صفحه نخست

عصرايران دو

فیلم

ورزشی

بین الملل

فرهنگ و هنر

علم و دانش

گوناگون

صفحات داخلی

کد خبر ۷۹۸۷۹۷
تعداد نظرات: ۸ نظر
تاریخ انتشار: ۰۰:۳۲ - ۲۸ مرداد ۱۴۰۰ - 19 August 2021
معرفی مجله به بهانۀ سالگرد کودتای 28 مرداد

«آنگاه»؛ سردارِ پیرِ شهرِ طلای سیاه کو؟

به سبب تفارن 28 مرداد امسال با عاشورای حسینی و کشتار کرونا و تحولات افغانستان به جای پرداختن به ابعاد کودتا به معرفی مجلۀ نفیسی پرداخته‌ایم که به نفت پرداخته با تصویر دکتر مصدق روی جلد

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- در شصت و‌هشتمین سالگرد کودتای سیاه 28 مرداد 1332 نه برآنم مثل سال‌های پیش به تفصیل دربارۀ این نقطۀ عطف تاریخ معاصر ایران بنویسم چون چند مطلب تحلیلی و تاریخی تفصیلی قبلی قابل مراجعه و در دست‌رس است و نه می‌توان اشارتی نکرد و گذشت.

 اما جدای امکان مراجعه چند سبب دیگر هم دارد:

  نخست این که در سال‌های گذشته به جنبه‌های مختلف کودتا پرداخته و به قدر بضاعت خود سهمی ادا کرده و خصوصا به این پرسش پاسخ داده شد که «کودتا بود یا نبود» و دربارۀ کودتا بودن آن دلایلی آمد چرا که در سال‌های اخیر عده‌ای تلاش می‌کنند فرمان عزل از جانب شاه را عادی و نپذیرفتن مصدق را غیر معمول جلوه دهند و از سیاهی و زشتی کودتا بکاهند وبرخی مثل آقازادۀ آقای کاشانی از لفظ کودتا پرهیز می کنند در حالی که اسدالله علم هم در خاطرات خود تعبیر کودتا را برای 28 مرداد به کار برده است.

  دلیل دوم این که امسال 28 مرداد هم با عاشورای حسینی مقارن شده، هم با کشتار کرونا و روزانه 500 قربانی و هم تحولات برق‌آسا و بُهت‌آور افغانستان و به قدرت رسیدن دوبارۀ طالبان.

  البته می‌توان حدس زد که در تلویزیون شاهد حضور کارشناسانی باشیم که بخواهند این دو را با هم پیوند بزنند البته اگر قرار باشد صدا وسیما موضع شفاف تری بگیرد و از وضع فعلی به درآید که فعلا در این حد است: طالبان، عوض شده و این طالبان، آن طالبان نیست.

  در این صورت مثلا بگویند مصدق به آمریکا اعتماد و سقوط کرد و اشرف غنی و افغان‌ها نیز چوب همین اعتماد را خوردند. هر چند که چنین تحلیلی از جایگاه مصدق نمی‌کاهد و به اشرف غنی پناه برده به امارات عربی متحده و سکنا گزیده در ابوظبی اعتبار کاذب می‌دهد اگرچه روشن است که قیاس مع الفارق است.

  چون در واقع مصدق به آمریکا اعتماد نکرد بلکه می‌خواست در جدال با انگلستان از همۀ اهرم‌ها استفاده کند و اتکای اصلی او همچنان به مردم بود چنان که بارها در انتخابات مجلس شورای ملی مردم به او رأی دادند و اوج حمایت مردمی از او را در قیام ملی 30 تیر 1331 دیدیم. اشرف غنی اما از جمعیت 35 میلیونی افغانستان با 930 هزار رأی خود را نمایندۀ کل افغانستان تصور یا توصیف می‌کرد و ارتش 300 هزار نفری از پس 80 هزار جنگجوی طالب برنیامد.

  باری، اگر قرار نیست در گیرودار کرونا و حیرت طالبان به تاریخ نقبی بزنیم برای 28 مرداد 1400 چه داریم؟

   به این بهانه می خواهم فصل‌نامۀ نفیس «آنگاه» به سردبیری «آرش تنهایی» با تصویر مصدق روی جلد آن را معرفی کنم که اگر چه به مناسبت 70 سالگی ملی شدن نفت ایران منتشر شده و تاریخ بهار 1400 بر پیشانی دارد اما در تابستان و روز 28 مرداد هم یادکردنی و هنوز تازه است. هم به خاطر مناسبت آن و تصویر روی جلد و هم این که شمارۀ تازه هنوزدرنیامده است.



  «آنگاه» به جنبه های محتلف «نفت» پرداخته ولی چون نه در 29 اسفند که در 28 مرداد معرفی می‌کنیم از قسمت‌های متعدد و متنوع دیگر می‌گذریم و در بخشی که مربوط به کودتاست (نفت، کودتا و تأثیر آن بر شعر شاعران) اندکی درنگ می کنیم:

  «کودتای 28 مرداد 1332 تأثیر خاصی بر شعر شاعران آن دوران به ویژه نیما و پیروانش داشت... یکی از این اشعار که رویداد خاصی را تداعی می کند اثر نیما یوشیج است: دل فولادم.

   این اثر یادآور بخشی از دفاعیات دکتر مصدق در جریان دادگاه اوست که با انگشت اشاره کرد به سمت قلبش و اتهامات را به تیرهایی تشبیه کرد که قلبش را هدف قرار دادند و خودش را فولادقلب خواند:

  منم از هر که در این ساعت، غارت زده‌تر
  همه چیز از کف من رفته به در
  در دل فولادم با من نیست
  دل فولادم مانده در راه

  یا به این شعر نصرت رحمانی 5 ماه پس از کودتا:


   ای قصرهای مات
   کجا شد حماسه‌ها؟
   سردارِ پیرِ شهرِ طلای سیاه کو؟
   شب، دست و پا زد و افتاد و جان سپرد
   در کوچه ها منادی هوار زد سردار زنده است!


   «آنگاه» همچنین گفت و گوی متفاوتی دارد با بیژن نامدار زنگنه که تا چند روز دیگر از او با عنوان وزیر سابق نفت یاد خواهد شد و جز او سراغ خیلی‌های دیگر هم رفته است.

   مجله‌ای که با همتی مثال‌زدنی و ذوقی ستودنی می‌خواهد ثابت کند نشریات کاغذی که با تأنی و مطالب اختصاصی منتشر می‌شوند و به فرم بها می‌دهند در هجوم انبوهی ازاطلاعات در فضای مجازی و رسانه‌های الکترونیک بخت ماندن دارند و می‌توانند پس از مطالعه در وقت انتشار در گوشه‌ای از کتابخانه جا خوش کنند تا بعد از مدت‌ها بازسراغ‌‌شان بروی. مانند همین شمارۀ 14 که به مناسبت هفتاد سالگی صنعت نفت منتشر شده و امروز به بهانۀ سالگرد کودتای 28 مرداد 1332 و برانداختن دولت ملی دکتر محمد مصدق معرفی شد.

ارسال به تلگرام
انتشار یافته: ۸
در انتظار بررسی: ۴
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
۲۱:۰۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
شاه کودتا کرد که شاه شه؟! کودتا از پایین به راس قدرت یا از راس به پایین؟
عصر ایران تلقی شما از شاه اختیارات او پس از کودتاست. کنار زدن مرد اول اجرایی با قدرت نظامی کودتاست و این همان کاری است که در 28 مرداد انجام شد. کما این که در سوم اسفند 1299 دولت را کنار زدند و گفتند کودتا کرده اند. محمد رضاشاه 12 سال 20 تا 32 با محمد رضا شاه 32 تا 57 قابل قیاس نیست. شاه قبل از کودتا اختیارات گسترده نداشت و حتی قرار بود 9 اسفند 1331 از کشور خارج شود.
فالح
۱۴:۳۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
جناب آقای خدیر تبریک عرض می کنم به قلم بسیار موفق و شیوا و پر از استعدادتان
ناشناس
۱۲:۴۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
بسیار عالی
ممنون از معرفی مجله آنگاه
محمد
۱۲:۱۷ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
باسلام من ماه گذشته در شهر نجف اشرف بودم که یکی از دوستان می گفت که مرحوم مصدق ساختمانی را در شهر نجف خریده و اجاره داده است و از آن زمان تاکنون اجاره ماهیانه را به تهران میفرستند و برای ایتام خرج می کنند . در حال حاضر ماهی 23 میلیون تومان به تهران می فرستند و این گوشه های زندگی مرحوم مصدق و کارهای خیرشان تاکنون جائی روایت نشده است اگر خواستید جزئیات این کار خیریه را برایتان ارسال کنم
عصر ایران سلام. بله. لطف می کنید. موضوع جالبی است.
سیده
۱۲:۰۲ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
روحش شاد اجرش با خدا
ناشناس
۰۹:۰۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
آن چیزی هم که تاکنون بحث جدی نشده ، نقش آبت الله کاشانی است . آیا ایشان در بازگشت شاه و شکست مصدق سهیم بوده ؟
عصر ایران سایت تاریخ ایرانی در این باره مطالبی منتشر کرده است.
بهرام
۰۶:۴۶ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
کودتا نبود عزل قانونی مانند آنچه در تونس به وقوع پیوست ملت را فریب ندهید با اینکه دیگر تاریخ مصرف این خزعبلات تمام شده
عصر ایران

اگر کودتا نبود و عزل قانونی بود چرا حکم را شبانه ابلاغ کردند و وقتی نخست وزیر نپذیرفت پادشاه مملکت را ترک کرد و به گواه خاطرات ملکه ثریا با او دربارۀ پایان سلطنت سخن گفت؟ مگر یک عزل ساده نیاز به فرار عزل کننده دارد؟ اگر کودتا نبود چرا یک نظامی را روی کار آوردند؟ اگر رفراندوم انحلال مجلس را قبول داشت به موجب نتیجه آن همه پرسی دولت مصدق تا تشکیل مجلس جدید باقی بود و نباید کنار می رفت و اگر قبول نداشت چرا همان مجلس را احیا نکرد و دوباره انتخابات برگزار شد؟ اگر کودتا نبود چه نیاز به بگیر وببند و تخریب بود؟ اگر کودتا نبود چرا یار گرمابه و گلستان شاه در خاطرات خود از کلمه کودتا استفاده کرده است و اگر کودتا نبود چرا از یاران مصدق برای اداره کشور استفاده نکرد و اگر شاه حق داشت عزل کند چرا در سال 57 شاپور بختیار را به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد که 25 سال علیه کودتای 28 مرداد موضع گرفته بود  و چرا به عکس مصدق چنگ می‌زد؟

ناشناس
۰۱:۰۶ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
زنده باد مصدق

زنده باد وطن پرستان عالم و دانا
تعداد کاراکترهای مجاز:1200