عصرایران؛ حسین هوشمند*- امروز با برگزاری مراسم تحلیف، کامالا هریس به طور رسمی معاون رئیس جمهور آمریکا خواهد شد، به همین دلیل روز گذشته وی پس از چهار سال از مقام سناتوری ایالت کالیفرنیا استعفا داد. البته وی بار دیگر به سنا باز خواهد گشت.
طبق قانون، معاون رئیس جمهور، رئیس تشریفاتی سنا محسوب می شود. از این نظر تشریفاتی است که حق رای ندارد. فقط در یک صورت معاون رئیس جمهور حق رای در سنا پیدا می کند، آن هم زمانی که آرای یک لایحه 50-50 شود. در این شرایط معاون رئیس جمهور با رای خودش، لایحه پیشنهادی را از بن بست خارج می کند.
اما در دو سال آینده، معاون رئیس جمهور نقش مهمتری در سنا خواهد داشت. پس از پیروزی دموکرات ها در انتخابات جورجیا، کرسی های هر دو حزب به 50 رسیده است. در این شرایط، حزبی که دولت را در اختیار دارد، اکثریت سنا را هم در اختیار خودش دارد. چون معاون رئیس جمهور با حق رایی که پیدا می کند وضعیت مساوی را می شکند. (Tie-Breaker).
نحوه انتخاب جانشین
دوره سناتوری شش ساله است، زمانی که سناتوری قبل از پایان دوره اش، استعفا دهد یا فوت کند، فرماندار ایالت، جانشین وی را برای تمام کردن دوره وی انتخاب خواهد کرد. البته استثنائاتی هم در این رابطه وجود دارد. به دلیل این که ماه نوامبر، ماه انتخابات در آمریکا است، اگر تا چند ماه قبل از نوامبر کرسی سنا خالی شود، مدت زمان لازم برای برگزاری انتخابات ویژه وجود خواهد داشت. اما اگر نزدیک به نوامبر یا بعد از آن باشد، جانشین به مدت دو سال در سنا حضور خواهد داشت و دو سال بعد انتخابات ویژه برگزار خواهد شد.
به طور مثال جانی ایزاکسون سال 2016 در انتخابات سنا از جورجیا پیروز شد. اما قبل از پایان دوره اش به دلیل وضعیت جسمانی اش در دسامبر 2019 استعفا داد. برایان کمپ، فرماندار جورجیا، کلی لوفلر را به عنوان جانشین وی انتخاب کرد. لوفلر تا 2022 در سمت وی باقی نماند، بلکه در نوامبر 2020، انتخابات ویژه برای تعیین جانشین وی برگزار شد. برنده این انتخابات، دو سال پایانی دوره ایزاکسون را در سنا سپری خواهد کرد. به همین دلیل رافائل وارناک که توانست لوفلر را در انتخابات نوامبر شکست دهد، مجدداً در سال 2022 باید در انتخابات شرکت کند، اما این بار برای یک دوره شش ساله.
البته تعیین جانشین توسط فرمانداران با حواشی و فساد هم می تواند همراه باشد. به طور مثال در دسامبر 2008 که باراک اوباما، سناتور وقت ایلینوی در انتخابات ریاست جمهوری برنده شده بود، از سنا استعفا داد. فرماندار دموکراتِ وقت ایلینوی یعنی راد بِلِگوجویچ متهم به فروش کرسی سنا شد. به همین دلیل علیه وی کیفرخواست صادر شد و وی در 29 ژانویه 2009 از فرمانداری استعفا داد و در دادگاه به 14 سال حبس محکوم شد. نهایتا با سپری شدن 11 سال از دوران محکومیتش در سال 2020 توسط دونالد ترامپ عفو شد.
فرصتی استثنایی برای فرماندار کالیفرنیا
با توجه به این که دو سال از دوره سناتوری هریس باقی مانده است، جایگزین وی این دو سال را در سنا خواهد بود و در 2022 برای یک دوره شش ساله می تواند نامزد شود. انتخاب جانشین هریس به عهده گوین نیوسام، فرماندار کالیفرنیا است. اما چرا فرصتی استثنایی برای فرماندار کالیفرنیا به وجود آمده است؟
فرماندار و معاون فرماندار، دادستان کل ایالت و وزیر داخلی (مسئول برگزاری انتخابات) توسط مردم انتخاب می شوند. با وجود این که معمولا هم حزبی هستند اما ممکن است از لحاظ شخصی با هم اختلافاتی داشته باشند. اما امسال برای فرماندار کالیفرنیا فرصتی به وجود آمده که می تواند سناتور، دادستان کل ایالت و وزیر داخلی را خودش انتخاب کند. اما چگونه؟
نیوسام، الکس پِدیا، وزیر داخلی ایالت را به عنوان جانشین هریس در سنا انتخاب کرد. هاویر بسرا، دادستان کل کالیفرنیا هم از سوی بایدن به عنوان وزیر بهداشت انتخاب شد و نیوسام باید جانشین وی را هم تعیین کند.
انتخاب این مقامات ایالتی توسط نیوسام می تواند منجر به روی کار آمدن افراد نزدیک به وی در ایالت و با توجه به نوع انتخاب افراد جایگزین، موجب محبوب تر شدن وی شود. به طور مثال پدیا که به عنوان سناتور انتخاب شد، اولین سناتور لاتین تبار ایالت کالیفرنیا خواهد بود. ایالتی که 40 درصد جمعیت آن را لاتین تبارها تشکیل می دهند.
و یا شرلی وبر، که به عنوان جایگزین پدیا به عنوان وزیر داخلی ایالت انتخاب شد، اولین سیاهپوستی است که به این سمت انتخاب شد.
نیوسام با انتخاب پدیا محبوبیتش در میان لاتین تبارها را افزایش داد. با انتخاب وبر، با افزایش محبوبیت در میان سیاهپوستان مواجه خواهد شد. و برای انتخاب دادستان کل، گروه های زیادی خواهان انتصاب یک زن ترقی خواه هستند، امری که می تواند به افزایش محبوبیت وی در این جناح از حزب دموکرات هم منجر شود.
این افزایش محبوبیت و تثبیت جایگاه برای سیاستمدار 53 ساله ای که در اولین دوره فرمانداری است، پیش از این 8 سال معاون فرماندار هم بوده و سودای ریاست جمهوری در سر دارد، بسیار اهمیت خواهد داشت.
* کارشناس آمریکا