آن چه مشخص است این که کرونا به هیچ وجه به سمت یک ویروس ساده سرماخوردگی پیش نمی‌رود و با وحشی‌شدن بیشتر احتمالا تا پنج سال دیگر درگیر کرونا خواهیم بود.»
گزیده گفت‌وگوی خبرنگار روزنامه همشهری با مهدی ویسی، مسئول اجرایی ستاد بحران کرونا در شمال و مرکز لندن، را درباره آینده واکسیناسیون در دنیا و ایران می‌خوانید:
- درست است که تشخیص آنتی‌بادی ناشی از تزریق در برندهای مختلف واکسن متفاوت است اما انجام این قبیل آزمایش‌ها هم دقیقا مصداق دورریختن پول است و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
- در سایت‌های مختلف خواندم که فایزر به صورت قاچاق در ایران تزریق می‌شود و حتی آزمایشگاه‌هایی معرفی شده که آنتی‌بادی ناشی از تزریق این واکسن را می‌سنجد. این مسئله را به قطعیت درباره واکسن‌های فایزر می‌گویم که امکان انجام چنین آزمایشی با کیت‌های موجود در این آزمایشگاه‌ها وجود ندارد.
- در کشور بحرین برای نخستین بار چهار واکسن به‌صورت جامع مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته‌اند و این مطالعه نشان داد اثربخشی سینوفارم برای افراد بالای ۵۰ سال کمتر از اسپوتنیک است. بر اساس این مطالعات، آسترازنیکا و فایزر جزو واکسن‌های خوب برای سالمندان معرفی شدند. به همین دلیل معتقدم که در ایران باید تغییراتی در نوع واکسن‌ها در تزریق دوز بوستر یا یادآور برای گروه‌های سنی صورت بگیرد.
- جامعه آسیب‌پذیر کنونی ما کودکان‌اند و این مسئله بسیار مهم است که افراد واکسینه‌شده اطراف گروه سنی پایین‌تر دیگر ماسک نمی‌زنند و کودکان را بیشتر در معرض عفونت قرار می‌دهند.
- با تغییراتی که در گونه جهش‌یافته دلتا شاهد هستیم دیگر نمی‌توانیم سنین پایین‌تر و نداشتن بیماری زمینه‌ای را عاملی برای درگیرنشدن با این بیماری بدانیم.
- آمریکایی‌ها هنوز نتوانسته‌اند ۵۰ درصد جمعیت کشورشان را متقاعد به تزریق واکسن کنند و عملا شکست واکسیناسیون در آن جامعه رقم خواهد خورد. اگر قرار است در هر کشوری قرنطینه به حداقل برسد، باید ۷۰ درصد جامعه واکسینه شده باشند اما بی‌میلی مردم این کشور به تزریق واکسن به دلیل اطلاعات اشتباه، منجر شده تا جامعه نسبت به تزریق واکسن تمایل چندانی نداشته باشد؛ به همین دلیل هم‌اکنون، موارد ابتلا در این کشور افزایش یافته است.
- تصور این که واکسن کف خیابان در دسترس مردم باشد به هیچ وجه درست نیست و در کنار آن باید فرهنگ واکسیناسیون هم وجود داشته باشد.
- همسو با تامین واکسن، باید ذهن مردم را برای استقبال از واکسن‌ها آماده کرد اما این طور به نظر می‌رسد که یک سیستم جامع اطلاع‌رسانی درباره این واکسن‌ها وجود ندارد و مردم مدام در پی کسب اطلاعات درباره انواع واکسن‌ها هستند.
- در زمینه اثربخشی واکسن‌ها، مطالعه‌ای در بحرین انجام شد که نشان داد واکسن اسپوتنیک‌وی برابر یا حتی بالاتر از فایزر در پیشگیری از ابتلا و کاهش آمار بستری و مرگ‌ها تأثیر داشته است؛ اتفاقی که در کارآزمایی‌های بالینی واکسن‌ها با جمعیت چند هزار نفره دیده نمی‌شود اما در سطح جامعه ارزیابی تأثیر این واکسن‌ها در جمعیت چند میلیونی بسیار مورد توجه و ارزشمند است.
- روند پایین ابتلا در انگلستان اصلا به دلیل اعمال قرنطینه نبود؛ چرا که آنجا هم مانند ایران قرنطینه سختگیرانه نبود، آنها با واکسیناسیون توانستند میزان مرگ و ابتلا را کم کنند. در یک‌ماه‌ونیم اول ۱۵میلیون دوز واکسن تزریق شد و تأثیر آن هم در آمارها واضح بود.
- شاید یکی از کامل‌ترین مطالعات مربوط به کشور بحرین است که چهار واکسن آسترازنیکا، فایزر، سینوفارم و اسپوتنیک‌وی را در جمعیت بیش از یک‌میلیون نفر مورد بررسی قرار داده که هر دو دوز واکسن را دریافت کرده بودند. نتیجه این بود که هر چهار واکسن، در جلوگیری از بیماری مؤثر بودند و تنها نقصان مورد مشاهده تأثیربخشی سینوفارم در قشر بالای ۵۰ سال بود که میزان مرگ‌ومیر بیشتری نسبت به دیگر واکسن‌ها داشتند و در پایان هم به دولت بحرین تزریق دوز بوستر و یادآور برای کسانی که سینوفارم را دریافت کرده بودند، توصیه شد؛ مطالعه‌ای که به اعتقاد من می‌توان به نتایج آن استناد کرد.
- به طور کلی، تمرکز بر نوع یک واکسن در دنیا تأیید شده نیست. هر واکسنی که بالای ۶۰ درصد کارایی داشته باشد حتی در مقابل گونه دلتا مؤثر است.
- حتی در انگلستان که بیش از ۷۸ درصد از جامعه واکسینه شده‌اند هنوز تأییدیه کامل به دوز سوم یا بوستر را نداده‌ایم. هم‌اکنون تنها افراد بالای ۵۰ سال با بیماری خاص دوز سوم را دریافت می‌کنند. این مسئله هیچ ربطی به کمبود واکسن یا تکمیل‌نشدن چرخه واکسیناسیون ندارد بلکه دلیل آن این است که مطالعات در این باره هنوز تکمیل نشده است.
- آن چه مشخص است این که کرونا به هیچ وجه به سمت یک ویروس ساده سرماخوردگی پیش نمی‌رود و با وحشی‌شدن بیشتر احتمالا تا پنج سال دیگر درگیر کرونا خواهیم بود.