چندی پیش نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس خبر از "طرح مهریه نمایندگان مجلس شورای اسلامی" داده و گفته بود نمایندگان مجلس درصدند با این طرح، مهریه به صورت نقد در همان ابتدای عقد دریافت شود و اگر دو طرف قصد داشتند مهریه را سکه و عندالمطالبه دریافت و پرداخت کنند، دیگر زندان در این موضوع به طور کلی حذف شود.
به گزارش ایسنا، خبر طرح جدید مجلس برای پرداخت و دریافت مهریه به صورت نقد و در هنگام خطبه عقد واکنش‌های جوانان و فعالان حقوق زنان را به همراه داشته است. برخی از جوانان این طرح را در راستای کاهش مهریه‌های فوق سنگین می‌دانند و برخی نیز معتقدند علاوه بر این که جوان در هنگام ازدواج توان پرداخت حتی تعداد کم سکه را ندارد، این طرح به نوعی خرید و فروش زن محسوب می‌شود و از سویی می‌تواند میزان ازدواج‌های صوری را نیز افزایش دهد.
در این میان اما نکته مغفول مانده این است که غالب زنان برای گرفتن مهریه ازدواج نمی‌کنند و اگر مسئولان در تلاش‌اند مهریه‌های سنگین را کاهش دهند، لازم است حقوقی که سالهاست از آنها دریغ شده است را در ازدواج لحاظ کنند چراکه به گفته کارشناسان، امروزه کارکرد مهریه تنها تضمینی برای ازدواج زنان است.
مینا جعفری، فعال حقوق زنان، با تاکید بر اینکه توان مالی پسران هنگام ازدواج در اندازه‌ای نیست که بتوانند مهریه را هنگام عقد پرداخت کنند، به ایسنا گفت: طرح مجلس مبنی بر پرداخت مهریه به صورت نقد در هنگام عقد، منجر می‌شود دختران و پسران دیگر به ازدواج تن ندهند. پرداختن بیش از اندازه به مهریه باعث شده است قداست خانواده از بین برود و وضعیت ازدواج بیش از پیش فاجعه‌بار شود، مسائل مهم‌تری در حوزه خانواده وجود دارد که مجلس باید به آن بپردازد.
این فعال حقوق زنان، اظهار کرد: نباید مهریه را از حالت تضمین برای ازدواج زنان، خارج کرد چراکه اینگونه ثبات زندگی مشترک از بین می‌رود و آشفتگی حوزه خانواده بیشتر می‌شود. مهریه در میان زوجین، آنقدر مساله بزرگی نبوده که اکنون مسئولین آن را بزرگ کرده‌اند.
وی معتقد است که حتی اگر مسئولان برای مهریه سقفی در نظر بگیرند، باز هم خانواده دختر می تواند از روش‌های دیگری نظیر به نام زدن ملک اقدام کند که مسلما به نفع آقایان نخواهد بود و به دور از انصاف است.
زنان برای گرفتن مهریه ازدواج نمی‌کنند
این وکیل دادگستری تصریح کرد: حقیقت این است که خانم‌ها برای گرفتن مهریه، ازدواج نمی‌کنند و موارد خلاف آن بسیار بسیار انگشت شمار است. اگر در زمان طلاق، برای زوجه امنیت مالی وجود داشته باشد و نظیر سایر کشورها در هنگام طلاق، اموال به دست آمده در طول زندگی مشترک نصف شود، دیگر زنان به مهریه‌های سنگین روی نمی‌آورند.
چرا تقسیم اموال به دست آمده در زندگی مشترک به عنوان تضمین مالی برای خانم در نظر گرفته نمی‌شود؟
وی تاکید کرد: چرا مسئولان برای حفظ بنیان خانواده و جلوگیری از مهریه‌های سنگین، تقسیم اموال به دست آمده در زندگی مشترک به نصف را به عنوان یک تضمین مالی برای زن در هنگام طلاق در نظر گرفته نمی شود؟ آیا از همان ابتدای قرارداد ازدواج، نمی توان مسائل مالی را بطور صریح و شفاف مطرح کرده و یک قرارداد مالی میان زن و شوهر منعقد کرد؟ زنان در اداره زندگی سهیم هستند و مسوولیت اصلی اداره خانه و نظم دهی به زندگی مشترک و تولد و تربیت بچه ها با مادر است و باید حقوق آنها در طول زندگی مشترک در نظر گرفته شود.
قانونگذار از مسائل خانواده دختر هنگام ورود به چارچوب ازدواج غافل است
جعفری با تاکید بر اینکه، دغدغه پسران و خانواده داماد را برای ورود به ازدواج به ویژه در مباحث پیرامون مهریه درک می‌کند، افزود: متاسفانه قانونگذار از مسائل و مشکلات خانواده دختر و حمایت‌هایی که باید از یک خانم جوان هنگام ورود به چارچوب ازدواج انجام دهد، غافل است.
باید چرایی افزایش مهریه بررسی شود
با چنین طرح‌هایی دختران و پسران تن به ازدواج نمی‌دهند
این وکیل دادگستری ادامه داد: باید به این توجه کرد که چرا خانم‌ها مهریه‌های سنگین تعیین می‌کنند؟، باید بررسی‌های روانشناختی و جامعه شناختی در راستای چرایی افزایش مهریه انجام شود. آیا تا کنون در اینباره پژوهشی انجام شده است؟ درست است ما نگرانی آقایان را درک می‌کنیم اما آیا این آقایان، نگرانی خانم‌ها و خانواده‌هایشان را نیز درک می‌کنند؟ با چنین طرح‌هایی نه دختران و نه پسران تن به ازدواج نخواهند داد.
مهریه ابزاری برای جلوگیری از تعدد زوجات و رابطه خارج از ازدواج مرد است
این فعال حقوق زنان تصریح کرد: آیا به نگرانی‌های یک خانم از ثبات در زندگی مشترک پرداخته شده است؟آیا به این توجه کرده‌اند که اکنون مهریه، ابزاری است برای زن تا بتواند از تعدد زوجات و یا رابطه خارج از ازدواج مرد جلوگیری کند؟ آیا هنگامی که خانم درخواست طلاق دارد و آقا طلاق نمی‌دهد مهریه ابزای برای فشار به آقا و رسیدن به طلاق نیست؟ مهریه غالبا تضمینی برای رسیدن به حقوق اولیه خانم محسوب می‌شود و بسیار معدودند زنانی که به صرف گرفتن مهریه، ازدواج می‌کنند.
مگر چند درصد از پسران تمکن مالی دارند؟
وی افزود: پرداخت مهریه در ابتدای عقد در توان پسران نیست. مگر چند درصد از پسران چنین تمکنی دارند؟ شاید نمایندگان مجلس با ارائه چنین طرح‌هایی در تلاشند سبک و فرهنگ دینی را پیاده کنند اما با توجه به وضعیت نامطلوب اقتصادی و بحران ازدواج، عرف جامعه ما حداقل در حال حاضر، پذیرای چنین طرحی نیست.
مهریه تضمین مالی و مهم‌ترین حق مالی زن است که زنان در ازای آن حق طلاق و حق خروج از کشور را از دست می‌دهند
جعفری گفت: مگر نه اینکه مهریه یک هدیه است پس چگونه در صدد هستند برای یک هدیه تا این میزان، الزام قانونی در نظر بگیرند؟ زنان با وقوع عقد نکاح،در ازای درج این به اصطلاح هدیه، حق طلاق، حق خروج از کشور و.... را از دست می دهند بنابراین می‌توان گفت امروزه در واقعیت مهریه، هدیه محسوب نمی‌شود و تنها یک تضمین مالی و مهم‌ترین حق مالی زن است.
این وکیل دادگستری همچنین این را هم گفت که به لحاظ حقوقی قرارداد مهریه، قراردادی خصوصی محسوب می‌شود و طرفین باید درباره آن تصمیم بگیرند و طبق ماده ۱۰ قانون مدنی هرآنچه خلاف قانون نباشد طرفین می‌توانند در عقد بگنجانند. از سوی دیگر بخاطر مسائل عدیده ایجاد شده در این زمینه قوای حاکمه می‌تواند محدودیتی را برای آن در نظر بگیرد اما قانون، تنها تا حدی می تواند حد و حدود برای آن تعیین کند و از جایی به بعد، حق ورود و دخل و تصرف در آن را ندارد.
اکثر زنان ضرورتی برای گرفتن مهریه در زندگی مشترک احساس نمی‌کنند
جعفری گفت: کمتر از یک درصد زندانیان، مردانی هستند که به علت بدهکاری مهریه در زندان‌ها هستند و معدودند خانم‌هایی که برای دریافت مهریه اقدام می‌کنند، اکثر زنان بدون گرفتن مهریه ،در زندگی مشترک بسر می برند و ضرورتی برای گرفتن آن احساس نمی کنند. باید کار کارشناسی جامعی در حوزه خانواده انجام شود چراکه این آشفتگی در حوزه خانواده و افزایش طلاق و یا روابط خارج از ازدواج و... نیازمند یک کار پژوهشی جدی است.
این طرح غیر عملی به نظر می‌رسد
این فعال حقوق زنان در پایان با اشاره به طرح مجلس مبنی بر پرداخت مهریه به صورت نقد در هنگام عقد، تصریح کرد: این طرح قدری غیر عملی به نظر می‌رسد. برای ارائه هر طرحی به ویژه در حوزه مهریه و طلاق باید کار پژوهشی انجام شود در غیر این صورت با کاهش آمار ازدواج مواجه خواهیم شد.