عصر ایران - زمین سومین سیاره ای منظومه شمسی پس از سیارات تیر و ناهید است و ما آن را خانه می نامیم. زمین که به نام سیاره آبی نیز شناخته می شود تا به امروز تنها مکانی است که می دانیم حیات در آن جریان دارد. جریان زندگی در این سیاره به دست انسان و به واسطه پیشرفت های صنعتی و فناورانه در معرض خطر قرار گرفته و با مشکلات زیست محیطی مختلفی از جمله تغییرات آب و هوایی مواجه هستیم. و البته مقابله با این شرایط و نجات سیاره ای که در آن سکونت داریم به خود ما بستگی خواهد داشت. در ادامه چند حقیقت جالب توجه درباره سیاره زمین بر اساس پژوهش های علمی ارائه شده اند.
به گفته پل آسیمو، ژئو‌شیمی‌دان در دانشگاه کال‌تک، اگرچه عدم قطعیت وجود دارد، اما دمای مرکز سیاره زمین به اندازه دمای سطح خورشید (5,800 کلوین) است. این تقریبا برابر با 10,000 درجه فارنهایت (5,538 درجه سلسیوس) است.
بنابر پژوهشی که در سال 2011 انجام شد، سیاره زمین به طور کلی 40 تراوات گرما تولید می کند که نیمی از آن از واپاشی رادیواکتیو در هسته آن ناشی می شود. دانشمندان ذراتی به نام ضدنوترینوها که از هسته زمین بیرون می آیند را اندازه گیری کرده و دریافتند که نیمی از گرمای زمین به واسطه واپاشی رادیواکتیو عناصری خاص تولید می شود.
به گفته تام کرافورد، هماهنگ کننده برنامه منابع معدنی در سازمان زمین‌شناسی آمریکا، بیشتر گرمای داخلی که زمین را سیاره ای زنده و پر جنب و جوش نگه می دارد از تجزیه عناصری مانند توریم، اورانیم، و پتاسیم سرچشمه می گیرد.
رسوبات زیرین اقیانوس های سیاره زمین محل زندگی تقریبا 2.9 x 10^29 میکروارگانیسم است که در اعماق 2.5 کیلومتری زیر کف دریا حضور دارند. به گفته ویکتوریا ارفن، ژئوبیولوژیست در دانشگاه کال‌تک، بیشتر این زیست‌کره زیر کف دریا رشد فوق العاده آهسته‌تری نسبت به زندگی روی سطح جهان دارد و تخمین زده می شود که تقسیم سلولی هر 10 تا بیش از 1,000 سال یکبار انجام می شود.
خزه ها روی سطح خاک های بیابانی در سراسر جهان زندگی می کنند. به گفته ساشا رید، بوم‌‌شناس پژوهشی در سازمان زمین‌شناسی آمریکا، نکته ای جالب توجه درباره خزه این است که با کمک ساختارهای ویژه ای به نام ریشک که شبیه موهای کوچک هستند و ار برگ های آن خارج می شوند، آب را به طور مستقیم از هوا استخراج می کند. این ترفند برای خزه هایی که در مناطق خشک زندگی می کنند، بسیار مفید است.
به گفته دکتر لوسی جونز، زلزله شناس در دانشگاه کال‌تک، هر فرهنگ دارای نسخه خاصی از "هوای زلزله" برای خود است تا زمان و مکان وقوع یک زلزله را با استدلال عقلی توجیه یا تفسیر کند. اما زلزله ها زیر سطح زمین رخ می دهند و به شکست مداوم لایه های زمین برای رخ دادن آنها نیاز است و این هیچ ارتباطی با آب و هوا ندارد.
به گفته تاپیو اشنایدر، دانشمند آب و هوا از دانشگاه کال‌تک، ما در مسیر افزایش دو فوتی (61 سانتیمتر) سطح آب دریا تا پایان قرن حاضر قرار داریم. پیامدهای چنین افزایشی در سطح آب دریاها می تواند به معنای تهدیدات جدی برای کشورهای جزیره ای کم ارتفاع، زیر آب رفتن سواحل باریک و کم عمق، و از بین رفتن زیست‌بوم های دریایی باشد.
به گفته اشنایدر، اگر تمام قطرات آب موجود در ابرها را به سطح بیاورید، سطح سیاره زمین با یک لایه مایع که ضخامتی به اندازه یک تار موی انسان دارد، پوشیده می شود. اما این مقدار کم آب تفاوت چشمگیری بین روزهای تابستانی ابری خنک و روزهای بی ابر گرم ایجاد می کند. و این برای آب و هوا بسیار مهم است. به طور متوسط، ابرها سیاره زمین را به میزان 13 درجه فارنهایت نسبت به آنچه دمای جهانی بدون ابرها خواهد بود، خنک می کنند.
به گفته جرامایا استریکر، پژوهشگر ارشد در دانشگاه پرینستون، سن سیاره زمین 4.5 میلیارد سال تخمین زده می شود. سن انسان خردمند حدود 450 هزار سال است که یک ده هزارم سن سیاره زمین است. همچنین، باید اشاره داشت که ما در یک صد هزارم سن سیاره زمین در سراسر جهان گسترش یافته ایم.
برخلاف سیارات دیگر، هیچ اطلاعات تاریخی واقعی در مورد شخص یا گروهی که سیاره ما را زمین (Earth) نام نهاده است، وجود ندارد. اصطلاح زمین (Earth) از انگلیسی قدیم و زبان آلمانی علیا آمده است و تنها سیاره ای است که به نام یک خدای یونانی یا رومی نامگذاری نشده است.
به گفته اندی اینگرسول، دانشمند سیاره ای در دانشگاه کال‌تک، سیاره زمین یک پیشرانه حرارتی غول پیکر است. گرمای خورشید در جایی که گرم است (عرض های جغرافیایی پایین و سطح) جذب می شود و در جایی که سرد است (عرض های جغرافیایی بالاتر و اتمسفر) به شکل فروسرخ تابیده می شود. کار این پیشرانه حرارتی وارد انرژی جنبشی بادها و توفان ها می شود.
به گفته اینگرسول، سیاره زمین یک پیشرانه حرارتی بسیار کارآمد نیست. اختلاف دما بین بخش های گرم و سرد چند ده کلوین است، از این رو، کارایی کارنو از نظر تئوری حدود 10 درصد است. اما بیشتر آن به واسطه این که بخش های گرم‌تر گرمای خود را به بخش های سردتر تابانده و آنتروپی ایجاد می شود، هدر می رود. پیشرانه حرارتی در تولید انرژی جنبشی کارایی یک درصدی دارد، اما زمانی که باد پراکنده می شود، آنتروپی بیشتری ایجاد می کند.
به گفته جنیفر جکسون، زلزله شناس در دانشگاه کال‌تک، مرز بین پوسته و هسته زمین تقریبا 3 هزار کیلومتر است که کمتر از طول 3,940 کیلومتری جاده 66 در آمریکا است.
به گفته دکتر لوسی جونز، ما زلزله ای بزرگ‌تر از 9.5 ریشتر را شاهد نبوده ایم. از نظر تئوری، غیر ممکن است زلزله ای به بزرگی 13 ریشتر را تجربه کنیم زیرا به گسلی بزرگ‌تر از سیاره زمین نیاز خواهد بود.
به گفته ژونگ ون ژان، زلزله شناس در دانشگاه کال‌تک، زلزله ها می توانند 400 مایل (644 کیلومتر) زیر سطح زمین رخ داده و به معنای واقعی کلمه در سمت دیگر سیاره زمین احساس شوند. در سال 2013، زلزله ای به بزرگی 8 ریشتر در نزدیکی جزایر کوریل در عمق حدود 400 مایلی زمین رخ داد و مردم در استرالیا این رویداد را حس کردند.
دانشمندان نخستین سوراخ لایه ازون که بالای قطب جنوب قرار دارد را در سال 1985 کشف کردند. پیمان مونترال در سال 1987 نخستین طرحی بود که توسط کشورهای عضو سازمان ملل برای مقابله با این شرایط تصویب شد و بر محدود کردن استفاده از کلروفلوئوروکربن ها که به لایه ازون آسیب می رسانند، متمرکز بود.
به گفته دیان نیومن، زیست‌شناس در دانشگاه کال‌تک، تعداد میکروب های موجود در یک قاشق چایخوری خاک برابر با تعداد انسان های ساکن آفریقا (یک میلیارد نفر) تخمین زده می شود.
سیاره زمین بیشتر شبیه کره ای پهن شده در قطبین است و گرد کامل نیست، اما قطعا مسطح هم نیست.
به گفته اینگرسول، جزر و مدها تفاوت های کوچک بین کشش گرانشی کره ماه و خورشید و نیروهای گریز از مرکز در جهت های مخالف هستند. زمانی که این سه در یک خط قرار می گیرند، جزر و مدها روی سیاره زمین قوی‌تر هستند. زمین نیز در امتداد این خط کشیده می شود.
اقیانوس ها بیشترین پاسخ را به این شرایط می دهند، اما حتی زمین جامد نیز به نیروهای جزر و مدی واکنش نشان می دهد. واکنش شامل حرکت آب در اقیانوس ها و صخره ها در زیرزمین می شود که هر دو انرژی جنبشی را پراکنده می کنند. در نتیجه، سرعت گردش سیاره زمین کمتر شده و روزها در حال طولانی‌تر شدن هستند.
پمپاژ آب های زیرزمینی می تواند موجب فرونشت قابل توجه سطح زمین شود و این شرایط از فضا قابل مشاهده است. پژوهشگران از ایستگاه های ماهواره ای و جی‌پی‌اس برای ردیابی میزان فرونشست زمین استفاده می کنند.
سیاره زمین مملو از ویروس است. تخمین زده می شود 10 نانیلیون ویروس منفرد روی این سیاره وجود دارند. به گفته کاترین جی. وو، این به اندازه ای است که هر ویروس را می توان 100 میلیون بار برای هر ستاره در گیتی اختصاص داد.
ترجمه: محمدمهدی حیدرپور
بیشتر بخوانید:
*7 نظریه منشأ آغاز حیات روی سیاره زمین
*دنیاهایی که به بزرگی زمین طعنه می زنند!
*این زمین خوب؛ دلایلی ترسناک که فضا برای زندگی مناسب نیست! (+عکس)