بابک میلانی؛ آهنگساز و مدرس دانشگاه - خداحافظی با آهنگساز و هنرمندی ممتاز، برجسته و ستودنی در آن سوی مرزهای میهن، امری بس نامأنوس، دشوار و قابل تأمّل است.
امّا، به اقرار و با نظری بر تجربیات پیشین میتوان گفت پذیرفتن این مهمّ در بستر تاریخ معاصر هنر و فرهنگ ایران به مثابه مسئلهای اجتناب ناپذیر که دیر زمانیست در تنگنای جریان زندگی آن دسته از اهالی عرصهی هنر که در بطن و درون سرزمین و زادگاه خویش، حرفه و زندگی شخصیشان را تجربه میکنند، با تلخی و افسوس ابدی، همراه بوده است و حال که باز نیز همچون گذشته، و این بار با آهنگساز و استادی گرانمایه در عرصهی هنر موسیقی، پروفسور هرمز فرهت وداعی جاودانه را سر میدهیم.
او به عنوان شخصیتی منحصر به فرد در تاریخ موسیقی ایران، علاوه بر دارا بودن نگاهی عمیقاً حرفهای و تخصصی در عرصهی هنر موسیقی، از بینشی ژرف و پر دغدغه در خصوص جریان تاریخی هنر موسیقی در ایران و نیز نگاهی جستجو گرانه به دیگر عوامل مرتبط و تأثیرگذار در این عرصه، برخوردار بود و همچنین وقار، متانت و شخصیت با ثبات او بود که علیرغم وجود دگرگونی عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی پیش رو، تغییری در روند جریانهای فکری، اجتماعی و علمی او صورت نگرفت و در این مورد با داشتن ثبات قدم، سلامت جسم و روان و عزّت نفس که در وجود او نهادینه بود، تا واپسین دم، از راستای آنچه که در مسیر زندگی شخصی و حرفهای خود، تعیین کرده بود، لحظهای عدول نکرد.
پروفسور هرمز فرهت (۱۳۰۷ تهران - ۱۴۰۰ دابلین) در سن نود سالگی و پس از چهار دهه دوری از ایران، با کمک و تشویق دکتر امیر مهیار تفرشی پور - آهنگساز معاصر و پرکار ایرانی که بنا بر خواست، همکاری و پیشنهادهای مطرح شده، با قبول مسئولیت جمع آوری، تنظیم، چاپ و نشر کلیهی آثار صوتی و مکتوب این استاد گرانقدر، طی زمانی طولانی و زحمات فراوان و اقدامات جدّی و بیوقفه در این فرصت مهمّ و جریان ساز ِتاریخیِ هنری و فرهنگی، تصمیم اوّلین و آخرین سفری چند روزه به ایران را در اردیبهشت ماه سال ۹۷ خورشیدی، عملی کردند که با توجّه به کوتاه مدّت بودن این سفر، فرصتی جهت بزرگداشت این آهنگساز و استاد برجستهی دانشگاه، ایجاد و در خانهی هنرمندان ایران برگزار گردید.
او طی سالیان دراز، با داشتن پشتوانههای علمیِ پربار و با استفاده از امکانات و آموزشهای آکادمیک دوران تحصیل در خارج از کشور، و استفاده از تجربیات اساتید و آهنگسازان برجستهای نظیر داریوس میو (Darius Milhaud ۱۸۹۲-۱۹۷۴) یکی از آهنگسازان پرآوازهی فرانسوی در قرن بیستم - همچنین تلاشها و فعّالیّتهای پیگیرانه در زمینهی کسب موفّقیّتهای نظری و عملی هنر آهنگسازی، موفّق به خلق آثاری ارزشمند و تأثیرگذار و همچنین نوشتن مقالات، کتابها و ترجمههای مهمّ و کم نظیر در موارد مختلف از جمله موسیقی ایرانی، گردید که در نوع خود آثاری در خور تأمل و توجّه میباشند.
پروفسور فرهت پس از پایان دوران تحصیل با تدریس در فضای دانشگاهی در مقام و کرسی استادی در دانشگاههای کوئینز، هاروارد، دابلین، تهران و... ارزشهای آکادمیک خود را به جامعهی هنری ایران و خارج از ایران، معرفی نمود، تا بدین وسیله آنچه را که آموخته بود، با دقّت و مهارت تامّ، در اختیار نسلی دیگر از آهنگسازان معاصر، قرار دهد. او معتقد است آیندهی موسیقی ایران در «کار آهنگسازی» خود را نشان خواهد داد، و نه هیچ چیز دیگر.
نام پروفسور هرمز فرهت در کنار نامهایی، چون پرویز محمود، هوشنگ استوار، مرتضی حنّانه، امانوئل ملک اصلانیان، روبیک گرگوریان، امینالله حسین و محمدتقی مسعودیه، ماندگار و جاودانه خواهد بود.
آنچه در بالا به آن اشاره گردید کلیّتی از زندگی حرفهای پروفسور هرمز فرهت در قالب سطری چند بود که تنها جهت معرّفی و آشنایی کلّی، صورت گرفت و آنچه در پایین به آن پرداخته خواهد شد، اشاراتی کلّی از نمونهای از فعّالیّتهای صورت گرفته در زمینهی تحصیلات، فعّالیّتهای آهنگسازی، فعّالیّتهای آموزشی و اجرایی، تألیفات و ترجمهها میباشد:
تحصیلات آکادمیک:
- کارشناسی در رشتهی آهنگسازی - دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس (UCLA)
- کارشناسی ارشد در رشتهی آهنگسازی - کالج میلز، کالیفرنیا
- دکترا در رشتهی موزیکولوژی - دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس (UCLA)
فعّالیّتهای آموزشی و اجرایی:
- دبیر اجرایی موسیقی جشن هنر شیراز
- نائب رئیس دانشگاه فارابی
- مدیریت دانشکدهی موسیقی دانشگاه تهران
- استاد دانشگاه تهران
- دانشیار و استادیار دانشگاه کالیفرنیا
- استاد دانشگاه کوئینز - ایرلند
- استاد دانشگاه دابلین - ایرلند
- رئیس دپارتمان موسیقی دانشگاه دابلین - ایرلند
- استاد دانشگاه هاروارد
تألیفها و ترجمهها:
- مفهوم دستگاه در موسیقی ایرانی (تألیف)
- کنترپوان - کنت کنان (ترجمه)
- مقالههای مختلف (تألیف - ترجمه)
آثار موسیقی:
آثار متعدّد و متنوّع در قالب موسیقی فیلم، موسیقی برای یک یا چند ساز و موسیقی مجلسی ارکسترال با گرایش در فضای پست رمانتیک.