نیروهای بینالملل در حالی کابل را ترک کردند که دهها هزار افغان به دلیل همکاری با خارجیها از سوی طالبان تهدید میشوند و در معرض خطر قرار دارند. بسیاری از آنها به دلیل همکاری با نیروهای بینالملل و بسیاری دیگر به دلیل حضور در نیروهای امنیتی و نظامی دولت سابق افغانستان تحت تعقیب طالبان قرار دارند و یا از حفظ جان خود نگرانند.
به گزارش عصر ایران، اینک بسیاری از افغانها برای خروج از مرزهای زمینی از کشور در تکاپو هستند و بسیاری که زودتر جنبیدهاند، در نواحی مرزی منتظر اجازه کشورهای همسایه برای ورود به خاک آنها هستند.
رویترز در گزارشی به تلاش و تکاپوی بسیاری از افغانها در خروج زمینی از کشورشان پرداخته و مسائل و مشکلات آنها میگوید.
در حالیکه آخرین سربازان آمریکایی خود را برای خروج هوایی از افغانستان آماده میکردند، "حسین" دارنده پاسپورت (گذرنامه) آمریکایی و یکی از همکاران سابق ارتش آمریکا در افغانستان چند روز متوالی و پس از گذر از ایستهای بازرسی طالبان به سمت دروازههای فرودگاه کابل رفت اما موفق به خروج از کشورش نشد.
او امید داشت تا بتواند به همراه 6 دخترش از طریق پروازی امن از این افغانستان خارج شود.
این مرد افغان روزها با سفارت آمریکا تماس گرفت و به آنها ایمیل زد.
پس از مدتی یک سرباز آمریکایی با او تماس گرفت و به او گفت که تنها شانس خروج او این است که به تنهایی و بدون دخترانش افغانستان را ترک کند، زیرا دختران او شهروند آمریکا نیستند. همسر حسین در تیر ماه گذشته بر اثر ابتلا به کرونا جان باخت و خروج او به معنای رها کردن فرزندانش محسوب میشد.
دو شب پیش خانواده حسین در میان ازدحام بخش بیرونی فرودگاه کابل ایستادند و به صدای صعود آخرین هواپیمای C-17 ارتش آمریکا گوش دادند که با برخاستن از فرودگاه به مداخله نظامی دو دههای خود در افغانستان پایان داد.
"حسین" روز سه شنبه و از طریق یک مترجم به رویترز گفت که او و شمار نامشخصی از افغانها سفر زمینی خطرناکی را برای خروج از افغانستان در پیش دارند.
این مرد افغان که به دلیل مسائل امنیتی از گفتن نام خانوادگی اش خودداری کرد، در این باره گفت: "من از دوستان و نزدیکان شنیدهام که هزاران نفر در مرزهای افغانستان و پاکستان جمع شده و برای ورود به پاکستان تلاش میکنند".
این مرد با ابراز نگرانی از اینکه چگونه میتواند از دخترانش در این مسیر و در جاده محافظت کند، گفت: "اصلا نمی دانم چه کنم، آیا باید به تاجیکستان بروم؟"
پس از رفتن سربازان آمریکایی، تمام شدن پروازهای تخلیه و پایان درگیری های تجاری در فرودگاه کابل تلاش شخصی و تمرکز افغانها برای عبور ایمن از مرزهای محصور در خشکی افزایش یافته است. در این میان شمار افغانهایی که شامل تضمینهای امنیتی طالبان نشدهاند بیشتر است و هزاران نفر میرسد.
از طرفی مذاکرات بین طالبان، قطر و ترکیه در مورد نحوه اداره فرودگاه و نهایی شدن این موضوع چند روز یا چند هفته زمان میبرد.
اتباع افغانستان در گذرگاه مرزی "دوقارون" (دوغارون) در نزدیکی مرز افغانستان و استان خراسان رضوی ایران/ عکس: WANA (West Asia News Agency) via REUTERS ATTENTION
افرادی که در عملیات تخلیه فردی به افغانهای متقاضی خروج از افغانستان کمک میکنند، میگویند که اکثر متقاضیان به سمت پاکستان در جنوب و شرق میروند. آنها میگویند بسیاری از مقاضیان خروج نیز به سمت مرزهای افغانستان با کشورهای آسیای میانه در حرکتند.
افرادی که اینک به خروج افغانیان کمک میکنند به دلایل امنیتی تمایلی به افشای نام خود ندارند.
این سفرها روی صدها کیلومتر جاده ناهموار از طریق تعدادی خودروی شخصی، اتوبوس، مینیبوس و با گذر از میان صدها ایست بازرسی طالبان صورت میگیرد. بیشتر متقاضیان خروج از افغانستان افسران سابق نظامی، مقامات امنیتی و دولتی هستند که اینک در خطر بیشتری قرار دارند.
افرادی مانند حسین که دارای گذرنامه خارجی یا ویزا هستند و یا افرادی که خوب رشوه می دهند، تا کنون در حرکت به سمت مرزهای کشورشان موفقتر بودهاند.
یک مقام سابق آمریکا که اینک عضو یک شبکه غیررسمی برای کمک افغانهاست است و در طول بحران فرودگاه بینالمللی "حامد کرزی" کابل به شهروندان آمریکایی، دارندگان "گرین کارت" و افغانهای در معرض خطر کمک میکرد، گفت: "در حال حاضر دیوارهای آجری دور کشور کشیده شده است".
به گفته آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد، بیش از نیم میلیون افغان تا پایان سال جاری وطن و خانه خود را ترک می کنند.
از یک روز قبل از تصرف کابل توسط طالبان بیش از 122 هزار نفر از پایتخت افغانستان خارج شدند. 6 هزار نفر از آنها آمریکایی بودند.
"آنتونی بلینکن" وزیر امور خارجه آمریکا روز دوشنبه وعده داد که "تلاش بی وقفه" را برای کمک به 200 آمریکایی باقی مانده در افغانستان و افغانهای در معرض خطر ادامه خواهد داد.
وی افزود: کمک به مردمی که به صورت زمینی سفر می کنند دشوار است. او گفت:" این مرحله با عملیات خروج که اخیرا پایان یافته، کاملا متفاوت است".
دهها هزار افغان که برای دولت آمریکا کار میکردند برای "ویزای ویژه مهاجرت" درخواست دادهاند و بسیاری از افغانهای در معرض خطر هنوز در افغانستان هستند.
وزارت امور خارجه آمریکا روز یکشنبه فهرست حدود 100 کشور که متعهد به خروج افغانهای در معرض خطر از افغانستان هستند را منتشر کرد. با این حال نام هیچ یک از همسایگان افغانستان در این فهرست دیده نمیشود.
تاجیکستان متعهد شده 100 هزار مهاجر افغان را بپذیرد. اما ازبکستان متعهد شده که اجازه عبور از خاکش را به آمریکاییها و افغانها بدهد. اما هنوز مشخص نیست که این دو کشور هنوز به چه تعداد از افغانها یا متقاضیان خروج از افغانستان اجازه ورود به خاک خود را خواهند داد.
یک منبع دیپلماتیک که تمایلی به اعلام نامش نداشت، گفت: پاکستان -که محل زندگی بیش از 1.4 میلیون پناهنده افغان است- بیش از 2 هزار افغانی تحت استخدام خارجیان، موسسات بینالملل و گروههای غیر دولتی که با ویزای ترانزیت یک ماهه مشغول به کار بودهاند، پذیرفته است.
افغان ها پس از عبور از گذرگاه مرزی "دوستی" بین افغانستان و پاکستان در شهر "چمن" پاکستان / عکس آرشیوی رویترز
یک نیروی قدیمی ارتش آمریکا که به خروج افغانهای در معرض خطر کمک میکند، در این باره گفت: "خروج از مرزهای زمینی تنها راه ممکن کنونی است".
این مقام سابق آمریکا گفت: طالبان پس از پایان عملیات تخلیه در فرودگاه کابل در جادههای اصلی منتهی به شمال و در راه مرزهای ازبکستان و تاجیکستان، ایستهای بازرسی بیشتر ایجاد کرده است. از طرفی نیروهای طالبان سفر زنان بدون همراهی خویشاند مرد را ممنوع کردهاند.
برخی از گروههای خصوصی که به فرار افغانها کمک میکنند به مردم توصیه کردهاند که برای فرار و رسیدن به مرزها اقدام نکنند مگر اینکه از تعیب و پیگرد طالبان و در خطر بودن جان خود مطمئن باشند.
این مقام سابق آمریکایی گفت: اگر خطر مرگ یا بازداشت برای شما وجود دارد برای خروج اقدام کنید.
وی افزود: البته میدانم نمیتوان به مردم هراسان از آینده این حرفها را زد.