سندرم لازاروس به بازگشت خودبخود گردش خون پس از توقف ضربان قلب و عدم فعالیت دوباره به رغم احیای قلبی ریوی (CPR) گفته می شود. به طور خلاصه، این بازگشتی دوباره به زندگی پس آن است که به نظر می رسد فرد جان خود را از دست داده است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، لازاروس شخصیتی در کتاب مقدس انجیل است که پس از گذشت چهار روز از مرگ خود، زنده از گور خارج شد.
سندرم لازاروس نام خود را از این شخصیت گرفته است زیرا گردش خون خودبخود دوباره آغاز می شود و این گونه به نظر می رسد که فرد از مرگ بازگشته است.
سندرم لازاروس به نام های پدیده لازاروس، قلب لازاروس، احیای خودکار، احیای خودکار پس از CPR ناموفق، و بازگشت با تاخیر گردش خون خودبخود پس از CPR ناموفق نیز شناخته می شود.
اگرچه به نظر می رسد که فرد از مرگ بازگشته است، اما در سندرم لازاروس فرد هرگز به واقع نمی میرید.
قلب وظیفه پمپاژ خون به سراسر بدن را از طریق رگ های خونی بر عده دارد. زمانی که ضربان قلب متوقف می شود، گردش خون متوقف شده و روند از کار افتادن اندام ها آغاز می شود زیرا دیگر اکسیژن دریافت نمی کنند.
به طور معمول، دلیل متوقف شدن ضربان قلب قابل اصلاح یا معکوس شدن نیست و به رغم احیای قلبی ریوی، مرگ خیلی زود در پی آن رخ می دهد. گاهی اوقات، احیای قلبی ریوی موفق است و فعالیت قلب دوباره آغاز می شود، به ویژه اگر دلیل آن یک مشکل برگشت‌پذیر باشد.
طی احیای قلبی ریوی ممکن است مشکلی ایجاد شود که قلب را از آغاز دوباره فعالیت خود باز می دارد. سندرم لازاروس زمانی رخ می دهد که مشکل کمی پس از توقف احیای قلبی ریوی خودبخود حل شده و ضربان قلب دوباره آغاز می شود.
سندرم لازاروس شرایطی بسیار نادر است.
طبق آنچه در انجیل آمده است، از مرگ لازاروس پیش از آن که توسط حضرت عیسی به زندگی بازگردد، چهار روز سپری شده بود. در سندرم لازاروس، مرگ به این اندازه ادامه نمی یابد.
بنابر یک بررسی پژوهشی که در سال 2020 انجام شد، در بیشتر موارد مستند سندرم لازاروس، گردش خون به طور معمول طی 10 دقیقه پس از توقف احیای قلبی ریوی باز می گردد.
افراد بسیاری فکر می کنند که مرگ بلافاصله پس از توقف ضربان قلب و قطع تنفس رخ می دهد.
اما در حقیقت، مرگ فرایندی است که طی آن تمام اندام های حیاتی برای زندگی به تدریج از کار می افتند. تا زمانی که فعالیت تمام اندام های حیاتی، از جمله مغز به طور برگشت ناپذیر متوقف نشود، شما در واقع فردی مرده در نظر گرفته نمی شوید.
اعلام فوری مرگ پس از توقف احیای قلبی ریوی فضا را برای وقوع سندرم لازاروس باز می گذارد. پزشکان می توانند با مد نظر قرار دادن موارد زیر از این امر جلوگیری کنند:
- انتظاری 10 دقیقه ای پس از توقف احیای قلبی ریوی پیش از اعلام مرگ فرد
- اتصال دستگاه نظارت بر عملکرد قلب به فرد برای 10 دقیقه یا بیشتر برای تایید توقف ضربان قلب
- قطع کردن دستگاه تنفس مصنوعی برای 10 ثانیه، در صورت مشکوک بودن به گیر افتادن هوا
مهم‌ترین نکته این است که پزشک باید توقف فعالیت چندین اندام را پیش از اعلام مرگ تایید کند. این شامل موارد زیر می شود:
- فقدان صدای قابل شنیدن قلب
- فقدان نبض قابل احساس
- ثابت و گشاد شدن مردمک های چشم که به نور واکنش نشان نمی دهند
- عدم واکنش به درد
دلیل دقیق بروز سندرم لازاروس مشخص نیست، اما برخی نظریه ها در این زمینه وجود دارند که ممکن است آن را توضیح دهند.
به دام افتادن هوا
به دام افتادن هوا رایج‌ترین توضیح برای سندرم لازاروس است. احتمال بروز این شرایط در صورت ابتلای فرد به بیماری مزمن انسدادی ریه بیشتر می شود.
زمانی که هوا حین احیای قلبی ریوی خیلی سریع وارد ریه ها می شود، فرصتی برای خروج نمی یابد، از این رو، در ریه ها انباشته می شود. این شرایط به دام افتادن هوا گفته می شود.
با انباشته شدن هوا، فشار درون سینه افزایش می یابد. در نهایت، فشار چنان زیاد می شود که خون برای عبور از سیاهرگ های موجود در سینه که به قلب منتهی می شوند با دشواری مواجه شده و قلب برای پمپاژ خون به سراسر بن دچار مشکل می شود. این می تواند:
- موجب توقف گردش خون شود
- موجب ایست قلبی شود
- قلب را از آغاز دوباره ضربان حین احیای قلبی ریوی باز دارد
زمانی که احیای قلبی ریوی متوقف می شود، هوای به دام افتاده می تواند به قلب جریان یافته و به دیگر قسمت های بدن پمپاژ شود. گردش خون می تواند دوباره آغاز شده و این گونه به نظر برسد که قلب دوباره شروع به کار کرده است.
تاخیر در رسیدن دارو
داروهایی که حین احیای قلبی ریوی استفاده می شوند باید به قلب برسند تا اثرگذاری خود را نشان دهند. زمانی که به دام افتادن هوا خون را از بازگشت به قلب باز می دارد، هر چیزی در خون، از جمله دارویی که درون سیاهرگ تزریق شده است، به محل مورد نظر نمی رسد.
زمانی که به دام افتادن هوا برطرف می شود و فشار در سینه کاهش می یابد، خون بار دیگر به قلب جریان یافته و دارو نیز همراه آن وارد قلب می شود. اگر دارو موثر باشد، گردش خون خودبخود باز می گردد.
ایست قلبی موقتی پس از دفیبریلاسیون
حین احیای قلبی ریوی، یک دفیبریلاتور ممکن است برای ارسال شوک الکتریکی به قلب برای بازگشت دوباره ضربان آن یا تنظیم ریتم نامنظم قلب یا آریتمی استفاده شود.
گاهی اوقات بین شوک و بروز اثر آن تاخیر وجود دارد. اگر این تاخیر به اندازه کافی طولانی باشد، این گونه به نظر می رسد که گردش خون خودبخود و نه به خاطر شوک الکتریکی بازگشته است.
دلایل برگشت‌پذیر دیگر
برخی شرایط مانند سطوح بالای پتاسیم یا اسید بیش از حد در خون می توانند موجب توقف ضربان قلب شوند.
به طور معمول، به این شرایط حین احیای قلبی ریوی رسیدگی می شود، اما برطرف شدن آنها ممکن است مدتی طول بکشد. اگر شرایط تا زمانی که احیای قلبی ریوی متوقف می شود، بهبود نیابد، ممکن است این گونه به نظر برسد که گردش خون خودبخود دوباره آغاز شده است.
---------------------------------------------------------------
بیشتر بخوانید: