عصر ایران؛ مهرداد خدیر- بخشی از سخنان آقای ابراهیم رییسی در مجلس شورای اسلامی و حین معرفی وزیر جدید کشور به شکل گسترده ای در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی دست به دست می شود تا نشان دهد یک اصطلاح را به اشتباه تلفظ کرده حال آن که « تدبیر‌المُدُن» درست است نه این که تدبیر «مدَوّن» را به اشتباه «مُدُن» گفته باشد.
آقای رییسی گفته بود: «آقای وحیدی الان رئیس دانشگاه هستند، وزارتخانه‌های مختلفی را مدیریت داشتند و چهره‌ای هستند که علاوه بر دانش، حقیقتا، یک چهره راهبردی است. کسی که برای وزارت کشور مطرح می‌شود به عنوان کسی که می‌خواهد کشور را «تدبیر‌المُدُن» کند، مسألۀ تدبیر المدن بسیار اهمیت دارد.» توضیحی احتمالا با این هدف که توجه ها را از چهره وسابقۀ نظامی آقای وحیدی به بخش های آکادمیک معطوف کنند اما توجه ها به جانب دیگری رفت و این تصور درگرفت که مدون بوده و مُدُن تلفظ شده است!
مُدُن جمع مدینه به معنی شهر و نماد تمدن است (مثل طُرُق یا رُسُل یا کتُب که جمع مکسر طریق و رسول و کتاب و البته جملگی غیر پارسی و عربی اند) و تدبیر هم یعنی سیاست. البته سیاست به معنی امروزی یا همان «پالسی» چون در گذشته سیاست به معنی تنبیه هم به کار می‌رفت.
به این بهانه می توان به آقای رییسی هم یادآور شد اکنون و در سال 1400 مخاطب سخنان ایشان در مقام رییس جمهوری بسیار گسترده‌تر از 40 سال گذشته است که در مناصب مختلف قضایی با کادر قضایی و غالبا روحانیون صحبت می‌کردند و بازنشر نمی شد ضمن این که نیازی به استفاده از اصطلاحات ناآشنا هم نیست و اگر هم استفاده می شود بهتر است توضیح بدهند منظور چیست و از واژگان پارسی فراوانی می توان بهره برد.
دربارۀ این اصطلاح هم این اشاره خالی از لطف نیست که در متون کهن فلسفه یونانی و اسلامی حکمت را به دو بخش تقسیم می کردند: حکمت نظری و حکمت عملی. حکمت نظری شامل سه حکمت ریاضی، طبیعی و الهی بود. حکمت عملی هم شامل تهذیب اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن. تدبیر مُدُن یعنی سیاست مُدُن.
به زبان امروز اما اگر بخواهیم سخن بگوییم چهار خواست اصلی مردم «امنیت، آزادی، عدالت و رفاه» است که گاه یکی بر دیگری ترجیح داده شده و در 100 سال اخیر همه با هم جمع نشده است! از منظر دستگاه های حکومتی نیز هر وزارتخانه با یکی یا چند فقره از این چهار خواست/آرمان/ مطالبه سر و کار دارد.
بر این اساس کاش دربارۀ وزیر کشور گفته می‌شد مانند دوران وزارت دفاع تنها با امنیت سر و کار ندارد و دغدغۀ آزادی و عدالت را هم دارد یا باید بیفزاید. امیدوارم تدبیر‌المدن وزیر جدید همین باشد.
نکتۀ سیاسی پایانی هم این‌که: مدن یا مدون مهم نیست. مهم چهار ضلعی امنیت، آزادی، عدالت و رفاه است که هر گاه یکی را خواسته‌ای، این تصور درگرفته که دیگری نمی‌تواند باشد یا با دیگری قابل جمع نیست. به کشورها و حکومت‌ها و جوامع نگاه کنید. به سادگی می‌توانید دریابید شادترین و خوش‌بخت‌ترین، آنان‌اند که هر چهار را دارند و گرفتار‌ترین، آنها که یکی یا دو فقره را فدای دیگری کرده‌اند.
تدبیر المدن ؟ الف لام؟
با مردم صحبت کردن بود یا رمان نویسی؟
پس کجا وبرای که فارسی شکر است؟
هر دو . هم مدن و هم مدائن.