال‌ها می‌گذرد و ادبیاتی در آن به کار رفته است که مربوط به ماقبل دوره تولید فضای سایبر و حتی فراگیر شدن فضای مجازی است که اصلاحاتی باید در آن صورت گیرد و ما باید پیگیری کنیم که این اتفاق بیفتد.
معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در کشور قاعده مشخصی برای برخورد با اخبار جعلی و فیک‌نیوزها وجود ندارد که البته این فقط مشکل ما نیست و اتحادیه اروپا نیز همین امروز با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کند. در واقع قانون‌گذاری در حوزه فضای مجازی و رسانه با دشواری‌های زیادی روبه‌رو است. وقتی صحبت از فیک نیوزها مطرح است باید گفت که ادبیات نوین آن سه چهار سال بیشتر سابقه ندارد. شاید به جای قانون گذاری در مجلس باید به سمت مقرره نویسی های شوراهای عالی و دولت حرکت کنیم.
وی ادامه داد: ما مجوز بیش از ۱۳ هزار رسانه را صادر کردیم ولی چه تعداد رسانه قوی در کشور وجود دارد که در سپهر منطقه‌ای و جهانی ایفای نقش‌آفرینی کنند و در جریان‌های اصلی ورود پیدا کنند. امروز باید ساختارها را اصلاح کنیم و اینکه بازآرایی باید در تمام محورها شکل بگیرد و شرایطی دارد که باید در آن مفاهمه خبرگانی و نخبگانی شکل بگیرد.
مهدی پور گفت: رویکرد ما باید مشارکتی باشد و در حوزه رسانه‌ها که ذی‌النفعان زیادی داشته و همه خود را صاحب نظر می‌دانند، بدون ایجاد مشارکت کار پیش نخواهد رفت؛ چراکه رسانه به مشارکت و مخاطبان زنده است. رویکرد ما به جای عمودی باید افقی باشد و رسانه های افقی ذیل رسانه ای عمودی نقش آفرینی کنند؛ بنابراین باید از یک رویکرد عقلایی پشتیبانی کنیم.
معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: بازآرایی در سطح اول به مدیران و مسئولان حوزه بازمی‌گردد و سطح بعدی مربوط به خبرنگاران و فعالان و تولیدکنندگان محتواست. نخستین هدف از بازآرایی رسانه‌ای موضوع مرجعیت‌یابی یا مرجعیت‌سازی رسانه‌ای است. عده‌ای معتقدند ما مرجعیت رسانه‌ای را از دست داده‌ایم و عده‌ای نیز می‌گویند این مرجعیت تضعیف شده است اما باید برای تقویت مرجعیت رسانه‌ای تلاش کنیم. بازآرایی رسانه ای یکی از وظایف و مأموریت اصلی ماست که به یک چهارچوبی در این خصوص دست پیدا کنیم و این مسیر را طی کنیم.
وی با اشاره به تاب‌آوری رسانه ای در بازآرایی رسانه ها گفت: سامانه ای که غرب در دهه های گذشته در جنگ سرد به کار برد و در مورد شوروی موفق شد، همان قدرت و طرح علیه جمهوری اسلامی به کار گرفته شد و محاصره تبلیغاتی شدیدی را به وجود آورد. بنابراین هدف از این بازآرایی می تواند شکستن یا محاصره تبلیغاتی باشد.
وی در همین زمینه افزود: ما به شدت زیر بمباران جنگ روانی و رسانه‌ای هستیم و مردم به شدت مصرف‌کننده محتوا هستند و ضروری است که این تاب‌آوری را افزایش دهیم. هدف بعدی چابک سازی و قوی کردن و توانمندکردن رسانه‌ها است. هدف بعدی خروج از محاصره تبلیغاتی است و یک هدف نیز می‌تواند حرکت به سمت روزنامه‌نگاری طراز انقلاب اسلامی باشد. همچنین موفقیت در جریان سازی و حرکت دادن رسانه ها می تواند اهداف ما در بازآرایی رسانه ها باشد.
بر اساس این گزارش ایسنا، همچنین در این نشست آنلاین محمدحسین ساعی ـ رئیس دانشگاه سوره ـ در سخنانی با بیان اینکه برای تحلیل وضعیت امروز رسانه باید فهمی از جایگاه تاریخی پیدا کنیم، اظهار کرد: برنامه‌هایی در ذهن انسان‌های ما قبل ما وجود داشته است که نشان می‌دهد، رسانه برای آنها مهم بوده است. در کتاب «آتلانتیس نو» اثر فرانسیس بیکن، به گروهی از انسان‌ها اشاره می‌شود که بازرگان نور هستند و به جای تجارت با سکه و پول، با نخستین مخلوق خدا که نور است تجارت می‌کنند. بعدها همین لفظ بعد از دو تا سه قرن به لفظ روشنفکر امروزی شناخته شد. فرق روشنفکر با انسان دانشمند این است که دانشمند اطلاعات زیادی دارد و فعالیت‌های وی مبتنی بر پژوهش است ولی روشنفکر در ادبیات فارسی بیشتر به مصلح اجتماعی شناخته می‌شود.
وی ادامه داد: مهم‌ترین ابزاری که مدرنیته در اختیار روشنفکران گذاشته بود ابزارهایی است که رسانه‌ها و صنعت چاپ در اختیار این روشنفکران گذاشته بود که عمدتاً کتاب و مطبوعات بودند.
رییس دانشگاه سوره با اشاره به اظهارات کارل پوپر فیلسوف که در آستانه ۹۰ سالگی در مصاحبه‌ای با یک خبرنگار ایتالیایی عنوان شد، گفت: اینکه مشکل رسانه‌ای ما چیست و چرا رسانه‌های ما که آزادی‌بخش هستند و به جامعه انسانی کمک می‌کنند، امروز این ظرفیت را ندارند. این فیلسوف کتابی با عنوان تلویزیون خطری برای دموکراسی نوشته است و اینکه یک فیلسوف در سن ۹۰ سالگی این جمله را می‌گوید بسیار عجیب است.
ساعی گفت: کارل پوپر می‌گوید ما باید به سانسور متوسل شویم؛ چراکه در غیر این صورت دموکراسی به خطر می‌افتد. یکی از مبانی دموکراسی، قدرت‌های بی‌مهار هستند و امروز رسانه‌ها به عنوان قدرت‌های بی‌مهار شناخته می‌شود. رسانه‌ها می‌توانند از همه انتقاد کنند ولی انتقادی به آنها نمی‌شود درواقع رسانه‌ها هم می‌توانند خدمت کرده و هم خیانت کنند.
رئیس دانشگاه سوره سپس مطرح کرد: امروز در عصر شبکه‌های اجتماعی، مدعی جریانی به نام خبرنگاری شهروندی هستیم و خبرنگاران شهروندی در تمنای کلیک و بازدید، حاضرند هر محتوایی را منتشر کنند و نوعی اقتصاد سیاسی غلط در پشت رسانه‌ها اتفاق می‌افتد.
وی گفت: در سال‌های گذشته شبکه‌های اجتماعی به عنوان تهدیدی علیه دموکراسی در جلد نشریات بزرگ جهان القاء شده‌اند و یک حالت تهدیدی داشته است. بسیاری از نخبگان اعتقاد دارند که فضای عمومی رسانه‌های فارسی‌زبان در خدمت منافع عمومی مردم نیست و بعضی از مواقع، اشکال را به رسانه ارجاع می‌دهیم و اینکه تا اقتصاد سیاسی بازآرایی نشود، رسانه‌ها در خدمت مردم قرار نخواهند گرفت.