صفحه نخست

عصرايران دو

فیلم

ورزشی

بین الملل

فرهنگ و هنر

علم و دانش

گوناگون

صفحات داخلی

کد خبر ۷۵۴۹۱۲
تعداد نظرات: ۱۱ نظر
تاریخ انتشار: ۰۰:۱۵ - ۲۰ آبان ۱۳۹۹ - 10 November 2020
ایران به روایت آثار؛ قسمت سی و ششم: جنگ سواران

راز و رمزهای پادشاه ساسانی (فیلم)

نقشی از طلا بر یک بشقاب ساسانی، نشانی از شاهی است که حریف را کشته. او کیست و کدام دشمن را به زیر آورده؟

کیفیت پایین:

کیفیت خوب:

عصر ایران؛ محسن ظهوری ـ شاهی ساسانی نیزه را در قلب دشمن فرو کرده و او را به زیر کشیده. این نقش بر بشقابی است در موزه آذربایجان که پژوهشگران هنوز با قطعیت نمی‌دانند کدام واقعه را حکایت می‌کند. داستان این نقش را در این قسمت از «ایران به روایت آثار» ببینید.

«ایران به روایت آثار» مجموعه‌ گزارشی ویدئویی است که هر هفته شنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها در عصر ایران منتشر می‌شود. قسمت سی و هفتم این مجموعه را می‌توانید روز شنبه ۲۴ آبان ببینید.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در قسمت قبل منتشر شد:

ایران به روایت آثار؛ قسمت سی و پنجم: بوف کور

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نیزه در قلبش فرو رفته. با دست چپش انگار می‌خواهد آن را از تن خود دربیاورد، اما توانش را ندارد. به صورتش نگاه کنید؛ لب‌هایش نیمه‌باز است و چشم‌هایش را باز باز کرده، انگار می‌خواهند از حدقه بیرون بیایند. معلوم است که به آنی، به لحظه‌ای نیزه را خورده که حتی فرصت نکرده شمشیرش را پایین بیاورد. او لباس رزم بر تن دارد، کلاه‌خودی بر سر و زرهی بر تن، اما این زره توان قدرت ضربه نیزه را نداشته و پایان کار او رقم خورده. توسط شاه ساسانی که نقش را برای او زده‌اند؛ در مدح پیروزی‌اش.

شاه ساسانی تاجی بر سر دارد و موهایش را بر بالای سر جمع کرده و بسته. دو روبان بلند از تاجش به دو سو بر باد رها شده و بخشی از موهایش بر پشت شانه‌هایش ریخته. ریشش را با ریش‌بند مخصوصی بسته و گوشواره‌هایی بر گوش دارد. با دست چپ میانه نیزه را گرفته و با دست راست نیزه را به سمت جلو فشار می‌دهد. تیردانی بر کمر بسته با شمشیری در غلاف. اسب او با اقتدار بر دو پا بلند شده و شیهه می‌کشد، برخلاف اسب دشمن او که خم شده، انگار تعظیم می‌کند اما تیری تا پر، در تنش فرو رفته. چیزی نمانده تا او از اسب بیفتد و شاه ساسانی پیروزمندانه هورا بکشد. این ها را می‌شود در ذهن مجسم کرد. ادامه ماجرا را پس از لحظه‌ای که ثبت شده. این نقش از یک پیروزی بزرگ حکایت می‌کند. از کدام پیروزی؟ این شاه کیست؟ چه کسی را با نیزه‌اش سرنگون کرده؟

در اینکه شاهی ساسانی است، شکی وجود ندارد؛ تاجی که بر سر گذاشته، شبیه به نوعی از تاج اردشیر بابکان سرسلسله شاهنشاهی ساسانیان است که بر سکه‌های خود نقش زده.

برخی، دشمن این شاه را در این نقش آخرین شاه اشکانی دانسته‌اند که به دست اردشیر اول سرنگون شد، اما این نظر درست نیست چرا که پوشش او نشان از این می‌دهد که شخصی رومی است.

می‌دانیم که اردشیر پس از رسیدن به سلطنت توانست بخش‌هایی از آناتولی را از امپراتوری روم گرفته ضمیمه خاک خود کند. پس می‌تواند این مرد نیزه خورده، نمادی از رومیانی باشد که از سپاه او شکست خورده‌اند.

اما نظر دیگری هم وجود دارد، اینکه این پادشاه، شاپور اول دومین شاه ساسانی باشد. در نقوشی که از شاپور اول به‌جا مانده، او را با تاجی کنگره‌دار بر سر می‌بینیم و گوی بزرگی بر بالای آن که متفاوت است با موهای مجعید و بسته شده اردشیر بر بالای تاجش. پس تاج شاپور شبیه به تاج شاه نقش شده بر این بشقاب نیست. اما دو نقش‌برجسته وجود دارد که ماجرا را کمی پیچیده می‌کند.

اول سنگ‌نگاره‌ای در نقش رجب است که تاج‌ستانی هرمز یکم ساسانی را به تصویر کشیده. گمان می‌رفت که شخص مقابل او اهورامزدا باشد، اما امروزه این نظر را داده‌اند که او شاپور اول ساسانی است که تاج را به هرمز می‌دهد.

دومین نقش‌برجسته، تاج‌ستانی بهرام اول است که درباره این نقش هم شخص مقابل را شاپور اول ساسانی حدس زده‌اند. در هر دوی این نقش‌ها شاپور اول تاجی شبیه به پدر خود اردشیر بابکان بر سر دارد.

اگر این حدس‌ها درباره این دو نقش‌برجسته درست باشد و هر دو نفر ذکر شده شاپور اول باشند، معلوم است که شاپور هم تاجی شبیه به پدر خود بر سر می‌گذاشته، یعنی شبیه به تاج این شاه در این نقش. پس دشمن مقابل او می‌تواند یکی از سه امپراتوری از روم باشد که شکست‌شان داده: گوردیانوس سوم که در جنگ با او کشته شد، فیلیپ عرب که وادار به پرداخت غرامت شد و والرین که او را به اسارت بردند. نقش این پیروزی را هم شاپور اول در نقش‌رستم زده که یکی از زیباترین حجاری‌های دوره ساسانی است.

به این ترتیب، محتمل است که در نقش این بشقاب، شاپور اول در حال کشتن گوردیانوس سوم رومی به تصویر کشیده باشد. گرچه، هنوز نظریه اول که نقشی از اردشیر بابکان است در حال شکست دادن ارتش روم، به قوت خود باقی است.

هرچه هست این بشقاب که از جنس نقره با روکشی از طلا ساخته شده و در موزه آذربایجان تبریز قرار دارد، به جنگ سواران شهرت یافته چراکه یکی از مشهورترین صحنه‌های نبرد در دوره ساسانی را به نمایش گذاشته. سواران نیزه به دستی که با مهارت دشمن خود را از اسب به زیر می‌کشیدند، بدون آن‌که به او فرصت دهند تا شمشیرش را پایین بیاورد.

ارسال به تلگرام
انتشار یافته: ۱۱
در انتظار بررسی: ۱۶
غیر قابل انتشار: ۱
بهرام آجورلو
۲۲:۴۲ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۱
ایجاد روحیه بی اعتمادی و حس تشکیک در واقعیات عینی و یا بی اعتنایی و بی تفاوتی نسبت به تاریخ و مواریث فرهنگی در مخاطب و خواننده ای که بعدا حقایق را درمی یابد و می فهمد, از دیگر لطمات و صدمات جدی فرهنگی و آموزشی این قبیل از محتواهای غیر دقیق رسانه ای است!! و من الله توفیق. با سپاس: بهرام آجورلو از تبریز
بهرام آجورلو
۲۲:۴۰ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۱
از اینکه حتی علیرغم طرح بحث جنگ سواران اصلا به تنگاب فیروزآباد و نیز روایت خان تختی سلماس اشاره ای نشده است می توان ضعف پیشینه پژوهشی فیلمنامه را نتیجه گرفت. لطفا توجه شود که اگر موارد فوق الذکر نسبتا با وسواس و حساسیت بیشتری مد نظر قرار می گرفت, یقینا این فیلم ارزش کمک آموزشی بالایی برای دانش آموزان و حتی دانشجویان می یافت و هر چند تولید محتوای کمک آموزشی وظیفه و رسالت و تکلیف رسانه ها نیست و نباید چنین توقعی نیز داشت ولی به هر حال این گزارش و فیلم از بابت تنویر افکار عمومی نوعا محتوای آموزشی دارد و بر افکار عمومی مؤثر است چونکه پیام فرهنگی دارد. حتی صرف نظر از دانش آموزان و دانشجویان, بعضا ایران شناسان خارجی و مسئولین دولتی این قبیل اطلاعات را جدی می گیرند! مثلا بخش قابل توجهی از مسائل و مشکلاتی که در سال های اخیر برای ارگ علیشاه (مشهور به مسجد علیشاه) و ربع رشیدی و عمارت مظفریه (مشهور به مسجد کبود) در بعضی از سطوح مدیران استانی پیش آمده و افکار عمومی را بعضا تحریک و تهییج کرده است بی گمان ناشی از تولید و پخش محتواهای نادرست یا غیر دقیق از طریق رسانه ها بوده است چونکه همیشه هستند عده ای که دقیقا شنیده ها یا خوانده هایشان را خیلی جدی می گیرند و سریعا باور می کنند! (ادامه دارد)
بهرام آجورلو
۲۲:۳۸ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۱
ثانیا در صورت بررسی دقیق سوابق, تحقیقا معلوم می شد که درباره این بشقاب لااقل یک مطالعه متالوگرافیک و یک پایان نامه به انجام رسیده است و نتیجتا نیازی به حدسیات و گمانه زنی نبود. آقای مهندس چاره ساز مسئول مطالعات متالوگرافیک این اثر (مسروقه) هم اکنون در کاخ موزه گلستان فعالیت دارد. ثالثا علیرغم اظهارات عصر ایران, این فیلم دارای منابع نیست یا بهتر است بگویم که دارای منابع معتبر دست اول نیست چونکه در منابع رایج هنر ایران و هنر ساسانی مانند ادیت پرادا و رمن گیرشمن و جرجینا هرمان و لوکونین و آورزمانی و جوادی متأسفانه به این اثر نفیس (مسروقه) هیچ اشاره ای نشده است و در نتیجه اگر چنانچه منظور عصر ایران همین منابع فوق الذکر باشد این منابع صرفا می توانند جنبه ارجاع غیر مستقیم از بابت تفسیر اثر را داشته باشند که البته حتی مثلا در موضوع نقش برجسته بهرام اول ساسانی در تنگ چوگان به نتایج کاملا مغایر آقای علی اکبر سرفراز کاوشگر تنگ چوگان که در کتاب سنگ نگاره های ساسانی خانم جوادی و آقای آورزمانی منعکس و مندرج است هیچ اشاره ای نشده است. بگذریم از اینکه همین نتایج در مداخل بهرام اول و دوم و سوم و نرسی ساسانی که شخصا توسط اینجانب برای دایره المعارف دانش گستر نوشته شده دوباره بازتاب یافته است (این متن ادامه دارد)
بهرام آجورلو
۲۲:۳۵ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۱
با درود و سپاس از تبریز. گویا پذیرش دشنام و ناسزا تدریجا به یکی از اسباب و لوازم لاینفک تضارب آرا و تعاطی افکار در فضای رسانه ای ایران تبدیل می شود! ولی به هر حال سعه صدر مقدمه و لازمه ورود به هر گفتگوی سازنده رسانه ای است. وقت ارزشمند خوانندگان محترم عصر ایران را بیهوده صرف جواب های بی حاصل به پیشداوری ها و قضاوت های شتابزده نمی کنم چونکه سوابق اجدادی خاندان آجورلو صرف نظر از هشت سال دفاع مقدس, در تاریخ به عنوان جانفشانان پا در رکاب شاه عباس کبیر صفوی در کتاب عالم آرای عباسی به قلم اسکندر بیگ منشی و حاشیه ترجمه دکتر نصرالله صالحی بر ترجمه ظفرنامه عثمان پاشا بر اهل تحقیق معلوم است! در ارتباط با ساخت فیلم و گزارش درباره این بشقاب ساسانی اولا باید به سرقت رفتن این اثر در حدود هشت سال قبل اشاره می شد! چونکه عصر ایران از فعل حال قرار دارد استفاده کرده است که به معنای این بشقاب هم اکنون در موزه آذربایجان است فهم و تعبیر می شود و بنابراین اگر هموطنی همین فردا مشتاقانه به تبریز برود باید بتواند آن را در موزه بیابد و ببیند. ولی البته متأسفانه اصلا چنین نیست!! پس در اینجا اطلاعاتی نادرست به مخاطب عرضه شده است و هر چند واقف هستم که سرقت اثر, موضوع اصلی این فیلم و گزارش نیست ولی به هر حال از عدم اشراف بر موضوع و عدم وسواس در مطالعات و تحقیقات اولیه تدوین فیلمنامه حکایت دارد. (متن ادامه دارد)
م
۱۰:۳۶ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
این سلسه از مستندهاتون رو دوست دارم، با گویندگی و موسیقی جذاب. ممنون از همه عوامل تولیدی.
ناشناس
۰۹:۴۴ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
مجموعه "ابران به روایت آثار" بسیار عالی است. لطفا ادامه دهید.
مهدوي
۰۷:۴۵ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
فيلمها و مطالب بسيار زيبا ،جداب ومفيد در رابطه با تاريخ فرهنگ اين مزو بوم در اين مقوله پخش ميشود .خدا به شما خير وموفقيت هد که کار ارزشمندي براي اين مرزو بوم انجام مي دهيد .بنده بيشتر اين سايت را يراي اين مطالب انتخاب کرده ام. با سپاس از گرد آورندگان اين مجموعه
ناشناس
۰۷:۰۱ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
عالی عالی
خیلی لذت می برم از مجموعه ایران به روایت تصویر
خدا قوت
محسن
۰۲:۱۰ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
مثل همیشه عالی
بهرام آجورلو
۰۰:۴۲ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
سردبیری محترم عصر ایران
با سلام
چندین و چند بار قبلا با ارسال پیام خواهش کرده بودم که پیش از تهیه این گزارش ها و فیلم های کوتاه درباره تاریخ تمدن ایران با اهل فن مشورت شود که البته هرگز اعتنا و عنایت نکردید و بعید است که من بعد هم بکنید! این بشقاب قبل از سرقت موضوع تحقیقات اینجانب و همکاران و دانشجویانم بود و کلا داستان چیزی غیر از تخیلات و قصه پردازی سازنده و راوی این فیلم است!! وقتی به طرزی غیر کارشناسانه و آمیخته به وهم و تخیل این فیلم ها را ساخته و عرضه می فرمایید, نه تنها از معرفی آنها به دانشجویان معذور می شویم بلکه به هنگام استفهام و استعلام و پرسش دانشجویان ناچار از تکذیب می شویم!!! بهرام آجورلو از دانشگاه هنر اسلامی تبریز

عصر ایران: جناب آجورلو، ممنون از پیام‌تان. تمام گزارش‌های ویدئویی «ایران به روایت آثار» بر اساس منابعی ساخته می‌شوند که نام آن‌ها در انتهای فیلم ذکر می‌شود. این قسمت هم بر اساس مقاله‌های جناب حسین فیضی ساخته شده. نگاهی به نظریات جدید در باستان‌پژوهشی و تاریخ‌نگاری مدنظر سازنده این سلسه گزارش‌ها بوده، به‌خصوص در این مورد که برخی از پژوهشگران مطرح انتساب نقش را به پادشاه اشکانی رد کرده‌اند.
موفق باشید. اردتمند؛ محسن ظهوری
پاسخ ها
حمید گرگان
| |
۱۱:۴۷ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
ایشان (آجرلو) و دوستان همفکر منابع ادعای شان را معر فی کنند تاما هم روشن شویم! ظاه ا"هروقت نام مشاهیر وپادشاهان پارسی میاد عدهای کهیر میزنن!؟
تعداد کاراکترهای مجاز:1200