روزی که دشمنی‌ها قلب نابغه موسیقی ایران را از حرکت انداخت/ پلاک ۹۰ خیابان ظهیرالاسلام و یک نوار قلب ناآرام (فیلم)

کیفیت پایین

کیفیت خوب

عصر ایران ؛ سحر طاعتی و حسن ظهوری ــ ابوالحسن صبا، فرزند ابوالقاسم کمال‌السلطنه در سال ۱۲۸۱ در خانواده‌ای آشنا به موسیقی و اهل ادب متولد شد. پدرش، کمال‌السلطنه، پزشک، ادیب و دوست‌دار موسیقی بود. او سه‌تار می‌نواخت و اولین استاد پسرش بود.
او در جوانی به مدرسه کمال‌الملک رفت و در سال ۱۳۰۲ در مدرسهٔ عالی موسیقی که علینقی وزیری بنیان گذاشته بود، مشغول به تحصیل شد. صبا در ۲۲ سالگی دانشجوی ممتاز و تک‌نواز برنامه‌های مدرسهٔ عالی موسیقی شد. نخستین اثر ضبط‌شدهٔ صبا قطعهٔ زرد ملیجه با ویولن بود که در سال ۱۳۰۶ در قالب صفحه تولید شد.
در سال ۱۳۰۶، علینقی وزیری ابوالحسن صبا را مأمور کرد تا در رشت مدرسه‌ای مخصوص موسیقی تأسیس کند. او نزدیک ۲ سال در رشت ماند و در آنجا ضمن آموزش موسیقی، به روستاها و کوهپایه‌های شمال رفت و به جمع‌آوری آهنگ‌های محلی پرداخت و ارمغان‌هایی از این سفر به همراه آورد. آهنگ‌های دیلمان، رقص چوبی قاسم‌آبادی، کوهستانی و امیری مازندرانی یادگار این دوره از زندگی اوست.
صبا در نواختن همه سازهای موسیقی ردیف چیرگی پیدا کرد و تمام سازهای ایرانی همچون را در حد استادی می‌نواخت .در سال ۱۳۱۹ که رادیو تهران تأسیس شد، صبا در رادیو به کار نوازندگی پرداخت ولی همچنان در هنرستان موسیقی مشغول آموزش و پژوهش در زمینهٔ موسیقی بود و در اواخر عمر نیز در منزلش کلاس موسیقی دایر کرده بود و به علاقه‌مندان آموزش می‌داد.

مکتب نوین موسیقی ایرانی که از درویش خان آغاز شده بود با صبا به اوج رسید و شاگردان صبا نیز پیرو راه او شدند.
فاخره صبا، حسین تهرانی، حسن کسایی، داریوش صفوت، فرامرز پایور، غلامحسین بنان، لطف‌الله مفخم پایان، علی تجویدی، همایون خرم، اسدالله ملک، رحمت‌الله بدیعی، ساسان سپنتا، ابراهیم قنبری مهر، مهدی خالدی، حبیب‌الله بدیعی و پرویز یاحقی از شاگردان صبا بودند.
از صبا صفحات بسیاری حاوی تکنوازی‌ها و همنوازی‌های او منتشر شده‌است که مهارت فوق‌العاده او را در نواختن ویولن نشان می‌دهد. هم‌چنین نوارهای خصوصی بسیاری پر کرده که مرجع هنرجویان و گویای تسلط فوق‌العاده او در نواختن سه‌تار است.
از صبا، سه دوره آموزش ویولن، چهار دوره تعلیم سنتور، یک دوره تعلیم تار و سه‌تار منتشرشده است.
ابوالحسن صبا، ۲۹ آذر ۱۳۳۶ به علت نارسایی قلبی در ۵۵ سالگی درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد. بعد از مرگ، بر طبق وصیت او، خانه‌اش در ۲۹ آبان ۱۳۵۳، به موزه تبدیل شد..
در این گزارش که به بهانه سالروز درگذشت ابوالحسن خان صبا نابغه موسیقی ایرانی تهیه و منتشر شده در گفتگو با علیرضا میرعلینقی پژوهشگر و مورخ موسیقی به بررسی جایگاه این هنرمند برجسته پرداخته ایم.
صبا آهنگساز ونوازنده شاخص موسیقی ایرانی تنها هنرمندی است که بعد از فوت،خانه اش به موزه تبدیل شده و تمامی وسایل شخصی، سازها، و عکس های به جای مانده از او در این مکان نگهداری میشود. بر این اساس در این گزارش با نگاهی به موزه صبا گفتگویی با حمیدرضا شبابی مدیراین موزه انجام داده ایم.