پتاسیم یک ماده‌ی بسیار مهم برای سلامتی بدن می‌باشد که مصرف کم آن می‌تواند مشکلاتی را برای فرد به‌وجود آورد. این ماده به حفظ طبیعی فشار خون، انتقال مواد مغذی به سلول ها و پشتیبانی از عملکرد عصبی، عضلانی کمک می کند. افراد سالم به ۴۷۰۰میلی گرم پتاسیم نیاز دارند اما متأسفانه بیشتر افراد آن را از طریق رژیم غذایی دریافت نمی‌کنند. یکی از مواد غذایی سرشار از پتاسیم موز است که متاسفانه با افزایش قیمت و گرانی بی‌سابقه‌ی این میوه، در برنامه‌ی غذایی خانواده‌ها کمتر از قبل دیده می‌شود. به‌همین بهانه، تصمیم گرفتیم در این مطلب به بحث کمبود پتاسیم در بدن و جایگزین‌های مناسب برای موز بپردازیم، با ما همراه باشید.
پتاسیم، عاملی مهم برای سلامتی
یکی از بزرگترین مشکلات تغذیه جوامع امروزی این است که سدیم زیاد و پتاسیم کمی مصرف می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهند که افزایش جذب پتاسیم و کاهش نمک و سدیم تا ۲۱ درصد ریسک حمله قلبی را کاهش می‌دهد.
ضعف و خستگی اغلب شایع ترین علائم کمبود پتاسیم هستند اما این شرایط می تواند علت های دیگری هم داشته باشد. پتاسیم یکی از مهمترین مواد معدنی بدن است و به نظر می‌رسد در همه سلول های بدن انسان وجود دارد. در حقیقت، پتاسیم یکی از چهار الکترولیت اصلی بدن به همراه سدیم، منیزیم و کلسیم است. پتاسیم به عنوان یک الکترولیت، به حفظ تعادل مناسب آب در بدن و همچنین تنظیم فشار خون کمک می‌کند. همچنین در هضم پروتئین ها و کربوهیدرات ها نقش اساسی دارد. پتاسیم برای عملکرد طبیعی ماهیچه ها، قلب و اعصاب بسیار مهم است.
نشانه‌های کمبود پتاسیم در بدن
زمانی که دچار کمبود پتاسیم می‌شوید، هیچگونه علائم فیزیکی مشاهده نمی‌کنید. با این حال چند نشانه وجود دارد که اگر شاملتان شود ممکن است دچار کمبود پتاسیم باشید.
تپش قلب
وقتی سطح پتاسیم به شدت پایین می‌آید، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اگر حس می‌کنید قفسه سینه به شدت تکان می‌خورد، می‌لرزد و یا انگار قلبتان در حال بیرون آمدن از قفسه سینه است، دچار تپش غیر طبیعی قلب شده اید. باید هرچه سریعتر کمک پزشکی دریافت کنید.
فشار خون بالا
موارد بسیاری از جمله سابقه خانوادگی، اضافه وزن، و خوردن بیش از حد نمک، می‌توانند فشار خونتان را بالا ببرند. اما تحقیقات نشان داده برنامه غذایی حاوی پتاسیم پایین نیز باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود. پتاسیم مهم است، چون باعث جبران سدیم می‌شود: بسیاری از مردم زیاد غذا‌های نمکی می‌خورند و کمتر به سراغ میوه‌ها و سبزیجات می‌روند. این کار موجب عدم تعادل و در نتیجه بالا رفتن فشار خون می‌شود.
آکنه
کمبود پتاسیم می‌تواند خود را با خشکی پوست، آکنه و یا حتی ناراحتی‌های گوارشی نشان دهد. پس اگر دچار آکنه هستید ممکن است دچار کمبود پتاسیم شده باشید.
احساس ضعف و خستگی
هر کاری می‌تواند باعث پایین آمدن سطح انرژی بدن شود. اما اگر با وجود استراحت کافی همچنان احساس خستگی و ضعف داشتید، وقتش است نگاهی به برنامه غذایی خود بیاندازید. خوردن میوه و سبزیجات حاوی پتاسیم کمکتان می‌کند سرحال بمانید. اگر تغییری احساس نکردید چه؟ در صورت عدم تغییر باید با پزشک خود صحبت کنید تا مشخص شود عوامل دیگر چیست.
مستعد به گرفتگی شدید عضله
اگر اسپاسم‌های دردناک عضلانی زیاد برای پاهایتان اتفاق می‌افتد، ممکن است مشکل کمبود پتاسیم باشد. معمولا ورزشکارانی که زیاد فعالیت می‌کنند و حسابی عرق می‌ریزند دچار چنین اسپاسم‌هایی می‌شوند. دلیلش هم این است که الکترولیت‌ها از جمله پتاسیم، وقتی زیاد عرق می‌کنیم از بدن خارج می‌شوند. یکی از سریع‌ترین راه حل‌ها برای ورزشکاران استفاده از نوشیدنی ورزشی است که حاوی الکترولیت باشد. فقط آب خالی ننوشید، چون ممکن است مشکل بدتر شود.
احساس سوزن سوزن شدن
تامین پتاسیم مورد نیاز بدن برای سلامتی اعصاب مهم است و سطح پایین این ماده معدنی می تواند بر روی تکانه های الکتریکی که از پوست و ماهیچه ها به نخاع و مغز منتقل می شوند، تأثیر بگذارد. این شرایط ممکن است منجر به از بین رفتن احساس در امتداد اندام های بیرونی و در نتیجه احساس سوزن سوزن شدن شود. معمولاً این احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست، انگشتان پا، دست‌ها، پا و بازوها بیشتر مشاهده می شود.
جایگزین‌های مناسب برای موز
میوه‌ها و سبزیجات از غنی‌ترین منابع پتاسیم هستند، پس رنگین کمانی از این مواد غذایی باید در بیشتر وعده‌های غذایی که میل می‌کنید حضور داشته باشند. اگر اغلب بشقابتان تک رنگ است یعنی بیشتر مواقع در حال خوردن گوشت، نشاسته‌های تصفیه شده، و یا غذا‌هایی که از جعبه یا بسته بندی بیرون می‌آیند هستید. این غذا‌ها به اندازه کافی پتاسیم ندارند. پتاسیم نشانگر یک برنامه غذایی مناسب برای سلامت کل بدن است. کمبود پتاسیم بیشتر بین افرادی دیده می‌شود که دسترسی محدودی به غذا‌های تازه دارند.
بهترین روش بالا بردن پتاسیم دریافتی خوردن انواع مختلف میوه و سبزیجات در طول روز است. اما در این میان مواردی هستند که بیش از دیگر غذا‌ها پتاسیم دارند. البته که موز منبعی غنی از پتاسیم است اما منابع دیگری هم از پتاسیم وجود دارد که می‌توانید با استفاده از آن‌هاتا حدودی از کمبود پتاسیم در بدن جلوگیری کنید.
۱. آب پرتقال
یکی از سالم‌ترین اجزای میز صبحانه آب پرتقال است و هر سه چهارم فنجان از آن ۳۵۵ میلی گرم پتاسیم دارد. آب پرتقال تازه منبع خوبی از کلسیم، اسید فولیک و ویتامین‌های ب است.
۲. دانه سویا
محصولات فرآوری نشده سویا منبعی غنی از پروتئین هستند و با التهاب در بدن مبارزه می‌کنند. نیم فنجان سویای پخته حدود ۵۰۰ میلی گرم پتاسیم دارد.
۳. کدو حلوایی زمستانی
این نوع کدو حلوایی مانند کدوی اسپاگتی، رویای رژیمی‌ها است: هر پرس آن ۵۰ کالری دارد و پر از ویتامین آ و فیبر است. همچنین منبعی سرشار از پتاسیم است و هر نیم فنجان آن، ۴۴۸ میلی گرم پتاسیم دارد.
۴. سیب زمینی
سیب زمینی بیشترین مقدار پتاسیم را در میان خوراکی‌ها داراست. یک عدد سیب زمینی ۶۹۴ میلی گرم پتاسیم و فقط ۱۳۱ کالری دارد و پر از فیبر و بتاکاروتن است. سیب زمینی کبابی، سرخ شده، پوره یا شکم پر یکی از سالم‌ترین و خوشمزه‌ترین غذا‌هایی است که می‌توانید بخورید.
۵. رب گوجه فرنگی
گوجه فرنگی تازه بسیار مفید و خوب است، ولی پوره و رب گوجه فرنگی منبع بهتری از پتاسیم است. یک چهارم فنجان رب گوجه فرنگی ۶۶۴ میلی گرم پتاسیم دارد و نیم فنجان پوره آن ۵۴۹ میلی گرم پتاسیم دارد. آب گوجه فرنگی بیش از ۴۰۰ میلی گرم پتاسیم دارد. پس اگر می‌خواهید با گوجه فرنگی غذا درست کنید، سعی کنید از رب گوجه فرنگی استفاده کنید.
۶. ماست
۲۲۰ گرم ماست بدون چربی ساده حدود ۵۷۹ میلی گرم پتاسیم دارد، در حالیکه ماست کم چرب، تمام شیر و دوغ پتاسیم کمتری دارند. بیشتر محصولات ماستی حاوی پروبیوتیک هستند. پروبیوتیک باکتری طبیعی است که به گوارش کمک می‌کند و شکم شما را سالم نگه می‌دارد.
۷. برگ چغندر
اگر همیشه وقتی چغندر می‌خریدید، برگ هایش را دور می‌انداختید، دیگر این کار را نکنید. برگ‌های پخته شده و کمی تلخ چغندر باید در سفره شما جا پیدا کنند، زیرا حدود ۶۴۴ میلی گرم پتاسیم در هر نیم فنجان آنها وجود دارد. چغندر که خود پر از آنتی اکسیدان است هم چه به صورت خام چه پخته، منبع بسیار خوبی از اسید فولیک است.
۸. حبوبات
لوبیا سفید پتاسیم زیادی دارد و نیم فنجان از آن حدود ۶۰۰ میلی گرم پتاسیم دارد. لوبیا قرمز، عدس و لپه هم منابع خوبی از پتاسیم هستند. همه حبوبات برای قلب مفید هستند و بهتر است آنها را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
۹. آب هویج
سه چهارم فنجان آب هویج ۵۰۰ میلی گرم پتاسیم دارد. هویج و دیگر میوه جات و سبزیجات نارنجی رنگ، علاوه بر داشتن فواید پتاسیمی، برای چشم و بینایی هم مفیدند.
۱۰. ماهی
ماهی‌های پرگوشت مانند هالیبوت و ماهی تن حدوداً در هر ۸۵ گرم ۵۰۰ میلی گرم پتاسیم دارند. ماهی روغن و حتی قزل آلای رنگین پرورشی هم پر از پتاسیم هستند. ولی پتاسیم تنها دلیل اضافه کردن ماهی به برنامه غذایی نیست. خوردن دائم ماهی، عمر شما را افزایش می‌دهد، زیرا چربی‌های سالمی در ماهی تازه وجود دارد.
۱۱. آلو
آب آلو پر از پتاسیم است و هر سه چهارم فنجان آن حدود ۵۳۰ میلی گرم پتاسیم دارد. نیم فنجان خورش آلو ۴۰۰ میلی گرم پتاسیم دارد. خوردن آلو خشک زیاد باعث می‌شود که استخوان‌های شما محکم شوند. در یک تحقیق مشخص شد که خانم‌هایی که روزانه ۱۰ عدد آلو می‌خورند، تراکم استخوانی بیشتری نسبت به خانم‌هایی که سیب می‌خورند دارند.
۱۲. مُلاس یا شیره قند
آیا دنبال گزینه‌ای مغذی برای شکر یا عسل می‌گردید؟ یک قاشق غذاخوری ملاس (تیره و غلیظ) حدود ۵۰۰ میلی گرم پتاسیم و میزان زیادی آهن و کلسیم دارد.
۱۳. شیر
شیر منبعی شگفت انگیز از پتاسیم است و هر فنجان شیر بدون چربی، ۳۸۲ میلی گرم پتاسیم دارد. اگر طرفدار شیر نیستید، سعی کنید این مایع پر کلسیم را به اسموتی‌ها و شیربستنی‌های سالم بیفزایید.
منبع: برترینها