رودربایستی عبارت است از این که در برابر خواهش سایرین علی رغم میل باطنی خویش تسلیم شویم و برای اینکه دیگران در مورد ما فکر بد نکنند و ما را انسان خوبی بدانند ناچار به کاری شویم که یا از عهده آن بر نمیایم یا برای انجام آن به سختی بیفتیم یا زمان و فرصتی را از دست بدهیم.
مثلا رفتن به یک میهمانی و میل غذایی که هیچوقت به آن لب نزده ایم و آنرا دوست نداشته و با ذایقه ما جور نیست یکی از کوچکترین مصادیق رودربایستی است که حتی میتواند ما را به دروغگویی هم وادارد و چه بسا مجبور شویم از آن غذا تعریف کنیم و آنرا غذای محبوبمان هم بنامیم یا این که از غذای مورد علاقه اتان در یک جمع بخاطر مبادی اداب بودن و رودربایستی با سایرین چشم پوشی نماییم.
متاسفانه یکی از رفتارهای شایع ما در تعاملات روزانه تعارفات بی پایه و اساسی است که هیچوقت شاید به آن هم باوری نداریم و همین رفتارها امکان دارد به آرامی در ما روحیه نفاق و دو رویی را ایجاد کند.
دعوت کردن از دوست و همسایه به خانه وقتی که خوشحالی و رضایتی پشت آن نیست وقتی بساط میزبانی و شرایط آن فراهم نیست دلیل خاصی ندارد. رودربایستی یعنی خود را ناچار به کاری علی رغم میل باطنی کردن و ایجاد و انجام آن کاریک اجبار و تعهد غیر واقعی وغیر دلخواسته لبخندی تلخ که پشت آن پژمردگی و رنجش روح وجود دارد.
گاهی رفتارهایی در اثر تکرار تبدیل به یک عادت و یا وظیفه میشوند ، به عبارتی ديگر امکان دارد در ابتدا قبول شرایطی بعنوان یک لطف در نظر گرفته شود ولی بعد از چند وقتی قبول نکردن منجر به بحث و ناراحتی می شود.
ولی در مواردی ديگر به عنوان مثال با قبول کردن مسوولیت های یک همکار با تعریف و تمجید رو به رو شده اید، به اینصورت یاد میگیرید که برای دریافت تائید و پذیرش دیگران تنها کافی است که سایرین را مهمتر از خویش بدانید و هر دفعه که از شما چیزی خواستند آنرا برآورده کنید. اینگونه می شود که مطیع بودن روشی برای جلب نظرات مثبت سایرین می شود.
ممکن است هنگامی که از شما بخواهند که تمامی مصائبی را که در این راه متحمل شده اید بخاطر بیاورید و برای اینکه ديگر تکرار نشوند رفتار دیگری اتخاذ کنید در نظر اول برایتان محال بیاید. به عنوان مثال نه گفتن را با بی ادبی و زشت بودن عمل مترادف بدانید. ولی باید بدانید تغيير رفتار به یک باره رخ نداده و برای رسیدن به یک رفتار جدید باید تمرین داشته باشید.
قاطعیّت داشتن یا جرات ورزی، یکی از راهکارهای مثمر ثمر و تاثیرگذار برای غلبه بر رودربایستی تلقی می شود. بر این اساس، قاطعیّت داشتن باعث می گردد که شخص در موقعیت های گوناگون سر تعظیم دربرابر خواسته های سایرین فرود نیاورد. در این زمینه صادقانه صحبت کردن و عوض نکردن نظر خویش با پافشاری و خواهش دیگران هم تاثیر گذار و مؤثر می باشد.
قبول کردن و پذیرفتن مسوولیت دیگران به عهده ما نیست. باید بدانیم بهتر است پیش از قبول هر عملی همه شرایط خود و افرادی که در الویت زندگی مان قرار دارند را بررسی کنیم و بعد از آن بدون رودربایستی، کاری را که مایل به انجامش هستیم را یا انجام دهیم و یا انجام ندهیم.
ترس از این که سایرین چطور در خصوص من قضاوت می کنند از عوامل مهم رودربایستی است. قضاوت دیگران صرفا فکر لحظه ایی آن ها است و هیچ تغییری در روش زندگی کردن و هدف گذاری های ما ندارد. بنابراین در شرایط رودربایستی از این که افراد دیگر در خصوص ما چه فکری می کنند، ترس نداشته و به مقصود و عمل خویش فکر کنیم.
بسياري از مواقع اشخاص فکر می کنند که علاقه داشتن ، دوستی یا رفاقت به معنای مطیع شدن صرفدر برابر دیگران است. این مسأله به ویژه در خصوص نوجوانان بسیار صدق می کند چراکه آنها به پذیرفته شدن در گروه دوستان نیاز بسياري دارند و از این روش به دنبال کسب هویت دلخواه خویش هستند.
در این شرایط لازم است بدانید که حتی چنانچه در این گروه پذیرفته نشوید فرصت های شما بطور کل از بین نمی روند و شما میتوانید به دنبال رفاقت با گروه دیگری از اشخاص باشید که در آن حس ازادی بیشتری نموده و نیاز به پاگذاشتن روی خواسته های خود نداشته باشید. در نتیجه آغاز رفاقت با خویش را تمرین و تلاش کنید برای خواسته های خود ارزش قائل شوید و آنگاه به فشار گروه دوستان یا همسالان بیاندیشید.
هنگامی که به این باور برسیم که ما صرفا مسوول خویش و اشخاص مهم زندگی خود هستیم، در هیچ رودربایستی قرار نمیگیریم. البته مهم است که با دیگران مهربان، همدرد، دلجو و با محبّت باشیم ولی چنانچه شرایط انجام عملی را برای کسی نداریم، بهتر است مسوولیت آن را هم نپذیریم.
دوستتان از شما می خواهد که برای یک مهمانی، از روز قبل به کمکش بروید. شما هم دوست دارید که به وی کمک کنید ولی نمی توانید تمام روز از کارتان بزنید وبه کمک او بروید. پاسخ نه و اری به دردتان نمی خورد. در پاسخ میتوانید پیشنهاد خودتان را مطرح کنید.
خيلي روراست به دوستتان می گویید که من خیلی دوست دارم به تو کمک کنم، ولی حقیقتا گرفتار هستم. ولی می توانم یکی دو ساعتی را پیش تو بیایم. اگر این دو ساعت به دردش نمی خورد، میتواند از یک نفر ديگر کمک بخواهد زیرا شما باتوجه به گرفتاری های تان دو ساعت را برای رفتن به پیش او خالی کرده اید.
پس ديگر وظیفه ای ندارید، ضمن این که شیوه پیشنهاد متقابل صرفا نوعی آگاه کردن است که می گویید این کاری است که میتوانید برای دوستتان بکنید و اگر این برایش موثر نیست، خودش پاسخ « نه» را می گیرد.
اشخاص رودربایست بیش از این که به خواسته ها و نیازهای خودشان توجه کنند، خواسته ها و نیازهای دیگران برای شان در اولویت است. حتی گاهی اوقات یادشان نمی آید آخرین دفعه، برای خوشحالی خودشان چه کار کرده اند.
حتی اگر باز هم قرار باشد در زمره مهرطلب ها قرار بگیرند، لازم است نخست به نیازهای جسمانی و روانی خودشان برسند تا اینطوری به شادی و خوشحالی دست پیدا کنند تا بتوانند به اشخاصی که در زندگی شان مطرحند رسیدگی کنند. خودتان را مجبور کنید همانقدر که خوشحالی افراد دیگر برایتان اهمیت دارد، حداقل هم عرض آن، خوشحالی خودتان هم برایتان پراهمیت باشد. گاهی در تنهایی مطلق!
منبع: بیتوته