سفر خواه ناخواه تغييراتي را در الگوي غذايي ما به وجود مي آورد. از آنجايي که آب و غذا هميشه مي تواند منبع آلودگي باشد، انتخاب درست مواد غذايي در سفر و رعايت اصول بهداشتي در تهيه و مصرف غذا، به ما کمک مي کند از ابتلا به مسموميت هاي غذايي و مشکلات ناشي از آلودگي هاي غذايي پيشگيري کرده و سفر سالم و خاطره انگيزي را تجربه کنيم.
بهداشت آب آشاميدني
- براي خوردن آب هميشه از بطري هاي استاندارد آب معدني استفاده کنيد. در غيراين صورت، آب را هميشه قبل از مصرف بجوشانيد.
- جوشاندن، بهترين راه براي از بين بردن باکتري هاست.
- جوشاندن آب را به مدت يک دقيقه ادامه دهيد.
- بگذاريد اين آب در دماي اتاق سرد شود.
نکته؛ رعايت دستورالعمل بالا باکتري ها و انگل هايي را که باعث اسهال مي شود، از بين مي برد. در ارتفاعات بالاتر (بيشتر از دوهزار متر)، آب در دماي کمتري به جوش مي آيد بنابراين احتمال کشته شدن ميکروب ها کمتر مي شود. در اين حالت آب را حداقل 5-3 دقيقه در حال جوش نگه داريد.
- افزودن مقدار جزيي نمک به هر ليتر آب يا چندين بار ريختن آن از ظرف تميزي به ظرف ديگر، باعث مي شود مزه آن بهتر شود.
- از اضافه کردن يخ به آب به خصوص در جاهايي که از سلامت آب مطمئن نيستيد، بپرهيزيد.
- از مسواک کردن دندان ها با آب غيرآشاميدني پرهيز کنيد.
بهداشت مواد غذايي
- در صورت رفتن به رستوران، هميشه رستوران هاي تميز و شلوغ را انتخاب کنيد. از فروشنده هاي خياباني غذا نخريد.
- هميشه دست هاي خود را قبل از صرف غذا با آب و صابون بشوييد.
- فقط غذاهايي را که کاملاً پخته و داغ هستند، مصرف کنيد و از غذاهاي نيم پز اجتناب کنيد؛ به خصوص گوشت اگر در قطعات ضخيم به صورت کبابي يا سرخ شده پخته شود، ممکن است مرکز آن حرارت کافي نبيند و اين خود خطر ابتلا به بيماري هاي خطرناک را به همراه دارد.
- مصرف سبزي و سالاد در رستوران توصيه نمي شود.
- حتي الامکان ميوه هايي را که خودتان پوست گرفته ايد، مصرف کنيد.
- غذايي را که اضافه مي آيد سريعاً در يخچال بگذاريد. هيچ گاه نگذاريد غذا در دماي اتاق سرد شود.
- براي دوباره گرم کردن غذا، بايد مطمئن شويد همه قسمت هاي آن به خصوص وسط آن به طور کامل داغ شده است.
- براي نگهداري مواد غذايي هميشه غذاهاي پخته را از غذاهاي خام جدا نگه داريد، در غير اين صورت آلودگي به راحتي از غذاهاي خام به پخته انتقال مي يابد.
- مواد غذايي پرخطر که احتمال ابتلا به مسموميت هاي غذايي با آنها بيشتر است عبارتند از مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز، شير و ماهي. هميشه از سلامت اين مواد و خوب پخته بودن آنها مطمئن شويد.
اسهال مسافرتي
مشکلي که اغلب مسافران با خوردن آب يا غذاي آلوده به آن دچار مي شوند، ابتلا به اسهال مسافرتي است. اين مشکل بيشتر در جوانان بروز مي کند. افرادي هم که داروهاي آنتي اسيد مصرف مي کنند بيشتر دچار آن مي شوند. اسهال مسافرتي عمدتاً بعد از 3 تا 7 روز، حتي بدون درمان، خودش برطرف مي شود، اما در درصد کمي از مسافران اين حالت ادامه مي يابد. براي پيشگيري از ابتلا به اسهال، مصرف ماست پاستوريزه مفيد است، زيرا ماست حاوي باکتري هاي مفيدي است که با جايگزين شدن در روده از رشد باکتري هاي بيماري زا مي کاهد.
در موقع اسهال چه بايد کرد
- اگر مي توانيد قبل از خوددرماني به يک پزشک مراجعه کنيد.
- از آنجايي که اسهال، آب و الکتروليت ها به خصوص پتاسيم و منيزيم را از بدن دفع مي کند، تا مي توانيد مايعات مصرف کنيد و در اسهال شديد از محلول ORS استفاده کنيد.
- مصرف سوپ مرغ با کته، بيسکويت ترد (شور) و ميوه هايي مثل موز توصيه مي شود.
- در اين حالت از مصرف شير و غذاهاي پرچرب بپرهيزيد.
- از آنجايي که در کودکان ابتلا به اسهال، خطر از دست دهي آب بدن را به همراه دارد، سعي کنيد مرتب به آنها سوپ، پوره رقيق و ... بدهيد. شيردهي را در کودکان شيرخوار خود قطع نکنيد.
چند توصيه تغذيه يي براي مسافران
- هر روز صبحانه مفصل بخوريد که شامل مواد غذايي پرپروتئين مثل تخم مرغ يا پنير و شير پاستوريزه است. هرگز وعده غذايي صبحانه را حذف نکنيد زيرا نخوردن صبحانه باعث افت قند خون و کاهش کارايي شما و بروز عوارض عصبي مثل بي حوصلگي، پرخاشگري و تحريک پذيري مي شود.
- عدم استفاده از سبزي، سالاد، حبوبات و ميوه جات در طول سفر باعث بروز مشکلاتي از جمله يبوست مي شود، ضمن اينکه عدم مصرف ميوه و سبزي، دريافت ويتامين هاي ضروري همچون ويتامين هاي A، B و C را کاهش مي دهد.
- سبزي خوردن و سبزي هاي سالاد را خودتان خريداري کنيد و بعد از اطمينان از شست وشو و ضدعفوني کردن، آنها را مصرف کنيد.
- هنگام مسافرت ممکن است مصرف لبنيات به خصوص شير کاهش يابد که اين امر به سلامت افراد به خصوص مادران باردار و شيرده و سالمندان لطمه خواهد زد.
- مصرف حداقل روزي دو ليوان شير يا ماست پاستوريزه توصيه مي شود.
- حتي الامکان از غذاهاي آماده مثل ساندويچ، پيتزا، همبرگر، اسنک و ... استفاده نکنيد زيرا اين غذاها معمولاً سرخ شده اند و حاوي انواع سس هاي چرب نيز هستند.
- در تهيه اين غذاها ممکن است روغن را تا چند بار گرم و سرد کنند يا از روغن هايي استفاده کنند که در معرض حرارت اکسيده و مضر مي شوند. به هر حال از سلامت اين غذاها نمي توان مطمئن بود.
- سعي کنيد همراه وعده هاي غذايي ناهار و شام به جاي مصرف نوشابه هاي گازدار که حاوي قند زياد هستند، از دوغ پاستوريزه استفاده کنيد.
- از پرخوري، ريزه خواري و استفاده زياد از تنقلات خودداري کنيد. تحرک را فراموش نکنيد. بسياري از مسافران بعد از بازگشت از سفر، چند کيلو وزن اضافه کرده اند.