عصرایران؛ صدرالدین علیپور* - همیشه در جلسات می‌گویم اگر امکان بازدید مردم از مراکز دفع زباله وجود داشت حتماً میزان
تولید زباله در کشور به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کرد اما به دلیل اینکه این سایت‌ها بسیار بد بو، از نظر بهداشتی نامناسب و گاهی خطرناک هستند امکان چنین کاری نیست و اگر هم بود بعید است کسی از آن استقبال می‌کرد. اما با همه این گرفتاری‌ها تعداد زیادی از همکاران ما بدون هیچ روز تعطیلی در آنجا مشغول کار هستند. انتخاب دیگری نداریم، باید فشرده کار کرد تا هزاران تن زباله را دفع، دفن، تفکیک یا بازیافت کرد.
یکی از مشکلات بزرگ
زباله‌های تَر هست. باقی مانده انواع خوراکی مثل نان، برنج، پوست میوه، تفاله چای، اضافات گوشت، لبنیات و ... را زباله تر می‌گویند که معمولاً فوری باعث ایجاد بوی بد می‌کنند و همه می‌خواهند خیلی زود از شرش راحت شوند. ماندن این زباله‌ها باعث ایجاد شیرابه می‌شود. همان چیزی که گاهی بعضی با بی‌مبالاتی ردش را در آسانسور می‌گذارند و همه را کلافه می‌کند.
زباله‌های تر معمولاً بدبار و سنگین هستند و در صورت دفن در زمین، خیلی زود شیرابه‌شان به خورد زمین می‌رود و به آب‌های زیرمینی نفوذ می‌کند. بنا به نظر کارشناسان در هر میلی‌گرم شیرابه زباله‌ها بیش از ۱۰۰ میلیون باکتری مضر موجود است که عامل انتقال بیش از ۱۱۸ نوع بیماری حاد است که سلامت انسان و محیط زیست را به شدت تهدید می‌کند. حتی عنوان شده که فقط یک لیوان شیرابه قادر است یک درخت تناور را بطور کامل از ریشه بخشکاند.
در چند سال اخیر در تهران تلاش کردیم که از این زباله‌ها
کود تولید کنیم. کار موفقی بود و عملاً خرید کود برای تقویت فضای سبز تهران را منتفی کرد و حتی مقادیری برای فروش هم کنار گذاشته شد اما به دلیل سبک زندگی ایرانی میزان تولید زباله تر بسیار زیاد است و لازم است از سرچشمه جلوی آن را گرفت.
خیلی وقت‌ها شهروندانی از ما می‌پرسند که دوست دارند به محیط‌زیست کمک کنند اما نمی‌دانند چطور باید این کار را انجام بدهند. یکی از کارها خشک کردن زباله تر است.
بعضی از شهروندان هنگام کار در آشپزخانه ساده‌ترین راه را انتخاب می‌کنند. در سطل زباله را باز کرده و زباله‌های تر را تویش می‌ریزند و در کیسه زباله را می‌بندند و بعد آن را در سطل‌های سرکوچه و خیابان رها می‌کنند. اما می‌توان در این روزهای گرم قدم بزرگتری برداشت. به ویژه در مناطقی که تراکم آپارتمانی وجود ندارد و تراس‌ها به هم چسبیده نیست.
کافیست پسماند مواد غذایی را در روزهای گرم و آفتابی توی یک سینی یا سبد بریزید، پهن کنید و در تراس قرار دهید. چند ساعت بعد آب آنها تبخیر می‌شود، گنشجک و کبوترها سهم‌شان را از آن برمی‌دارند و چنان خشک می‌شود که حجم و وزنش به شدت کم خواهد شد.
البته باید دقت کرد که با بعضی از مواد غذایی بد بو مانند باقیمانده ماهی یا مرغی که در خانه تمیز کرده‌اید این کار را نکرد چون باعث آزار همسایه‌ها می‌شود. اما پسماند برنج، سبزی، تقاله چای، سالاد، میوه، پوست سیب‌زمینی و ... برای این کار مناسب است. برخی از همین پسماندها کود درست می‌کنند و گیاهان آپارتمانی‌شان را تقویت می‌کنند.
همین یک قدم ممکن است کوچک به نظر برسد اما روزانه چندصد مترمکعب شیرابه را کاهش می‌دهد و بار بزرگی را از روی سیستم جمع‌آوری، دفع و دفن زباله برمی‌دارد و به محیط‌زیست کمک می‌کند.
* مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران