عصر ایران؛ مهرداد خدیر- گفت و گوی دیشب (شامگاه 14 و بامداد 15 فروردین 1400) دکتر ایرج حریرچی در برنامۀ «نگاه یک» سیما را می‌توان یکی از بهترین و جامع‌ترین گفت و گوها و اطلاع رسانی‌ها نه تنها دربارۀ موضوع کرونا که در قیاس با عرصه‌های دیگر دانست؛ چه مصاحبه‌کننده و چه مصاحبه‌شونده.
قصد تکرار آنچه قائم مقام یا معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت، در میان نیست و می‌توانید مشروح سخنان او را که در قالب خبری جداگانه و هم زمان و بلافاصله در عصر ایران منتشر شد، اینجا بخوانید.
اطلاعات ارایه شده به قدری صریح و روشن بود که هر چند تا پاسی از شب به درازا کشید اما خسته‌کننده نبود و تا لحظۀ آخر شنیدنی بود.
با احترام به سرکار خانم دکتر مینو محرز می‌توان گفت آنچه از زبان دکتر حریرچی در «نگاه یک» شنیدیم حتی در قیاس با اطلاعاتی که دانشمند برجستۀ ایرانی در برنامۀ «خندوانه» ارایه داد هم قابل توجه‌تر بود و دلیل، البته نه برتری علمی که جایگاه اجرایی و اداری او‌ست.
اما چرا یک معاون کل یا قائم مقام وزیر می‌تواند این همه اطلاعات مفید همراه با موضع‌گیری یا توصیۀ صریح را از تلویزیون بیان کند و دیگران نمی‌توانند یا تلویزیون اجازه نمی‌دهد؟
1. دلیل نخست به شخصیت دکتر حریرچی معطوف است. با این که در نگاه اول، آدمی جدی به نظر نمی‌رسد و اهل مطایبه و شوخی است اما دیشب تازه دریافتم تا چه حد مسلط است. همکار مرتبط ما با وزارت بهداشت البته همواره چنین نظری داشت اما باور نمی‌کردم و باید به گوش خود می‌شنیدم که شنیدم.
این میزها و منصب‌ها نیستند که به ما شخصیت و هویت می‌دهند. این ما هستیم که به فرم، محتوا می‌بخشیم. دلیل تغییر شخصیت بسیاری از صاحب منصبان این است که به جای تأثیر گذاری، تأثیر می‌پذیرند.
2. وقتی بحث، علمی و مبتنی بر آمار و نمودار باشد جایی برای شعار و در یک کلمه «حرف مفت» باقی نمی‌ماند. از این رو بود که حریرچی صریح و روشن و بی لکنت گفت: « رمضان و شعبان یا عزا و عروسی ندارد. هر گونه "هم‌نَفَسی" و "مجاورت" امکان انتقال ویروس را بیشتر می‌کند. چه مراسم مذهبی باشد چه ورزشی.»
3. مجری، هم در فراهم آوردن این فضا نقش داشت. به جای دویدن در میان سخنان و مزه پرانی و تکه پراکنی به روند بحث کمک می‌کرد و حتی وقتی حریرچی، معممِ فیلم تازه منتشر شده زوار امام هشتم و در راه مشهد (را که در آن به بوسیدن ضریح و برداشتن ماسک توصیه می کند) مصداق جرم ارتکابی در قانون مجازات اسلامی علیه سلامت دانست، واکنش منفی نشان نداد.
4. استنادات حریرچی به سازمان بهداشت جهانی بود. وقتی یک مرجع بین‌المللی معیار باشد جایی برای ادعا باقی نمی‌ماند. این داستان را دربارۀ فدراسیون بین المللی فوتبال هم شاهدیم. جدای مجری نورسیده‌ای که برای خوش خدمتی به ای. اف. سی می‌گوید ای. اف. سیرک و وزیری که می‌گفت به عربستان نمی‌رویم و می‌بینیم که می‌روند در قبال فیفا موضع ایدیولوژیک وشعاری اتخاذ نمی‌شود و این خاصیت سازمان‌های بین‌المللی است و شاید یکی از راه‌های سریع توسعه و خروج از انزوا، فیفایی شدن در زمینه‌های دیگر باشد و شاید هم به همین خاطر است که عده‌ای تا این حد با پیوستن ایران به اف. ای. تی. اف مخالف‌اند و این مضمون را در سریال ابتر "گاندو" هم گنجاندند.
حریرچی اما از استناد به آمارها و نمودارهای سازمان بهداشت جهانی ابا نداشت و این شعار را هم نقل کرد: "مادام که همه ایمن نباشند، هیچ کس ایمن نیست".
5. مقاماتی که لکنت دارند به میز و منصب، چسبیده‌اند و بیم دارند کنار گذاشته شوند و میز و منصب را به آدم‌هایی بسپارند که اهل تملق و چرخیدن کامل و عصاروار در "مدار" سازمان متبوع‌اند. قائم مقام وزارت بهداشت اما در این 14 ماه چنان فشاری را تحمل کرده و تا مرز مرگ هم پیش رفته که اگر او را تغییر دهند چه بسا سپاس‌گزار هم خواهد شد و زانوی غم بغل نمی‌گیرد.
6. "صراحت" البته به معنی در نظر نگرفتن "ملاحظات" و بی‌سیاستی نیست. کما این که به رغم اشارات مکرر، نام کشور هند را نیاورد یا وقتی صحبت از 10 کشوری شد که واکسیناسیون بالای 10 درصد جمعیت انجام داده‌اند نیز باز از اسرائیل نام نبرد چون می‌داند نام بردن از اسراییل به عنوان یک کشور با هنجارهای جمهوری اسلامی ایران سازگار نیست و خود نیز چنین باوری ندارد. بنا بر این از آن طرف بام هم نباید افتاد و یکی از نقش‌هایی که مجری ایفا می‌کند همین تنظیمات ناملموس است نه این که هاج و واج به میهمان نگاه کند و البته مجری "نگاه یک"، حریرچی را چنان چیره دید که نیاز به هیچ یادآوری پیدا نکرد.
7. وقتی بحث سلامت مردم در میان باشد جای رو در بایستی نیست و خود مردم هم می‌پذیرند و از این رو حریرچی آشکارا از تشدید مجازات‌ها و جریمه‌های نقدی دفاع و به نوع مواجهه در سیزده به در استناد می‌کرد.
8. اشارات متعدد و ادبیات قائم مقام وزیر بهداشت نشان می‌داد اهل فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است و با آرایۀ "تلمیح" هم آشناست. چنان‌که وقتی از جزییات واکسیناسیون سؤال شد از انتشار متن 89 صفحه‌ای در پایان دی ماه 99 دربارۀ جزییات واکسیناسیون سخن گفت و به انتقاد درفضای مجازی از منتشر نشدن متن یک توافق اشاره کرد که مشخص بود مراد او سند راهبردی اخیر با چین است. یا وقتی دربارۀ اولویت‌ها صحبت می کرد، یادآور شد بحث "ژن خوب" و "آقازاده" نداریم و نشان داد با ادبیات نسل جدید آشناست نه چون امام جمعه هایی که مثل دهۀ 60 صحبت می‌کنند و خیال می‌کنند کل رسانه ها هنوز محدود به دو شبکۀ صدا و سیماست. حال آن که کافی است به فرزندان خود و ادبیات آنها دقت کنند تا بدانند داستانی دیگر در جریان است.
9. برخی مقامات دیگر هم تریبون داشته باشند البته حرف و آمار و سخن بسیار دارند اما در فهرست سیاه صدا و سیمایند و می توان به وزیر ارتباطات اشاره کرد که رسانۀ رسمی ارتباطی به او تریبون نمی‌دهد و او را رقیب یا هووی خود می‌دانند. شاید یکی از دلایل پخش مصاحبه به صورت مستقیم با ایرج حریرچی از مهم ترین کانال صدا و سیما این است که خیال‌شان راحت است او کاندیدای انتخابات نخواهد بود. از نظر صدا وسیما مدیر اجرایی نباید سیاست‌گذاری کند و خارج از مدار حرف بزند و تنها باید مجری مصوبات شوراهای عالی باشد و نشانی از خودش بر جای نگذارند.
10. سرانجام این که کرونا پدیده و در واقع بلیه‌ای جهانی است و وقتی در آمریکا و روسیه و هند و فرانسه و انگلستان هم قربانی می‌گیرد مقامات جمهوری اسلامی از مقایسه بیم ندارند. نسبت به آمار واکسیناسیون البته چندی پیش حساسیت بود اما آقای حریرچی در این باره هم گفت در 100 کشور هنوز روی کادر درمان هم واکسیناسیون انجام نشده و جز 10 کشور پیشرفته، پوشش بقیه در حد 4 تا 4 و نیم درصد است.
اگر کرونا در آمریکا و اروپا درو نمی‌کرد و فقط در ایران و افغانستان و بنگلادش قربانی می‌گرفت ایرانیان تلخ‌کام‌تر می‌شدند و احساس عقب‌ماندگی می‌کردند ولی وقتی پدیده‌ای جهانی باشد مردم ما کمتر به حساب بی‌تدبیری مسؤولان می‌گذارند ضمن این که پیشرفت‌های ایران در زمینۀ بهداشت غیر قابل انکار و ملموس و مشهود و در منطقه سرآمد است و به مقامات در این زمینه اعتماد به نفس داده اگرچه هشدار قائم مقام وزیر بهداشت در این زمینه هم صریح بود که کادر درمان هم آدم‌اند و گوشت وپوست استخوان دارند و "دارند فرسوده می شوند".
مهم‌ترین انتظار افکار عمومی البته شروع سریع‌تر واکسیناسیون گروه‌های دوم و سوم و بعدی‌‌ها بی‌هیچ تبعیضی است و شاید درخشان‌ترین بخش مصاحبه آنجا بود که گفت: افکار عمومی ما حتی اولویت مقامات به قصد جلب اعتماد جامعه را هم فعلا نمی‌پذیرد.
------------------------------
بیشتر بخوانید:
این شنان می دهد نویسنده محترم هنوز به نوشته خودش هم ایمان ندارد.
ولی این وسط شما خوب هم بلدید از هر مصاحبه و اظهار نظر علمی فنی و اجتماعی و ... به دنبال ماهیگیری سیاسی خود باشید.
درصد بالایی از تشدید بحران کرونا در ایران به دلیل بی تدبیری و ضعف مدیران دولت و بویژه رپیس ستاد کرونا کشور بوده و هست
همونی که در تکرارش شما هم مقصرید
باز از مطالب مفید حریرچی مصادره به مطلوب کردی!