محمود کلهری*
با پایان تبلیغات انتخاباتی، سرانجام در روز موعود مردم با حضور سرنوشت‌ساز خود، ریاست قوه مجریه را به مدت چهار سال دیگر به منتخب خود می‌سپارند. بنا به اختیاراتی که قانون اساسی به رئیس‌جمهوری داده است، این مقام به‌عنوان عالی‌ترین مقام رسمی کشور بعد از مقام رهبری است که مسئولیت اداره کشور و ریاست قوه اجرائیه را عهده دارد.
ازاین‌رو سیاستگذاری و جهت‌گیری‌های دولت به طور مستقیم بر حوزه‌های مختلف زندگی مردم تأثیرگذار است. به‌عنوان یک مدیر شهری تمایل داشتم از برنامه‌ها و سیاست‌های هفت کاندیدای محترم درباره مدیریت شهری بالاخص برنامه‌هایشان جهت حل مشکلات و معضلات پایتخت و دیگر کلان‌شهرهای کشور اطلاع پیدا کنم که متأسفانه با بی‌مهری کاندیداها به مسائل شهرها مواجه شدم.
مناظره‌های انتخاباتی به‌عنوان اصلی‌ترین محل ارائه برنامه‌های کاندیداهای انتخابات از مسائل و مشکلات مدیریت شهری، شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداری‌ها خالی بود؛ حداقل به دلیل هم‌زمانی برگزاری انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری این انتظار می‌رفت که موضوعات مرتبط به این نهاد و شهرها در مناظره‌ها بیشتر موردتوجه قرار بگیرد.
اما نه صداوسیما به‌عنوان متولی مسئول از سوی ستاد انتخابات کل کشور و نه کاندیداها به مسائل مبتلا به کلان‌شهرها ورود نکردند. در مجموعه سه مناظره اقتصادی، فرهنگی و دغدغه مردم، تنها یک کاندیدا به طور گذرا از افزایش اختیارات شوراها سخن گفت و دیگری نیز یک‌بار در زمان صحبت درباره محیط‌زیست به شوراها اشاره کرد. همین و بس.
این در حالی است که تهران و بیشتر کلان‌شهرهای کشور از مشکلاتی همچون ترافیک، آلودگی هوا، بافت‌های فرسوده، افزایش ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی، کاهش فضای سبز، مشکلات تأمین آب، توسعه شبکه فاضلاب، هویت و معماری شهری، پسماند، جمع‌آوری و نحوه بازیافت بهینه آن و ده‌ها و بلکه صدها موضوع دیگر رنج می‌برند. این مسائل در حالی از سوی شهرداری‌ها و با برنامه و نظارت شوراهای اسلامی شهر مدیریت می‌شود که شهرداری‌ها از نداشتن منابع پایدار مالی رنج می‌برند.
قوانین و مقررات جاری کشور اختیار شوراها را در وضع عوارض محدود کرده است. شهرداری‌ها کماکان با مشکل تأمین منابع مالی برای اداره شهر دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این وضعیت وقتی پیچیده‌تر می‌شود که کشور در دو جبهه در حال جنگ باشد. جنگ اقتصادی (تحریم‌ها) و جنگ درمانی (کرونا) چنان اقتصاد کشور را تحت تأثیر گذاشت که عملاً امکان جلب مشارکت بخش خصوصی، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی جهت تأمین منابع مالی طرح‌های توسعه‌ای امکان‌پذیر نبود.
با همه اینها شهرداری تهران توانست با تدابیر ویژه مالی همچون کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از حیف‌ومیل و اتلاف منابع علاوه بر اداره نهاد شهرداری خدمات گسترده‌ای نیز به شهروندان ارائه دهد.
شهری که حدود نزدیک به 11 درصد جمعیت کشور را در خود جای‌داده است. بیش از نیمی (52 درصد) از درآمدهای مالیاتی کشور در استان تهران حاصل می‌شود و بدون احتساب درآمدهای نفتی، یک‌چهارم تولید ناخالص ملی در تهران انجام می‌شود.
در کنار این واقعیت‌ها، ده‌ها دلیل دیگر برای اهمیت شهر تهران می‌توان برشمرد. بافت تاریخی و طبیعی منحصربه‌فرد شهر، مرکز ثقل تحرکات سیاسی و دیپلماتیک کشور بودن، قطب بازار مالی (بانک‌ها، بیمه‌ها و بورس‌ها) و مراکز برتر آموزشی، بهداشتی، ورزشی و فرهنگی از دیگر دلایلی است که موجب بالارفتن مسئولیت مدیریت شهری است.
مدیران شهری در شورا و شهرداری علاوه بر اینکه باید خدمات شهری را در بالاترین سطح امکان به شهروندان ارائه دهند بایستی برای مدیریت بحران‌های موجود و همچنین بحران‌های احتمالی آینده تدابیری داشته باشند. به همین دلیل گسترش خطوط مترو، توسعه خدمات حمل‌ونقل عمومی، بهینه‌سازی بافت فرسوده، افزایش تاب‌آوری شهر و مدیریت بحران‌های احتمالی همچون سیل، طوفان، زلزله و غیره، حفاظت از فضای سبز و باغات شهر و توسعه و گسترش آنها از جمله برنامه‌هایی است که تنها با اراده و خواست مدیریت شهری امکان‌پذیر نیست و کمک‌های دولت را می‌طلبد.
در برخی از این موارد، اسناد بالادستی مسئولیت‌هایی را متوجه دولت‌ها کرده‌اند و دولت‌ها موظف به پرداخت‌هایی هستند. علاوه بر اینها دولتی که به دنبال رفاه شهروندان و حمایت از مدیران محلی است، کمک‌های جدید را نیز در برنامه‌های خود می‌گنجاند.
برنامه‌هایی که درباره آنها من چیزی از زبان کاندیدهای محترم نشنیدم. حتماً کاندیداها برنامه‌هایی در این حوزه‌ها داشته‌اند و شاید هم در مجال‌هایی به جز مناظره ارائه داده‌اند. اما اکنون‌که به پایان رقابت‌های انتخاباتی رسیده‌ایم، انتظار می‌رود، منتخب محترم به کلان‌شهرهای کشور و به‌ویژه پایتخت توجه ویژه‌ای داشته باشد.
توسعه شبکه حمل‌ونقل عمومی، نوسازی زیرساخت‌های شهری، بهسازی بافت شهری، گسترش و توسعه فضای سبز، توجه به شبکه‌های آبیاری و فاضلاب در شهرها و افزایش سرانه‌های بهداشتی، درمانی و فرهنگی از جمله مواردی است که با توجه و حمایت دولت‌ها امکان‌پذیر است. بدیهی است شهروندان شهری که از امکانات بیشتری برخوردار باشد، بیشتر و بهتر می‌توانند به تولید ثروت و در نتیجه بالارفتن تولید ناخالص ملی کشور کمک کنند.
شهردار منطقه ۵ تهران