دکتر رضا زاهد در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اهمیت مراجعه به هنگام بیماران کرونایی برای شروع و اثرگذاری درمان، اظهار کرد: در ابتدای شیوع بیماری، نبود درمان مؤثر و اختصاصی برای بیماری کووید، امکانات محدود برای تشخیص و درمان و نهی افراد برای درخواست تست تشخیصی، سبب شد تا تصور غلط مراجعه تنها در مراحل شدید بیماری در بین مردم شکل بگیرد، در حالیکه امروز ثابت شده که آغاز درمان از روزهای اول بیماری با اثرگذاری درمان ارتباط مستقیم دارد.
وی افزایش تعداد تست‌های تشخیصی برای شناسایی سریعتر بیماران و در پی آن قرنطینه مبتلایان را در کاهش شیوع بیماری و کنترل اپیدمی موثر دانست و افزود: با غربالگری، مبتلایان بدون علامت و یا دارای علائم خفیف شناسایی شده و ضمن قرنطینه خانگی، می‌توان با مراجعه سریعتر به پزشک از وخیم شدن وضعیت بیماری پیشگیری کرد.
این پزشک اورژانس با اشاره به علایم و فازهای مختلف بیماری کووید ۱۹، اظهار کرد: مبتلایان معمولا چند فاز را تجربه می‌کنند، در فاز صفر بیماران بی علامت بوده و تنها با غربالگری شناسایی می‌شوند؛ این مرحله به دلیل کمبود تست‌های تشخیصی حلقه مفقوده در کشور ما بوده، چراکه افراد بدون علامت شناسایی نشده و با حضور در جامعه، بیماری را به دیگران منتقل می‌کنند. البته امیدواریم با ورود تست‌های سریع جدید این مرحله نیز به زنجیره بیماریابی، قرنطینه و درمان اضافه گردد تا کنترل بیماری دست یافتنی تر شود.
وی ادامه داد: در فاز یک، افراد علائم خفیفی مثل سر درد، گلودرد، دل درد و درد قفسه سینه، اسهال، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، تب و لرز، ضعف، خستگی مفرط، کوفتگی، درد شکم، سرفه خشک، تنگی نفس خفیف، اختلال بویایی و چشایی، خشکی دهان و گلو، احتقان و آبریزش بینی را تجربه می‌کنند که در صورت تشدید هر یک از این علایم بیمار باید حتما به پزشک و مراکز درمانی مراجعه کند.
این پزشک متخصص با تاکید بر اینکه حدود ۸۰ درصد مبتلایان بدون مراجعه به پزشک و تنها با استراحت در منزل بهبود می‌یابند، عنوان کرد: تب و بدن‌درد این افراد نیز با استامینوفن ساده مرتفع می‌شود.
وی با بیان اینکه برخی بیماران ممکن است این فازها را به ترتیب رد نکرده و بلافاصله بعد از شروع علائم وارد فاز بحرانی شوند، گفت: در فاز تنفسی متوسط فرد درد و فشار قفسه سینه را احساس کرده و میزان اشباع اکسیژن خون بین ۹۰ تا ۹۳ است؛ در فاز شدید و بحرانی تعداد تنفس بیمار به بالای ۳۰ و میزان اشباع اکسیژن خون به زیر ۹۰ می‌رسد، همچنین درگیری ریوی به بالای ۵۰ درصد رسیده و احتمالا فرد نارسایی ارگان پیدا می‌کند، بنابراین پیش از بروز این علایم فرد باید حتما به پزشک مراجعه کرده باشد.
این متخصص طب اورژانس همچنین در رابطه با علائم هشدار در افراد مبتلا به کووید ۱۹، گفت: بی‌اشتهایی شدید مخصوصا در سنین بالا، اسهال شدید که سبب دهیدره و بی‌حالی بیمار شده، تداوم یا تشدید تب با گذشت پنج روز از شروع علائم، سیر فزاینده تعداد تنفس در دقیقه، سیر پیش‌رونده تنگی نفس با انجام فعالیت‌های ساده مثل جابجایی کوچک در منزل، سیانوز محیطی و تغییر رنگ اندام‌ها به خاکستری یا آبی، تغییرات هوشیاری، گیجی و منگی و خواب آلود شدن از علائم هشدار شدید کووید ۱۹ است که افراد با مشاهده این علائم باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنند.
زاهد با تأکید بر اینکه عدم رعایت اصول قرنطینه خانگی از عوامل اصلی افزایش آمار ابتلا در سطح جامعه و خانواده‌هاست، عنوان کرد: مبتلایان به محض اطلاع از بیماری چه با علایم و چه بدون علایم باید در قرنطینه خانگی بمانند، فرد مبتلا باید حداقل برای ۱۰ تا ۱۴ روز در یک اتاق جداگانه از سایر اعضای خانواده استراحت کند، هنگام مواجهه با افراد ماسک بزند و حتی‌المقدور مدت مواجهه با سایرین را به حداقل رسانده و تا حد امکان مدت زمان صحبت کردن را کاهش دهد.
وی ادامه داد: حتی الامکان از سرویس بهداشتی جداگانه استفاده کند، در غیر اینصورت روزانه حداقل یکبار سرویس بهداشتی با محلول وایتکس ( ۹ قسمت آب و یک قسمت وایتکس) شست و شو داده شده و تمامی شیرآلاتی که بیمار تماس داشته ضدعفونی شود. همچنین بهداشت دست و لمس اشیا رعایت شده و سعی کنند وسایل خواب، حوله و وسایل بهداشتی ترجیحا به صورت روزانه شسته شود.
این پزشک متخصص با بیان اینکه بیمار در اتاق قرنطینه نیازی به استفاده از ماسک ندارد، گفت: اما در زمان حضور در اتاق‌های مشترک با سایر اعضای خانواده، هم فرد مبتلا و هم سایرین باید از ماسک استفاده کنند. همچنین مراقبین بیمار کرونایی باید سیستم ایمنی قوی داشته باشند و اصول بهداشتی و مراقبتی را به درستی رعایت کنند.
زاهد در خصوص نوع تغذیه مبتلایان نیز عنوان کرد: مصرف مایعات کافی، سبزیجات و میوه‌های تازه و ضدعفونی شده بسیار توصیه می‌شود؛ اگر تغذیه خوب و کافی باشد نیازی به مصرف مکمل نیست، در غیر اینصورت برای تقویت سیستم ایمنی، مکمل‌های ویتامین D و C مصرف کنند.
این متخصص طب اورژانس با تاکید بر اینکه افراد با علائم خفیف و حتی بدون علامت نباید در سطح جامعه حضور پیدا کنند و باید اصول قرنطینه ۱۴ روزه را رعایت کنند، گفت: با گذشت دو هفته از زمان شروع علائم، اگر فرد حداقل سه روز آخر بدون مصرف دارو تب نداشته باشد، سرفه از بین رفته یا به طور چشمگیری کاهش یافته و علامت دیگری نیز نداشته باشد، می‌تواند به قرنطینه پایان دهد اما در صورت بازگشت علائم، قرنطینه باید ادامه پیدا کند تا شرایط خروج مجدد احراز شود.
وی تاکید کرد: توصیه اساسی این است که در صورت مثبت شدن تست افراد بدون علامت، این افراد نیز در قرنطینه بمانند تا بتوان به قطع زنجیره انتقال کمک کرد؛ چراکه یکی از عوامل اصلی شیوع بیماری، انتقال ویروس از افراد بدون علامت به سایرین است.
زاهد در بخش دیگر با اشاره به نحوه انتقال ویروس، عنوان کرد: در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی و انتقال بیماری به سایر افراد، یک دستگاه کپی در اختیار ویروس قرار داده و به تکثیر ویروس و انتقال آن به سایرین کمک می‌کنیم؛ این در حالیست که همین تکثیرها شانس جهش و تغییر را برای ویروس فراهم می‌کند، ولی اگر ویروس تکثیر نشود شانس جهش آن کم شده و محدود کردن و کنترل آن کار بسیار ساده‌ای خواهد شد.
این پزشک متخصص با اشاره به اهمیت رعایت اصول پیشگیری برای جلوگیری از وضعیت فاجعه بار ویروس در جامعه و با تاکید بر رعایت محدودیت‌ها و پروتکل‌های کرونایی برای کمک به قطع زنجیره انتقال، هشدار داد: نبود درمان مؤثر و قطعی برای بیماری، کمبود تعداد تخت‌های بیمارستانی و متناسب با آن تعداد پزشک و پرستار و کمبود فشار اکسیژن در بیمارستان‌ها وضعیت را به شدت سخت کرده و ادامه این روند مطمئنا نحوه پاسخگویی سیستم بهداشت و درمان به نیاز بیماران را با مشکل مواجه می‌کند.
زاهد در پایان با اشاره به غیر قابل پیش‌بینی بودن وضعیت بیماران مبتلا به کرونا، گفت: در این بیماری باید بین ترس واقعی و آرامش در افراد تعادل ایجاد کرد؛ زیرا نترساندن مردم باعث حضور بی مهابا در جامعه و عدم رعایت پروتکل‌ها شده و ترساندن بیش از حد مردم نیز باعث ایجاد یک موج نا امیدی، یأس و اضطراب در بین مردم می‌شود. این در حالیست که باید در نظر داشت ۲۰ درصد مبتلایان نیاز به بستری دارند، از این۲۰ درصد ۱۰ تا ۱۵ درصد در بخش بستری شده و چیزی نزدیک ۵ درصد به ICU نیاز پیدا می‌کنند و متاسفانه کسی که وارد ICU می‌شود ۵۰ درصد شانس زنده ماندن دارد. بنابراین با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن وضعیت افراد باید فرض را بر این بگذاریم که ممکن است هر کسی به این وضعیت دچار شود، لذا باید اصول بهداشتی و پیشگیری با دقت هر چه تمام رعایت شود.