عصر ایران؛ مهرداد خدیر- دو ماه پیش و در 22 فروردین 1400 در متنی دربارۀ شیخ فریدالدین عطار نیشابوری به آثار مختلف او اشاره شد و از جمله به «تذکره‌الاولیا» که با تصحیح و مقدمۀ بی‌نظیر استاد شفیعی کدکنی جلوه‌ای دیگر پیدا کرده و درخشان‌تر شده است.
در آن متن، چند سطر از همان آغاز تذکره‌الاولیا هم نقل شد و با این که سلسله مطالبی که زیر عنوان «یک جرعه از اقیانوس فرهنگ و ادبیات ایران» ارایه می‌شود هیچ ارتباطی با سیاست ندارد و نویسندۀ این سطور به قصد لذت خود و مخاطبان، گریزی به آن عرصه ها می‌زند از اشاره به گفت‌و‌گوی امام صادق با ابوحنیفه در آغاز کتاب، این برداشت صورت پذیرفت که انتخابات 70 روز بعد مد نظر است.
حال آن که در 22 فروردین 1400 و در آن متن مطلقاً چنین قصدی در میان نبود اما اکنون - ساعاتی مانده به متفاوت‌ترین انتخابات تاریخ جمهوری اسلامی و چه بسا متفاوت‌ترین انتخابات تاریخ ایران- مجددا همان سطور را نقل می‌کنم با تأکید بر این که این بار قصدی کاملا سیاسی در میان است:
«اگرچه شیخ فریدالدین عطار از حیث مذهبی، سُنی بود و شیعه نبود (شیعیان قبل از صفویه هم غالباً هفت امامی بودند نه 12 امامی) اما جالب است که تذکره‌الاولیا را با امام جعفر صادق علیه‌السلام شروع می‌کند و البته در ادبیات آنان: «صادق، رضی‌الله عنه» و این حکایت را در همان آغاز آورده است:
"نقل است که صادق از ابوحنیفه پرسید: عاقل کیست؟ گفت آن که تمیز کند میان خیر و شر. صادق گفت: بهایم [چهارپایان] نیز توانند تمیز دهند میان آن که او را بزند و آن که او را علف بدهد. ابوحنیفه گفت: نزدیکِ تو عاقل کیست؟ صادق گفت: آن که تمیز کند میان دو خیر و شر و "خیرالخیرین" را اختیار کند و از دو شر، "خیرالشرین" را برگزیند.
یعنی تشخیص خیر از شر، مصداق عقل و عاقلی نیست. چون حیوان هم خیر و شر را تا حدی تشخیص می‌دهد. عقل آن است که بین دو خیر بتوانی خیر خود را تشخیص دهی و مهم‌تر این که بین دو "شر"، خیر خود را بیابی."
لطفا به عطار نگویید ما کاری به خیر و شر نداریم. به نظارت استصوابی کار داریم که با حذف کاندیداها به ما توهین کرده چون در زمان عطار هنوز این گونه نظارت، اختراع نشده بود! یا از تحریم و تورم بگویید چون نه می‌داند اف‌ای‌تی‌اف چیست و نه برجام.
همچنین لطفا به عطار نگویید نمایش صفوف انتخابات برای صدا و سیما مهم‌تر است تا نتیجه چون ممکن است عطار بگوید: ولی این صف‌ها خواه‌ناخواه به خاطر انتخابات شوراها شکل می‌گیرد. (-زمان عطار، شورا نبود که!)
این را هم به عطار نگویید که می‌خواهیم «نه» بگوییم چون ممکن است به شما بگوید شاید بهای این نه، ناچار شدن به سال ها آری باشد به آنچه نمی‌پسندید! زودتر از آنچه تصور می کنید 20 درصد کاهش احتمالی نرخ مشارکت فراموش می‌شود چندان که دیگر اکنون کسی به یاد نمی‌آورد سال 1372 نرخ مشارکت به 50 درصد تنزل یافت اما تمام زندگی ما از سیاست‌های دولت برآمده از آن انتخابات، متأثر شد و از هفته بعد دربارۀ کابینه بعد و سرنوشت برجام بحث می‌شود نه 20 درصد کاهش احتمالی نرخ مشارکت.
بزرگِ بزرگان عرفان ما مولاناست. مولانا یعنی خداوندگار. همین خداوندگار اما در توصیف جایگاه و مقام عطار می‌گوید «هفت شهر عشق را عطار گشت/ ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم» و همان عطار البته می‌گوید: تمیز (تشخیص) میان خیر و شر یا «خیرالخیرین» از همه برمی‌آید. عقل آن است که باید «خیرالشرین» را برگزید.
راستی به نظر شما اگر شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در انتخابات کاندیدا می‌شد شورای نگهبان، صلاحیت او را احراز می کرد و اگر احراز نمی‌کرد حاضر می‌شد دلیل آن را به خود او اعلام کند؟!
* این توضیح برای رفع هر گونه سوء تفاهم لازم است که منظور از خیر و شر نه افراد که تصمیمات است.