اکوی قلب یا اکوکاردیوگرام، آزمایشی است که در طی آن از امواج صوتی برای تولید تصاویر زنده از قلب شما استفاده می شود. این آزمایش می تواند به پزشک اجازه دهد تا عملکرد کلی قلب و دریچه های آن را بررسی کند و بیماری های قلب را شناسایی کند.
تصاویر حاصل اکوی قلب می تواند به پزشک کمک کند تا موارد زیر را تشخیص دهد:
• لخته شدن خون در بطن ها
• مشکلات آئورت (شریان اصلی قلب)
• مایعات موجود در کیسه اطراف قلب
• مشکلات عملکرد دریچه های قلب
• مشکلات عملکرد پمپاژ
• فشار قلب
اکوی قلب برای تعیین سلامت عضله قلب پس از حمله های قلبی کاملا ضروری و کلیدی است. همچنین از این آزمایش می توان برای شناسایی نقایص قلبی در نوزادان تازه متولد شده استفاده کرد.
آزمایش اکوی قلب کاملا غیر تهاجمی و بدون درد است اما در مواردی می تواند ایجاد خطر کند. در ادامه اکوی قلب را به طور کامل بررسی می کنیم و سپس خطرات آن را برای شما قرار می دهیم.
به دلایل مختلفی ممکن است که پزشک برای شما اکوی قلب را تجویز کند. به طور مثال اگر پزشک در هنگام گوش دادن به صدای قلب، صدایی ناهنجار شنیده باشد و یا ضربان قلب نامنظمی را شنیده باشد، اکوی قلب را تجویز می کند.
همچنین اگر پزشک در شما علائمی مانند درد قفسه سینه و یا تنگی نفس را مشاهده کند نیز، از این آزمایش برای تشخیص علت استفاده می کند.
انواع مختلفی از این آزمایش وجود دارد که شامل موارد زیر است:
• اکوکاردیوگرافی ترنستوراسیک
• اکوکاردیوگرافی جنین
• اکوکاردیوگرافی سه بعدی
• اکوکاردیوگرافی استرس
• اکوکاردیوگرافی از راه مری
در ادامه هر کدام از آن ها را به طور جداگانه و کامل معرفی می کنیم.
این نوع از اکوی قلب که شایع ترین نوع آن هم هست، کاملا بدون درد و غیر تهاجمی است.
برای انجام این آزمایش، دستگاهی به نام مبدل بر روی سینه شما قرار می گیرد. سپس مبدل امواج اولتراسوند را از طریق قفسه سینه به سمت قلب می فرستد. این امواج صوتی پس از بازگشت به مبدل تفسیر می شوند و به تصاویر زنده قلب تبدیل می شوند و بر روی مانیتور نمایش داده می شوند.
اکوکاردیوگرافی جنین در مادران باردار و در هفته های 18 تا 22 بارداری استفاده می شوند. در این روش نیز مبدل بر روی شکم مادر قرار می گیرد و با استفاده از امواج صوتی، قلب جنین مورد بررسی قرار میگیرد تا مشکلات احتمالی قلب شناسایی شود.
این آزمایش برای کودک بی ضرر است زیرا از هیچ اشعه مضری مانند اشعه X در آن استفاده نمی شود.
در اکوکاردیوگرافی سه بعدی از اکوی قلبی برای ایجاد یک تصویر سه بعدی از قلب استفاده می شود. در این روش چندین عکس از زوایای مختلف قلب گرفته و با یکدیگر تلفیق می شوند تا در نهایت یک تصویر سه بعدی در اختیار ما بگذارند.
معمولا برای گرفتن اکوی سه بعدی، از اکوکاردیوگرافی از راه مری و یا اکوکاردیوگرافی ترنستوراسیک استفاده می شود.
از این نوع اکوی قلب معمولا قبل از عمل جراحی دریچه قلب استفاده می شود. همچنین از آن برای تشخیص مشکلات قلبی در کودکان نیز استفاده می کنند.
در اکوکاردیوگرافی استرس از اکوکاردیوگرافی ترنستوراسیک استفاده می شود. از این آزمایش معمولا قبل و بعد از ورزش و یا بعد از مصرف دارو برای بررسی تپش قلب استفاده می شود.
در این آزمایش پزشک قلب شما را در زمان استرس بررسی می کند.
اگر نتوان از طریق اکوکاردیوگرافی ترنستوراسیک تصاویری با کیفیت مطلوب تولید کرد، از اکوکاردیوگرافی از راه مری استفاده می شود.
در این روش، پزشک یک مبدل بسیار کوچک را از طریق دهان و گلو به پایین می برد تا به معده برسد. پس از آن با استفاده از این مبدل می توان تصاویر خیلی دقیق تر و با کیفیت تری از قلب دریافت کرد تا پزشک بتواند به طور کامل و دقیق قلب شما را بررسی کند.
با استفاده از این روش، نقاطی که در حالت معمول اکوی قلب دیده نمی شود هم دیده می شوند، به همین دلیل می توان بررسی دقیق تری از قلب داشت.
همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، اکوی قلب کاملا بدن درد و غیر تهاجمی است. همچنین در این آزمایش از جریان صوتی برای تصویر برداری استفاده می شود. این اشعه ها ضرری برای بدن ندارند.
اگر اکوی قلب بدون تزریق کنتراست انجام شود، به طور کلی می توان گفت که هیچ عارضه ای ایجاد نمی کند. فقط ممکن است که کمی در قسمت پوست حساسیت ایجاد شود که سریعا از بین می رود.
در صورتی که کنتراست تزریق شود، ممکن است که در فرد واکنش های آلرژیک ایجاد شود. به همین دلیل در افراد باردار به هیچ وجه کنتراست تزریق نمی شود.
در اکوی قلب از راه مری، احتمال بسیار کمی وجود دارد که لوله ای که از مری عبور می کند، کمی آن را خراشیده و باعث تحریک مری شود. در موارد بسیار نادر تر، ممکن است که این لوله باعث پارگی مری شود و عارضه ای خطرناک به نام سوراخ مری را ایجاد کند.
یکی از شایع ترین عارضه هایی که توسط این روش ایجاد می شود، گلودرد و یا خارش گلو است. همچنین ممکن است که به خاطر داروی آرام بخشی که به شما داده می شود، کمی احساس خواب آلودگی و خستگی کنید.
در اکوی قلب استرس هم ممکن است به دلیل ورزش و یا دارو ها ضربان قلب شما بالا رود و در مواردی حمله های قلبی رخ دهد. ولی در آن محیط شرایط کاملا تحت نظارت است و در صورت ایجاد هرگونه مشکلی سریعا به آن رسیدگی می شود.
به طور کلی در انواع اکوهای قلب، از یک مبدل صوتی استفاده می شود
اغلب تمامی فرایند آزمایش اکوی قلب کمتر از 1 ساعت طول می کشد. این آزمایش می تواند در آزمایشگاه و یا حتی مطب پزشک انجام شود.
برای اکوی قلبی ترنستوراسیک مراحل به شرح زیر است:
• ابتدا باید از کمر به بالا تمامی لباس های خود را در بیاورید.
• تکنسین آزمایشگاه مبدل را در جلوی سینه و پشت کمر قرار می دهد.
• در طول آزمایش ممکن است که از شما بخواهند که به شکل خاصی تنفس کنید و یا حرکت خاصی را انجام دهید.
برای اکوی قلب از راه مری، مراحل به ترتیب زیر است:
• گلوی شما بی حس می شود.
• به شما آرام بخش داده و یا تزریق می شود.
• مبدل به وسیله یک لوله از مری شما عبور می کند و سپس از قلب شما تصویر برداری می کند.
• در طول انجام این آزمایش نیز ممکن است که از شما بخواهند به نحو خاصی تنفس یا حرکت کنید.
روش انجام اکوی قلب استرس همانند اکوی قلب ترنستوراسیک است و تنها تفاوت این جا است که این آزمایش قبل یا بعد ورزش و یا مصرف دارو انجام می شود تا قلب تحت استرس بررسی شود.
ممکن است که قبل از انجام این اکو از شما خواسته شود تا 6 الی 10 دقیق ورزش کنید. این مدت زمان با توجه به آمادگی بدنی شما افزایش و یا کاهش می یابد.
این آزمایش نیاز به آماده سازی خاصی ندارد. تنها نکته این است که شما باید تا چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید. این کار برای جلوگیری از ایجاد حالت تهوع و استفراغ انجام می شود.
همچنین حتما برای انجام این آزمایش با خود همراهی داشته باشید، زیرا به علت مصرف دارو های آرام بخش ممکن است که نتوانید رانندگی کنید. اثرات این دارو ها ممکن است که تا چند ساعت باقی بماند.
اگر برای شما اکوی قلب استرس تجویز شده است، همراه با خود لباس و کفش ورزشی داشته باشید تا بتوانید به راحتی ورزش کنید.
همان طور که پیش تر نیز اشاره کردیم، عوارض این آزمایش بسیار نادر است اما برای از بین رفتن عوارض عمومی مانند اثرات دارو های آرام بخش، باید چند ساعتی بگذرد.
همچنین ممکن است که در اکوی قلب از راه مری، درد گلو را حس کنید که معمولا پس از 2 ساعت بر طرف می شود.
پس از این که تصویر برداری به طور کامل انجام شد ،حدود 20 الی 30 دقیقه طول خواهد کشید که داده ها تبدیل شوند و نتیجه آزمایش مشخص شود. پس از مشخص شدن نتیجه، پزشک می تواند بلافاصله با بررسی تصاویر نتایج را به شما اطلاع دهد.
از نتایج این آزمایش می توان به موارد زیر پی برد:
• نقص های قلب
• اندازه غیر طبیعی بطن های قلب
• آسیب های عضلات قلب
• سفتی قلب
• مشکلات پمپاژ قلب
• مشکلات دریچه ها
• مشکلات قلبی در حین ورزش
اگر احتمال وجود هر یک از موارد بالا وجود داشته باشد، احتمال دارد که شما را به یک متخصص قلب ارجاع دهند و یا برای تشخیص قطعی تر، نیاز به انجام آزمایشات دیگری باشد.
در هر صورت پس از تشخیص قطعی، درمان متناسب با مشکل شما آغاز خواهد شد.
منبع: بیتوته